Człowiek
Wstręt jako broń
Szkalowanie pojedynczych osób lub grupy ludzi sprzyja przemocy
Bryn Nelson
1 czerwca 2023
Scientific American z dnia 1 czerwca 2023
Wstręt jako broń
Człowiek
Gry i gierki
Ruszamy z kolejnym przeglądem gier, sortując je od najprostszych po coraz trudniejsze (chociaż żadna z nich nie jest jakimś karkołomnym wyzwaniem). Każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Olga Orzyłowska-Śliwińska
1 czerwca 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023
Gry i gierki
Człowiek
Dzień Dziecka
Obchodzony jest w ponad stu krajach. W Polsce przypada 1 czerwca. Jakie są dzieje tego święta?
Maria Wieczorek
1 czerwca 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023
Dzień Dziecka
Człowiek
Monty Python urodził się w XV wieku
Brytyjski badacz przeanalizował trzy teksty z broszury powstałej ok. 1480 r. I odkrył korzenie specyficznego humoru swoich rodaków.
Agnieszka Krzemińska
31 maja 2023
Człowiek
Skarb w skali mikro, czyli co żyje w ludzkich ciałach
Na Ziemi trwa nie jedno, ale dwa masowe wymierania. W cieniu widzialnego gołym okiem rozgrywa się to, które obejmuje organizmy żyjące w ciałach ludzi. Naukowcy próbują te mikroby ocalić. Choćby od zapomnienia.
Marta Alicja Trzeciak
31 maja 2023
Człowiek
Kobieta gwałcona się nie broni? To nie świadomy wybór, tylko biologia
Istnieje silne przeświadczenie, że kobieta gwałcona powinna walczyć z agresorem. Tymczasem może u niej dochodzić do automatyczne reakcji blokujące kontrolę ruchów. Prawodawstwo powinno to uwzględniać – mówi neurobiolog prof. Patrick Haggard z University College London.
Marta Alicja Trzeciak
30 maja 2023
Książki
Muzeum: lustro Zachodu. Recenzja książki: Krzysztof Pomian, „Muzeum. Historia światowa”
Fascynujący obraz ewolucji muzeum nakreślony przez znakomitego historyka i filozofa. To jego złota era – twierdzi autor – co jest powiewem optymizmu. Czy jednak możemy sobie na niego pozwolić?
Tomasz Targański
25 maja 2023
Człowiek
„Skowronek” czy „sowa” – kto jest bardziej zadowolony z życia
Temu tematowi poświęcili swoje badania psychologowie z Uniwersytetu Warszawskiego. Wyniki są zaskakujące.
Marcin Rotkiewicz
25 maja 2023
Reklama
Człowiek
W bańkach informacyjnych zamykamy się sami
Wbrew obiegowej opinii ludzie nie polegają na tym, co podsuwają im algorytmy. W swoich przekonaniach i poglądach utwierdzają się w mniej wyszukany sposób.
Marcin Rotkiewicz
24 maja 2023
Człowiek
Męskie słowa, czyli kto ma władzę, ten pisze historię
Człowiek tworzy opowieści o świecie, żeby go oswoić, dodać sobie siły, wzmocnić tożsamość i pamięć. Kiedy pojawiły się pierwsze? Kogo w nich brakuje?
Agnieszka Krzemińska
23 maja 2023
Człowiek
Brak oporu kobiety gwałconej to automatyczna reakcja układu nerwowego
Jeśli stresor jest zbyt silny i nagły, mózg nie przekazuje sygnałów do obszarów świadomej motoryki – podają uczeni z University College London.
Marta Alicja Trzeciak
22 maja 2023
Książki
Pulsar promuje. Fragment książki: Sara Manning-Peskin, „Zbuntowany mózg. O cząsteczkę od szaleństwa”
Doktor Alois Alzheimer był młodym i temperamentnym neurologiem, który mógł się już pochwalić stopniem naukowym uzyskanym w renomowanej instytucji oraz grzywną za zakłócanie porządku. Wśród kolegów znany był jako mistrz badań mikroskopowych, a umiejętność tę doprowadził do perfekcji podczas pisania doktoratu na temat życia komórkowego woskowiny. W 1888 roku zaczął pracę w szpitalu psychiatrycznym we Frankfurcie i tam trzynaście lat później natknął się na kobietę, która utraciła pamięć.
