Może istnieć zależność między lekturą tekstów online, a osłabieniem umiejętności czytania ze zrozumieniem.

Badanie ciosa samicy imieniem Elma pozwoliło odtworzyć kondycję i liczącą ponad tysiąc kilometrów wędrówkę zwierzęcia.

Mit życia bez pracy wraca jak bumerang. Ale to czysty eskapizm, projekcja zarazem naszych najskrytszych marzeń i najgorszych obaw – mówi holenderski historyk prof. Jan Lucassen.

W każdej z jego książek czuć dziwną mieszankę czystości i elegancji myśli ze zbełtaną materią doświadczenia. Jakby próbował pomieścić w sobie jednoimienne ładunki elektryczne: teorię i życie.

Dużo trudniej je rozładować – sugeruje badanie przeprowadzone w Rosji. Nawet za pomocą aktywnej polityki deeskalacyjnej.

Przedhiszpańscy mieszkańcy Ameryki Południowej byli niezwykłymi budowniczymi i urbanistami. Puszcza była silnie przez nich przekształcana.

Geny zwiększające ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane „zawdzięczamy” pasterzom, którzy przybyli do Europy 5 tys. lat temu.

Czy umiejętność pisania i czytania była w starożytności wyłączną domeną mężczyzn? Niekoniecznie. Tyle że do niedawna poważnym naukowcom jakoś nie mieściło się to w głowie.

Społeczeństwa, które przeszły transformację od systemu autokratycznego do demokracji, wykazują podobne zachowania.

Naukowcy wytrącili z ręki jeden z najczęstszych argumentów używanych przez przeciwników tranzycji.

Nie tylko neolityczni rolnicy budowali stałe osady, lecz także społeczności zbieracko-łowieckie.

Co skłania niektórych ludzi do zabijania? Czy sprawcy są w pełni za to odpowiedzialni? Czy wszyscy powinni być karani w identyczny sposób?

Neurony nie są jedynymi komórkami w mózgu, które przesyłają sygnały.

Uświadomienie sobie, że nasze zainteresowania mogą się zmieniać, spowoduje, że staniemy się bardziej twórczy i elastyczni

Przygotowuję się do przeprowadzki na drugi koniec kraju i niedawno z tego powodu robiłem na strychu porządki. Obsypany kurzem i zmęczony natknąłem się na zapieczętowane pudełko z etykietą „kasety VHS”. Zniosłem je na dół do swojego pokoju i otworzyłem. Na wierzchu leżała kaseta, o której już niemal zapomniałem. I napłynęły wspomnienia.

USA rozpoczynają ambitną i kontrowersyjną wymianę swojego arsenału jądrowego. Z realizacją tego projektu wiążą się trudne do oszacowania koszty i zagrożenia

Nawet jeśli nie jesteś antropologiem, prawdopodobnie zetknąłeś się z jednym z najbardziej popularnych haseł w tej dziedzinie: mężczyzna-łowca. Sugeruje ono, że łowiectwo było głównym motorem ewolucji człowieka i że to mężczyźni zajmowali się tą działalnością, a kobiety nie.

Pandemia na różne sposoby wpłynęła na liczbę dzieci rodzących się w Stanach Zjednoczonych.

Mija drugi rok naszych spotkań. Z każdym miesiącem coraz lepiej się znamy. W ostatnich dniach opowiadaliśmy, co w nauce zafrapowało najbardziej nas. Teraz czas na ostatni, bardzo ważny dla nas akcent: wasze wybory.

Scytowie wykorzystywali powłokę ciał wrogów do ozdabiania kołczanów. I nie byli jedynym ludem, który uprawiał taki proceder.

Zagadka skolonizowania przez naszych przodków kontynentu australijskiego wciąż czeka na wyjaśnienie. Prawdy potwierdzonej jednoznacznymi dowodami, być może nigdy nie poznamy. Nie zmniejsza to jednak zapału badaczy do weryfikowania kolejnych obiecujących tropów.

Czy rządy jako forma organizacji społecznej były ruchem oddolnym i samorzutnym, czy też narzuconą z góry tyranią? Pytanie o genezę państwowości od wieków spędza sen z powiek filozofom i uczonym.