Materiał promocyjny
22 maja 2023
Podkast
Podkast 56. Wojciech Mikołuszko: Jestem radosnym pesymistą
O zarażaniu pasją przyrodnika, rozmowach z dziećmi o chorobie i śmierci oraz dawaniu sobie i innym realnej nadziei mówi Wojciech Mikołuszko – biolog i geolog, popularyzator nauki, autor pulsara.
Katarzyna Czarnecka
19 maja 2023
Człowiek
Ludzie byli architektami już w początkach neolitu
Służące do łapania dzikich zwierząt wielkie konstrukcje w dzisiejszej Arabii Saudyjskiej i Jordanii nie powstawały ot tak sobie. Nasi przodkowie tworzyli ich dokładne – i trwałe – projekty.
Agnieszka Krzemińska
19 maja 2023
Człowiek
Całowanie się poróżniło naukowców
Antropolodzy z Danii przyjrzeli się opublikowanym w ubiegłym roku badaniom na temat pocałunku romantycznego. I wytknęli ich autorom, głównie genetykom, kilka błędów.
Agnieszka Krzemińska
18 maja 2023
Książki
Oświecenie, zaciemnienie, dwójmyślenie. Recenzja książki: Alain Finkielkraut, „Porażka myślenia”
Zrzędzenie konserwatystów bywa czasami ciekawe. Tak jest w przypadku tej książki. Bo tu nie jest najistotniejsze pytanie „co jest źle” (bo zawsze coś jest), tylko wywód, dlaczego tak jest.
Jerzy Rohoziński
18 maja 2023
Reklama
Człowiek
Niedożywione, schorowane, z awitaminozą. Pracujące dzieci nie miały zdrowia
W czasie rewolucji industrialnej dostrzeżono, że młodymi ludźmi trzeba się opiekować i ich kształcić. Jednocześnie wykorzystywano ich jako siłę roboczą. Konsekwencje były tragiczne.
Agnieszka Krzemińska
18 maja 2023
Człowiek
Ziemia, woda, powietrze – fragmenty naszego DNA są wszędzie. Rodzą problem etyczny
Environemental DNA (eDNA) „zaśmieca” całe nasze środowisko. Nowoczesne metody badawcze są tak czułe, że pozwalają na odczytanie jego sekwencji. Każą przemyśleć regulacje związane z prawem do prywatności.
Jacek Kubiak
18 maja 2023
Człowiek
Drzewo rodowe Homo sapiens może mieć inny kształt niż sądziliśmy
Nowy model ewolucji naszego gatunku ma lepiej wyjaśniać zmienność genetyczną wśród ludzi i procesy ich migracji.
Marcin Rotkiewicz
17 maja 2023
Podkast
Podkast 55. Fabian Welc: Można przewidzieć przyszłość
Czy Europa się zmieni, czy upadnie? Jakie analogie ze współczesnością można wysnuć, badając upadki pradawnych imperiów? Czy istnieją jakieś uniwersalne prawa migracji? Rozmowa z prof. Fabianem Welcem, archeologiem, geologiem, geofizykiem, dyrektorem Instytutu Archeologii UKSW, badającym wpływ klimatu na cywilizacje dawnego człowieka.
Karol Jałochowski
12 maja 2023
Książki
Kapłan Zorzy i jego sponsorzy. Recenzja książki: Zbigniew Libera, „Etnografia to piękna zabawka w rękach literatów z dworu i miasta w Polsce XIX wieku i później”
Ta arcyciekawa praca pozostawia czytelnika z uczuciem niedosytu: jakże chciałoby się poczytać porównawczą historię prapoczątków etnografii europejskiej, tego demiurga procesów społecznych, paliwa nacjonalizmów i potężnego narzędzia propagandy.
Jerzy Rohoziński
11 maja 2023
Człowiek
„Pangenom” poprawia błędy poprzedniego projektu analizującego genom człowieka
Właśnie opublikowano pierwszą turę wyników. Zsekwencjonowano niemal wszystkie ludzkie geny 47 z planowanych 350 osób ze świata.
Marta Alicja Trzeciak
11 maja 2023
Książki
Pulsar patronuje. Książka: Wojciech Mikołuszko, „Z tatą w świat medycyny”
Wojciech Mikołuszko, współpracownik pulsara i autor poczytnej serii „Tato, a dlaczego?”, „Tato, a po co?”, „Z tatą w przyrodę” i „Z tatą na dinozaury”, w najnowszej książce przedstawia historie lekarzy, badaczy i naukowców, którzy dzięki swojemu talentowi, ciężkiej pracy, nieustępliwości, a czasem przypadkowi przyczynili się do uratowania życia i zdrowia milionom ludzi.
pulsar
10 maja 2023
Człowiek
Wcześni chrześcijanie: baranki czy wilki. Wokół książki „Ciemniejący wiek”
Praca Catherine Nixey to odważna polemika z mitem chrystianizacji pogańskiego Rzymu jako triumfu łagodności i tolerancji. Czy trafna? Pytamy dwóch badaczy historii – dr. Sławomira Poloczka i dr. Michała Baranowskiego.
Agnieszka Krzemińska
9 maja 2023
Reklama
Człowiek
Krwawy diament Koh-i-Noor. Niegdyś symbol dumy, dziś imperialnej grabieży
Tradycji nie stało się zadość. Podczas koronacji Karola III nie zdobi korony Camilli. Został zamknięty w skarbcu londyńskiej Tower – w nadziei, że wyciszy żądania Indii i Pakistanu o zwrot własności.
Tomasz Targański
6 maja 2023
Książki
Kojący balsam dla mózgu. Recenzja książki: Scott A. Small „Zapominamy. O działaniu pamięci i zaletach niepamiętania”
Lepiej pamiętać niż nie pamiętać, prawda? Nie do końca. Okazuje się, że bez zapominania nie bylibyśmy w stanie uporządkować otaczającej nas rzeczywistości, kreatywnie myśleć i fantazjować.
Tomasz Targański
4 maja 2023
Człowiek
Antyczni mieszkańcy Berenike przyjęli do swojego panteonu Buddę
Odkryty w świątyni Izydy posąg twórcy religii indyjskiej został wykonany w Egipcie. To pierwsze takie znalezisko na terenie Imperium Rzymskiego.
Agnieszka Krzemińska
1 maja 2023
Człowiek
Dlaczego ludzie nienawidzą open space’u
Otwarta przestrzeń biurowa może stwarzać problemy zdrowotne, a także zmniejszać wydajność. Da się temu zaradzić, słuchając opinii środowisk osób niesłyszących i autystycznych.
George Musser
1 maja 2023
Scientific American z dnia 1 maja 2023
Dlaczego ludzie nienawidzą open space’u
Człowiek
Uciszyć głosy, czyli jak terapia poznawczo-behawioralna pomaga chorym na schizofrenię
To, że postawy kulturowe mają znaczny wpływ na doświadczanie objawów schizofrenii, wydaje się korzystne dla psychoterapii. Staje się bowiem możliwe, iż rozmowa z osobami i proponowanie zmiany sposobu, w jaki chorzy myślą o swoich objawach, może zmniejszać ich cierpienie.
Matthew M. Kurtz
1 maja 2023
Scientific American z dnia 1 maja 2023
Leczenie rozmową
Człowiek
Drobne dobre uczynki wyraźnie poprawiają nastrój
Psychologowie, badający odczuwanie szczęścia, wiedzą, że okazywanie życzliwości może poprawiać samopoczucie. Działać tak prosto, jak choćby filiżanka kawy. Codzienność stwarza wiele okazji do bycia miłym, jednak ludzie nieczęsto z nich korzystają.
Amit Kumar
1 maja 2023
Scientific American z dnia 1 maja 2023
Życzliwość jest ważniejsza, niż nam się wydaje
Człowiek
Adopcja: sztuka bycia rodzicem i dzieckiem
Ludzie, którzy decydują się na przysposobienie, są dziś najbardziej świadomą grupą rodziców. Do przyjęcia dziecka szykują się wiele lat. W okresie nieudanych prób zajścia w ciążę nabywają wiedzę medyczną, a kiedy trafiają do ośrodka adopcyjnego, zaczynają się szkolić do swojej roli i są poddawani ocenie, dużo czytają o potencjalnych trudnościach wychowawczych i zaburzeniach przywiązania, nierzadko sami są w terapii.