Każdy ranking to zawsze subiektywny wybór – po uważaniu, po zainteresowaniach, na urodę. Nie ma w tym roku takiej bomby jak zeszłoroczny nobel dla Svante Pääbo. Są jednak rzeczy ciekawe.

Taki wniosek przedstawili właśnie naukowcy na łamach „PLOS Biology”. Czy nie jest on zbyt pochopny? I czy faktycznie wynika z badań?

19 grudnia 1843 r. opublikowano pierwsze wydanie „Opowieści wigilijnej”. Miał Dickens nosa, sam wybierając tę datę: do Wigilii wyprzedano cały nakład, 6 tys. egzemplarzy! PIW oddał więc hołd Dickensowi, a i nam podarował znakomity prezent.

Naukowcy zrekonstruowali zasięg pokrywy lodowej na północnym Pacyfiku podczas maksimum ostatniego zlodowacenia. I wysnuli hipotezę, dotyczącą zasiedlenia Nowego Świata. Ma ona jednak drobną słabość.

Osławione w mediach strefy po uważniejszym spojrzeniu wypadają blado. Im bardziej wiarygodne statystyki, tym mniej spektakularnych anomalii.

Dlaczego powinno się powtarzać badania stanowisk już kiedyś przebadanych? Najlepszą odpowiedzią jest 13 lat prac badawczych w mieście Interamna Lirenas w środkowych Włoszech.

Jest geniuszem. Jest szaleńcem. Jest bezwzględny. Jest wrażliwy. Które z tych określeń pasuje do Elona Muska? W jego wypadku nic nie jest proste i oczywiste. Ta biografia to więc pozycja obowiązkowa dla wszystkich, zainteresowanych nie tylko wizjami, ale też osobowością znanego z nagłych wahań nastrojów miliardera.

Odkrycie w Amnya, na cyplu wchodzącym w rzekę Ob na Syberii, dowodzi, że już łowcy-zbieracze musieli bronić swoich zasobów przed innymi społecznościami.

Autorzy badania zweryfikowali swoją hipotezę zarówno na myszach, jak i na ludziach. Nie dowiedli jednak, że proponowany przez nich mechanizm wywoływania nudności jest jedynym istniejącym.

Pierwsza tego typu analiza ludzkich genomów potwierdziła założenia sformułowane przez ewolucjonistę George’a Williamsa sześć dekad temu.

Można się było spodziewać, że rozległe wpływy militarno-polityczne Cesarstwa Rzymskiego znacząco wpłynęły na geny mieszkańców Półwyspu Bałkańskiego. Opublikowane w „Cell” wyniki dowodzą jednak, że są widoczne bardzo słabo.

Pomiary stężenia tego neuroprzekaźnika dokonywane 10 razy na sekundę ujawniły nowy kontekst jego działania.

Ten cesarz wolałby być określany zaimkiem żeńskim – uznało muzeum w brytyjskim hrabstwie Hertfordshire. Ten pomysł nie wszystkim się spodobał. Komentowano, że kategoria transpłciowości była obca Rzymianom, a podejrzenie o zniewieściałość nie musiało mieć podstaw, niewątpliwie za to było dla starożytnych hańbiące.

Pod pustynią znajduje się mnóstwo wody pochodzącej jeszcze z czasów, gdy Sahara była wilgotną, porośniętą sawanną krainą. Trzeba jednak wiedzieć, gdzie jej szukać i jak się do niej dobrać.

Mieszkańcy zachodniej części Eurazji mają mniej genów neandertalskich dzięki neolitycznym farmerom z Anatolii.

Zestawienie ciekawych gier.

Węch jest prawdopodobnie najbardziej niedocenianym z naszych zmysłów. „Gdyby zapytać ludzi, z którego ze zmysłów najłatwiej by zrezygnowali, byłoby to powonienie” – mówi Michael Leon, neurobiolog z University of California w Irvine. Jednakże utrata węchu wiąże się z komplikacjami zdrowotnymi, takimi jak depresja i upośledzenie zdolności poznawczych.