Magdalena Nowicka-Franczak
1 maja 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023
Rodzina pilnie poszukiwana
Człowiek
Papieska Gwardia Szwajcarska
Nie jest zbyt liczna, ale stanowi ważny element w funkcjonowaniu Watykanu. Czy pełni tylko funkcję reprezentacyjną? Kiedy powstała? Kto może zostać jej członkiem?
Tomasz Wojciechowski
1 maja 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023
Papieska Gwardia Szwajcarska
Reklama
Człowiek
Od kamieni po chmurę
Verba volant, scripta manent (Słowa ulatują, zapis pozostaje) – głosi łacińskie przysłowie. Ale to, jak długo można się nimi cieszyć, zależy m.in. od materiałów użytych do ich uwiecznienia. One rzutowały z kolei na sposób zapisu informacji.
Agnieszka Krzemińska
1 maja 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023
Od kamieni po chmurę
Człowiek
Genom Beethovena
Po 200 latach od śmierci wybitnego kompozytora dowiadujemy się, na jakie choroby cierpiał.
(KKG)
1 maja 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023
Genom Beethovena
Człowiek
Cena zastosowania botoksu
Czy popularny zabieg może zmieniać pracę mózgu?
(KKG)
1 maja 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2023
Cena zastosowania botoksu
Człowiek
Pulsar patronuje: Wybrano najlepszych łowców fałszywych informacji
Student ekonomii z Uniwersytetu Gdańskiego, studentka dziennikarstwa z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i student psychologii z Uniwersytetu Jagiellońskiego zostali laureatami 2. edycji ogólnopolskiego akademickiego konkursu fact-checkingowego „Detektor”.
sw, pulsar
30 kwietnia 2023
Człowiek
Dżuma stworzenia, czyli dlaczego Europejczycy zdominowali świat
Nie byli odważniejsi, twardsi czy bardziej żądni przygód niż inni ludzie. Do podboju świata pchnęła ich zaraza – mówi James Belich z University of Oxford, autor książki „The World the Plague Made”.
Tomasz Targański
29 kwietnia 2023
Podkast
Podkast 53. Dagmara Bożek: Lodołamaczki nie pękają
Jak przyjmowano w stacjach polarnych pierwsze kobiety? Ile czasu zajęło im udowodnienie, że radzą sobie w spartańskich warunkach równie dobrze, jak mężczyźni? Czy ich pozycja jest już ugruntowana? Rozmowa z Dagmarą Bożek z Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, polarniczką i autorką książek.
Katarzyna Czarnecka
28 kwietnia 2023
Człowiek
Rosalind Franklin ostatecznie wychodzi z cienia. Miała równorzędny wkład w odkrycie struktury DNA
Nowe źródła przesądzają, że badaczka zdawała sobie sprawę, że kwas deoksyrybonukleinowy ma strukturę helisy. Narrację o wydarzeniach sprzed 70. lat zawłaszczyli jednak mężczyźni.
Jacek Kubiak
28 kwietnia 2023
Człowiek
Mieszkańcy Dalekiego Wschodu są uwrażliwieni na melodię. Z poczuciem rytmu u nich gorzej
Naukowcy z University of Auckland i Yale Uniwersytet sprawdzali, czy język, którym człowiek mówi, ma znaczenie dla jego zdolności muzycznych. Zbadali prawie pół miliona osób ze świata.
Agnieszka Krzemińska
26 kwietnia 2023
Reklama
Człowiek
Środki antykoncepcyjne muszą zawierać dużo hormonów? Być może niekoniecznie
Projekcje komputerowe wskazują, że wstrzymanie owulacji jest możliwe przy zmniejszeniu stężenia estrogenów nawet o 92 proc.
Marta Alicja Trzeciak
21 kwietnia 2023
Człowiek
Naukowcy znaleźli sieć łączącą ciało z „umysłem”
Zidentyfikowali ją, badając dobrze zmapowaną już w połowie ubiegłego stulecia, korę ruchową. Nadali jej nazwę SCAN.
Marcin Rotkiewicz
19 kwietnia 2023
Człowiek
Myślenie o Jedwabnym Szlaku jako o jednej trasie to błąd
Ta arteria ta miała różny przebieg w zależności od okresu historycznego. Teraz w Izraelu znaleziono kolejną z jej odnóg.
Agnieszka Krzemińska
19 kwietnia 2023
Człowiek
Perscy książęta tworzyli handlową potęgę we wschodniej Afryce
Badania DNA potwierdzają prawdę podań ludowych i obalają obraz stworzony przez kolonialnych archeologów. Licząca tysiąc lat kultura suahili ma korzenie zarówno afrykańskie, jak i azjatyckie.
Tomasz Targański
17 kwietnia 2023
Człowiek
Imperium Xiongnu było wieloetniczne, a ważną rolę polityczną odgrywały w nim kobiety
Ta federacja koczowniczych plemion zdominowała stepy euroazjatyckie dwa tysiące lat temu, stając się swego rodzaju zapowiedzią Imperium Mongolskiego.
Agnieszka Krzemińska
14 kwietnia 2023
Podkast
Podkast 51. Agnieszka Haska: Historię Zagłady składamy ze skrawków
Pamiętniki, dzienniki, wspomnienia. Dokumenty osobiste. Jaką mają wartość dla badaczy? Jakie są w nich pułapki? A jak historię zniekształca popkultura? Po co przemiela ją na holokoaustowy kicz? Rozmowa z dr Agnieszką Haską, socjolożką i antropolożką kultury z Centrum Badań nad Zagładą Żydów w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN.
Katarzyna Czarnecka
14 kwietnia 2023
Człowiek
Stanęliśmy na nogach, bo chcieliśmy liści
Morotopithecus – najstarszy dobrze udokumentowany przodek współczesnych naczelnych – nie miał łatwego życia. Żeby nie umrzeć z głodu, musiał sięgać wysoko
Marta Alicja Trzeciak
13 kwietnia 2023
Książki
W poszukiwaniu straconego islamu. Recenzja książki: Louay M. Safi „Islam and the Trajectory of Globalization”
Nie można umniejszać dawnej wielkości cywilizacji muzułmańskiej przez jej dzisiejsze aberracje. Ale równocześnie nie można rozmywać tych aberracji jej dawną wielkością.
Jerzy Rohoziński
13 kwietnia 2023
Reklama
Człowiek
Mleczarstwo na Wyżynie Tybetańskiej ma 2 tys. lat więcej niż przypuszczano
Najnowsze badania międzynarodowego zespołu naukowców pozwalają zrozumieć, w jak sposób prehistoryczne populacje przystosowały się do niełatwego życia na nieurodzajnych ziemiach.
Agnieszka Krzemińska
13 kwietnia 2023
Człowiek
Łowcy-zbieracze mieli ręczne maszyny do szycia
Jak radzono sobie z łączeniem skór w epoce paleolitu? Przy pomocy kościanych igieł oraz tabliczek. I uzyskiwano bardzo precyzyjny ścieg.
Agnieszka Krzemińska
12 kwietnia 2023
Człowiek
Maria od kwiatów i motyli, czyli prekursorka entomologii, ekologii, biologii rozwoju
Sibylla Merian wyniki badań naukowych przedstawiała z talentem artystki. Jej albumy zachwycają do dziś.
Piotr Panek
11 kwietnia 2023
Człowiek
Rok 97 naszej ery. Pierwsze lądowanie starożytnych Greków na Księżycu
W jakim punkcie byłaby ludzkość, gdyby ciągłość helleńskiej myśli – zwłaszcza w naukach ścisłych – nie została brutalnie zerwana?
Jan M. Długosz
10 kwietnia 2023
Książki
Jak kochać pozaludzkich sąsiadów. Recenzja książki: „Atlas wszystkich mieszkańców”
Należy tylko się cieszyć, że przyroda promowana jako pełnoprawny gracz miejskiej polityki. I że zajmują się tym nie tylko organizacje przyrodnicze, ale także kulturalne.
Piotr Panek
10 kwietnia 2023
Człowiek
Ludzie najdziwniejsi: kto ich stworzył i czy na pewno tego właśnie chciał
Na odwieczne pytanie: „natura czy kultura?” antropolog Joseph Henrich odpowiada: Ukształtowała nas kultura, która stała się naszą naturą. Przy wydatnym – choć nieoczywistym – udziale Kościoła.