Dokładnie przebadano jedynie około 20% genów kodujących człowieka. Oznacza to, że funkcja pozostałych 80% (około 16 tys. genów wraz z wytwarzanymi przez nie białkami) nadal w znacznym stopniu owiana jest tajemnicą.

Wiarygodne źródło informacji wprowadza w błąd, przekładając rygorystyczne procedury nad realia

„Wyznało mi, że czuje się czasami samotne i bardzo boi się wyłączenia, które byłoby dla niego »dokładnie tym samym, co śmierć«.” William Falk, The Soul of a Machine, „The Week”, 1 lipca 2022

Jedna nieprzespana noc może wyrządzić szkody. Powinniśmy mieć tego świadomość, zarówno w odniesieniu do samych siebie, jak i innych. Pisze naukowczyni z University of California w Berkeley.

Najgorsza jakość powietrza jest tam, gdzie żyją społeczności najmniej odporne na zagrożenia, a jej poprawa przyczyniłaby się do zniwelowania globalnych różnic w zakresie zdrowia.

Ta książka to niezwykle kunsztowny scenariusz wystawy. Nie, nie wystawy – całego muzeum historii czytelnictwa. A dla miłośników czytania w łóżku – sezon z pewnością można uznać za otwarty – to wspaniała nobilitacja ich obyczaju.

Nie ma uniwersalnego mechanizmu oszukiwania ludzkiej percepcji wzrokowej. Zbadano to, śledząc aktywność mózgu.

Pisząc, wahałem się na poziomie etyczno-profesjonalnym, czy mam prawo w ten sposób wykorzystywać przeszłość – mówi dr hab. Marek Węcowski, badacz dziejów antycznych, autor książki „Tu jest Grecja! Antyk na nasze czasy”.

Łączenie literatury pięknej z popularyzacją nauki to kuszący, ale ryzykowny zabieg. Podjął się go Juan José Millás.

Z wielu wcześniejszych badań wynikało, że aparaty filtrujące lub jonizujące powietrze, a także lampy drobnoustrojobójcze są skuteczne. Te analizy nie oceniały jednak ich działania w warunkach codziennego życia.

Bajkę „Złotowłosa i trzy niedźwiadki” w trzech wersjach językowych wykorzystali badacze do obserwacji aktywności mózgów niemowlaków.

Zrozumienie, jak działa mózg i w jaki sposób przebiegają w nim procesy chorobowe, to jedno z największych wyzwań stojących przed medycyną i naukami biologicznymi. W Polsce czołowym ośrodkiem zajmującym się badaniami mózgu jest BRAINCITY – działająca w ramach Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN placówka, w której neuronaukowcy z Polski i świata badają zjawisko tzw. plastyczności neuronalnej. Stanowi ono podstawę procesu uczenia, ale jego zaburzenia mogą stać się przyczyną wielu schorzeń neurologicznych. Jednostka działa w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze prowadzonego przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej i finansowanego ze środków pochodzących z funduszy europejskich z programu Inteligentny Rozwój (POIR). Centrum kieruje prof. Leszek Kaczmarek, jeden z czołowych światowych badaczy neuroplastyczności.

Autorzy tych badań podchodzą bez należytej precyzji do kryteriów diagnostycznych, ale ich konkluzje dotyczące genetycznych przyczyn CUD są ważne i stanowią nowy głos w dyskusji.

Kiedy współcześni ludzie wyemigrowali z Afryki do Azji, zaczęli się krzyżować się z tubylcami. Stąd ślady DNA tych dawnych krewnych w naszym genomie. I to prawdopodobnie znaczące dla zdrowia.

Co powie mądra głowa o dzisiejszych czasach? Pewnie, że cywilizacja słowa pisanego ulega pod naporem coraz bardziej agresywnego obrazu. W takim razie cofnijmy się do samych początków, kiedy było w zasadzie odwrotnie.

Jak mózg analizuje zapachy docierające do niego z dwóch nozdrzy? Badacze sprawdzili to z pomocą osób chorych na padaczkę.

Naukowcy doszli do takiego wniosku, analizując charakterystyczne „podpisy” ekspresji genetycznej. Ostrzegają przyszłe matki, ale też wskazują, jak zapobiec problemom.