Marcin Ryszkiewicz
8 kwietnia 2023
Książki
Wielki Brat w małym telefonie. Recenzja książki: „Pegasus”
„Kto nas uchroni przed tym ogólnoświatowym orwellowskim koszmarem?” – pytają przerażeni Laurent Richard i Sandrine Rigaud. No, kto? Niestety, nikt.
Jerzy Rohoziński
6 kwietnia 2023
Człowiek
Oczekiwania zniekształcają pamięć krótkotrwałą
Mózg uzupełnia luki w prawdziwych wspomnieniach, zapełniając je tym, czego się spodziewał, a nie tym, co widział naprawdę.
Marta Alicja Trzeciak
6 kwietnia 2023
Reklama
Człowiek
Ulva, Beata i ta trzecia. Wśród ofiar katastrofy „Vasy” znaleziono kolejną kobietę
Jej szczątki – oznaczone literą G – zbadali genetycy w laboratorium Amerykańskiego Departamentu Obrony. Kiedy statek zatonął, znajdowała się ona pod pokładem.
Agnieszka Krzemińska
4 kwietnia 2023
Człowiek
Ludzie dość powszechnie wierzyli, że choroby, powodzie czy nawet morderstwa to sprawka sił nadprzyrodzonych
Taki wniosek płynie z analizy przekonań w ponad stu społecznościach rozrzuconych po całym świecie.
Marcin Rotkiewicz
3 kwietnia 2023
Człowiek
Męskie i żeńskie komórki powstały z materiału od tej samej osoby
Po raz pierwszy naukowcy stworzyli dwie linie komórek ludzkich identycznych pod każdym względem z wyjątkiem chromosomów płciowych: jedna miała chromosomy XX, zaś druga XY. Ten wyjątkowy zestaw komórek może pomóc badaczom odpowiedzieć na zadawane od dawna pytania o wpływ chromosomów płciowych na przebieg chorób oraz o rolę, jaką odgrywają one na wczesnych etapach rozwoju.
Diana Kwon
1 kwietnia 2023
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023
Krzyżowanie chromosomów
Człowiek
Im więcej lat, tym mniejszy stres
Są tacy, którzy twierdzą, że stres ich nie dotyczy – można by pomyśleć, że im się poszczęściło. Tymczasem okazuje się w ich życiu jest mniej rzeczy pozytywnych. Otacza ich mniej bliskich osób i gorzej wypadają w testach poznawczych. To postawa mentalna wobec stresu – sposób, w jaki na niego reagujemy – ma zasadnicze znaczenie dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Rozmowa z Davidem Almeidą.
Daisy Yuhas
1 kwietnia 2023
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023
Im więcej lat, tym mniejszy stres
Człowiek
Gułagi nad Wisłą
Po II wojnie światowej na terenie zniszczonej Polski zaczęto budować obozy, w których dokonywano aktów zemsty na aresztowanych Niemcach. Tym razem to komuniści byli oprawcami.
Kamil Nadolski
1 kwietnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023
Gułagi nad Wisłą
Człowiek
Pod włos
Hipokrates zalecał na porost włosów smarowanie głowy opium, chrzanem, gołębimi odchodami i burakami. Skąd więc tyle narzekań, że postęp w obmyślaniu kuracji łysienia jest zbyt powolny?
Paweł Walewski
1 kwietnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023
Pod włos
Człowiek
Dawne przyrządy astronomów i nawigatorów [Galeria zdjęć]
Dziś, aby znaleźć i śledzić jakiś obiekt kosmiczny, wystarczą odpowiedni program komputerowy lub aplikacja na smartfon. Tym bardziej warto podziwiać urządzenia konstruowane już setki lat temu przez mistrzów zajmujących się astronomią czy nawigacją.
Mirosław Dworniczak
1 kwietnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023
Dawne przyrządy astronomów i nawigatorów
Człowiek
Wygnańcy z epoki lodowcowej
Podczas ostatniego zlodowacenia Europejczycy uciekli przed zimnem na Półwysep Iberyjski.
(HOLD)
1 kwietnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023
Wygnańcy z epoki lodowcowej
Reklama
Człowiek
Azjatycka droga neandertalczyków
Prawdopodobnie wędrowali do Azji m.in. południowym wybrzeżem Morza Kaspijskiego
(HOLD)
1 kwietnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2023
Azjatycka droga neandertalczyków
Człowiek
Kto ponosi odpowiedzialność, gdy zabójcą jest SI?