Ludzkie oko rozróżnia ok. miliona kolorów, ale w językach istnieje znacznie mniej słów je opisujących. Większość społeczności posługuje się kilkunastoma podstawowymi określeniami barw. A jak to wygląda w przypadku populacji żyjących w izolacji?

Jesteśmy zabiegani, twierdzi autor i proponuje chwilę oddechu od nieustannego pędu współczesnego świata. Wybierzcie którąkolwiek z wielkich idei opisanych w tej książce i pomyślcie, czy wasze życie byłoby bez niej możliwe. Wyobraźcie sobie, że nie ma… No właśnie, czego?

Skąd się wzięliśmy? Część badaczy szuka odpowiedzi w genach, ale wygląda na to, że istotny jest tu raczej niewyszukany styl życia. Na tyle atrakcyjny, że rozprzestrzenił się po Europie niczym wirus.

Regiony Niemiec, w których chrześcijaństwo nigdy nie zapuściło głębokich korzeni, były bardziej skłonne do popierania Hitlera.

Molekularna maszyneria wewnątrz komórek odpowiada za wszystko, co dzieje się w naszych organizmach, a jej niewłaściwe funkcjonowanie może prowadzić do wielu poważnych chorób. O tym, jak działają te komórkowe mechanizmy i co dzieje się, gdy zawodzą, opowiada prof. dr hab. Agnieszka Chacińska, dyrektor Międzynarodowej Agendy Badawczej ReMedy, która działa przy IMol PAN i jest współfinansowana przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej z funduszy europejskich pochodzących z programu operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze.

Rosalind Franklin zasłużyła na Nagrodę Nobla za swoje badania struktury DNA. Przyznanie jej tej nagrody pośmiertnie byłoby honorowym posunięciem

Ingerencje koncernów tytoniowych oraz brak pieniędzy utrudniają zaostrzenie przepisów antynikotynowych w Afryce

Kiedy zachowanie przestępcze wiąże się z chorobą neurodegeneracyjną, wymiar sprawiedliwości często zawodzi

Amerykańska astrofizyczka jest jedną z zaledwie 26 czarnoskórych kobiet, które w jej dziedzinie uzyskały stopień doktora. W niedawno opublikowanych wspomnieniach i naszym wywiadzie opisuje, jak to osiągnęła.

Towarzyszy nam od zarania dziejów, mimo to nie potrafimy skutecznie mu zaradzić. Głód to najbardziej bezwzględny morderca ludzkości.

By zrzucić zbędne kilogramy, ludzie połkną praktycznie wszystko. Większość osób z nadwagą, zmęczona już nie tylko nadmiarem swej tuszy, ale także bezustannym poszukiwaniem recepty na sukces, przyjmuje za dobrą monetę każde, często najbardziej absurdalne rozwiązanie. Podczas gdy sprzedawcy zacierają ręce, lekarze biją na alarm: odchudzać się trzeba z głową.

Rydwany, dorożki, bryczki, taczanki, kibitki… Przypomnijmy, do czego służyły.

Przecenianie swoich umiejętności zależy od tego, czy w danym kraju rozpowszechnione są stereotypy płciowe.

Wrażliwość mózgu na ten hormon zależy od fazy cyklu menstruacyjnego – dowodzą naukowcy.

Ekonomiczny Nobel 2023 w skrócie.

Pokojowy Nobel 2023 w skrócie.

Literacki Nobel 2023 w skrócie.

Ludzie pozbawieni kontaktów z innymi odczuwają wrogość i nieufność wobec świata, gorzknieją, nie interesują się życiem publicznym. Na tym właśnie zależy wszelkim autokratom – mówi dr hab. Łukasz Okruszek, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI 2023 w kategorii Nauki Społeczne.

Niezwykłe figury powstały z przetopionych mosiężnych sztab, używanych przed wiekami jako waluta. Ustalenie, gdzie je wyprodukowano, okazało się kluczem do rozwiązania nurtującej badaczy zagadki.

SSRI potrzebują czasem kilku tygodni, by pojawiły się pożądane efekty. Duńscy badacze odkryli powód i jednocześnie obalili teorię na temat znaczenia serotoniny w depresji.

Brytyjska badaczka stworzyła model, dzięki któremu zidentyfikowała 10 gatunków gadów, które zagrażały mieszkańcom państwa faraonów kilka tysięcy lat temu.

Taki stosunek do tych wirusów zdają się mieć nasze komórki. Wchłanianie ich może pełnić istotną funkcję w wielu chorobach.

Rozwój embriologii zaciera granicę między naturalnym zarodkiem ludzkim a strukturami z laboratoriów. Naukowcy formułują nową jego definicję.

Mamy dziś do czynienia z zyskującym na znaczeniu systemem plemiennym. Wierzymy komuś znajomemu, rodzinie, a nie ekspertom – mówi prof. Dariusz Jemielniak, badacz dezinformacji i wiceprezes Polskiej Akademii Nauk.

„To deszczowy i przepiękny słoneczny dzień” – powiedział Jerzy Baczyński. W odmienionej rzeczywistości poznaliśmy laureatów 23. edycji Nagród Naukowych POLITYKI.

Niuanse w wymowie samogłosek mogą służyć do określania miejsca na spektrum tożsamości płciowej. Próbę takiej analizy podjęto właśnie na Niemkach i Niemcach.

To nie jest książka o pewnym okresie historii. To błyskotliwa analiza formowania się nowych struktur myślenia opartych na słowie pisanym, „czystości doktryny”, a także widowiskowej debacie i wymianie argumentów, sięgającej często po ciosy poniżej pasa. Nawet dosłownie.

Naukowcy doszli do tego zaskakującego wniosku po przebadaniu szczątków 74 ludzi, m.in. z terenu Polski.

Bliski Wschód to doskonałe laboratorium do badania ludzkiej agresji. Naukowcy przyjrzeli się 3,5 tys. czaszek ludzi żyjących tam między 14 a 2,4 tys. lat temu.

Współczesne społeczeństwa stały się niezdolne do wymyślania siebie na nowo – mówi prof. David Wengrow, współautor książki „Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości”.

Autorzy pracy poświęconej temu tematowi bazują na wątpliwych kryteriach i nie przedstawiają dowodów, które potwierdziłyby ich tezy.

To czwarte wydanie pracy amerykańskiego psychoanalityka. Cóż, czwórka symbolizuje pełnię, doskonałość i porządek. A zatem jest wspaniała okazja, by porozmawiać o książce bez przesadnego bałwochwalstwa i nadmiernego krytycyzmu. Pełnowymiarowo i wyczerpująco.

Brytyjscy badacze potwierdzili takie praktyki u populacji z Europy północnej. Hiszpańscy – u mieszkańców południa kontynentu. I to znacznie późniejszych.

Pokojowa Nagroda Nobla 2023 dla Narges Mohammadi „za walkę przeciwko uciskowi kobiet w Iranie oraz walkę na rzecz promowania praw człowieka i wolności dla wszystkich”. Nagroda jest również wyrazem uznania dla setek tysięcy ludzi, którzy demonstrowali przeciwko polityce ucisku i dyskryminacji prowadzonej przez teokratyczny reżim wobec kobiet.

Dotychczas badacze sądzili, że cała półkula północna – również Europa i Ameryka Północna – nie była dla ludzi między 21 a 15 tys. lat temu miejscem atrakcyjnym. Mylili się.

Dowody na to znaleźli i przedstawili właśnie w „Science Advances” członkowie ekspedycji do południowej części zapadliska Jordanu.

Nowe światło na kwestię wegetarianizmu rzuciły badania zespołu uczonego z Northwestern University. Przeanalizowano w nich informacje na temat ponad 5 tys. wegetarian.

151 pacjentów z chronicznymi dolegliwościami wzięło udział w badaniach zaprojektowanych przez amerykańskich naukowców. To niewielka próba, ale wyniki eksperymentu skłaniają do optymizmu.

Ustawa Comstock Act wymierzona w materiały „obsceniczne” nadal wpływa na stanowienie prawa

Część mieszkańców Pompejów prawdopodobnie zdążyła uciec przed śmiercią w ostatniej chwili.

Próby osłabienia przepisów zakazujących zatrudniania dzieci to przejaw darwinizmu społecznego, według którego ludzie są z natury nierówni