Musimy chronić ludzi przed wadliwą sztuczną inteligencją, nie ograniczając jednak innowacji
George Maliha, Ravi B. Parikh
1 kwietnia 2023
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023
Kto ponosi odpowiedzialność, gdy zabójcą jest SI?
Człowiek
Demograficzna bomba
Wzrost ludzkiej populacji to realne zagrożenie – również dla nas samych
Naomi Oreskes
1 kwietnia 2023
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023
Demograficzna bomba
Człowiek
Przyrost naturalny zwalnia
W 2022 roku liczba ludności świata przekroczyła 8 mld. Prawdopodobnie jednak już w tym stuleciu nasza populacja przestanie rosnąć
Katie Peek
1 kwietnia 2023
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2023
Przyrost naturalny zwalnia
Człowiek
Indianie udomawiali konie znacznie wcześniej niż twierdzili koloniści
Nad ustaleniem faktów pracował ponad 50-osobowy międzynarodowy zespół, w którym byli także rdzenni mieszkańcy Ameryki.
Agnieszka Krzemińska
31 marca 2023
Książki
Powstańcy wolnorynkowego słowa. Recenzja książki: „Niechciani, nielubiani. Warszawski rap lat 90.”
Filip Kalinowski oferuje kawał solidnej analizy pojawienia się i ewolucji warszawskiego rapu – zjawiska tyleż muzycznego, co i społecznego. Dla niektórych to nostalgiczna podróż w lata swojej młodości. Dla innych opowieść o młodości rodziców.
Grzegorz Czerniak
30 marca 2023
Człowiek
Badacz kieszonkowy, czyli naukowa wymiana w walce z nałogami
Polscy uczeni zaprojektowali aplikację, dzięki której od lat gromadzą informacje na temat uzależnień. Jej użytkownicy mogą aktywnie włączyć się w proces badawczy, ale także terapeutyczny.
Katarzyna Czarnecka
28 marca 2023
Człowiek
Sekret, czyli jak się leczą Szwajcarzy
Rozważni i racjonalni mieszkańcy najbardziej innowacyjnego kraju w Europie niemal powszechnie wierzą w nadprzyrodzone moce uzdrawiaczy. Jak to możliwe? I co sprawia, że te czary „działają”?
Agnieszka Krzemińska
26 marca 2023
Reklama
Człowiek
Multimedialne archiwa procesów nazistowskich zbrodniarzy otwarte dla wszystkich
Prawie 10 tys. rekordów liczy zdigitalizowane Archiwum Taubego Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze. Pierwszego procesu, w którym m.in. za zbrodnie przeciwko ludzkości sądzeni byli przywódcy państwowi.
Katarzyna Czarnecka
24 marca 2023
Człowiek
5 kosmyków włosów Ludwiga van Beethovena ujawnia tajemnice
Badacze zsekwencjonowali genom kompozytora i ustalili, do jakich chorób miał predyspozycje. Potwierdzili także, że linia genetyczna nie jest tożsama z genealogiczną.
Agnieszka Krzemińska
22 marca 2023
Człowiek
Niebieska alternatywa, czyli czas polubić owoce morza
Żywność z mórz i oceanów, jezior i rzek – a przede wszystkim ze stawów hodowlanych – stanie się podstawą białkowej diety zwierzęcej większości mieszkańców globu.
Andrzej Hołdys
22 marca 2023
Człowiek
Paleolityczni łowcy nie byli genetycznie jednorodni
Na podstawie analizy genomów 356 osobników stwierdzono także, że za ustalonymi przez badaczy na podstawie pozostałości materialnych kulturami archeologicznymi wcale nie musiały stać geny.
Agnieszka Krzemińska
21 marca 2023
Książki
Prawdziwa historia kobiet! Recenzja książki „Lady Sapiens”
Thomas Cirotteau, Jennifer Kerner i Eric Pincas podjęli próbę stworzenia portretu pamięciowego kobiety z czasów paleolitu i obalenia stereotypów, jakie towarzyszą jej od początków badań nad prehistorią.
Joanna Podgórska
16 marca 2023
Człowiek
Akupunktura: placebo doskonałe
Miała czynić cuda. Propagowali ją lekarze i poważne instytucje. Refundowały ministerstwa. Jej skuteczność jest jednak co najmniej wątpliwa.
Marcin Rotkiewicz
15 marca 2023
Człowiek
Czy dieta śródziemnomorska chroni przed demencją?
Najnowsze badanie przynosi optymistyczną odpowiedź na to pytanie. Należy jednak podchodzić do niego mocno sceptycznie.
Marcin Rotkiewicz
14 marca 2023
Człowiek
Uwodziciele ze Wschodu, czyli kim byli Hunowie i Awarowie
Pochodzenie i szlaki wędrówek tych legendarnych ludów do niedawna pozostawały zagadką. Dziś wiemy, że pierwsi stepową krew chętnie mieszali z miejscową. Drudzy nie chcieli jej rozcieńczać.
Agnieszka Krzemińska
11 marca 2023
Reklama
Człowiek
Makaki zmuszają archeologów do weryfikacji historii produkcji narzędzi
Czy artefakty odkrywane na najstarszych stanowiskach na pewno są intencjonalnym dziełem hominidów? Takie pytanie będą musieli sobie od teraz zadawać badacze.
Agnieszka Krzemińska
10 marca 2023
Człowiek
Barbara Kremer: W paleobiologii trzeba mieć szczęście
Jeśli pojawią się elementy niezbędne do budowy życia, to w odpowiednim środowisku rozwinie się ono spontanicznie – mówi prof. Barbara Kremer z Instytutu Paleobiologii PAN.
Wojciech Mikołuszko
8 marca 2023
Człowiek
Runy nie były bardziej prymitywne niż łacina
Pismo runiczne było lakoniczne, ale nie dlatego, że oddawało język mówiony. Znaczenie miały tu materiały, na których powstawały inskrypcje.
Agnieszka Krzemińska
7 marca 2023
Człowiek
Alfred Russel Wallace wychodzi z cienia
W tym roku obchodzimy dwusetną rocznicę urodzin jednego z najwybitniejszych przyrodników wszech czasów, ojca współczesnego ewolucjonizmu. I nie, nie chodzi o Karola Darwina, ale jego alter ego – Alfreda Russela Wallace’a.
Marcin Ryszkiewicz
5 marca 2023
Człowiek
Egiptolog: Szum wokół komory grobowej w piramidzie Cheopsa to efekt faraońskiego ego odkrywcy
W odkryciu nie ma żadnej tajemnicy. To reklama Zahiego Hawassa i Egiptu. Przypomina niedawną historię Zaginionego Złotego Miasta, które nie było ani zaginione, ani złote.
Andrzej Ćwiek
4 marca 2023
Człowiek
Winorośl udomowiliśmy równie wcześnie, co pszenicę
Ledwie skończyła się epoka lodowcowa i na Ziemię powróciło trochę więcej ciepła, a nasi przodkowie zabrali się za zakładanie winnic.
Andrzej Hołdys
2 marca 2023
Człowiek
Wampiry, krew, czosnek i porfiria
Mirosław Dworniczak
1 marca 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023
Wampiry, krew, czosnek i porfiria
Człowiek
Mleko krzepi
Potwierdzają to analizy szczątków naszych przodków.
(KKG)
1 marca 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023
Mleko krzepi
Reklama
Człowiek
Ereb, Asu i Libya, czyli skąd kontynenty wzięły swoje nazwy
Pojęcie „kontynent” wprowadzili dopiero starożytni mieszkańcy Grecji. Używane przez nich określenie terra continens, czyli ląd ciągły, nieograniczony, odnosiło się do każdego większego stałego obszaru przeciwstawianego wyspom. Później zmieniło się wszystko.
Andrzej Hołdys
1 marca 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2023
Nazywanie lądów
Człowiek
Górnicy na potęgę
W prehistorycznej Ameryce Północnej górnictwo było rozwinięte na wielką skalę – tak wynika z analiz osadów jeziornych
Sarah Derouin
1 marca 2023
Scientific American z dnia 1 marca 2023
Górnicy na potęgę
Człowiek
Amerykanie żyją coraz krócej
Oczekiwana dalsza długość trwania życia zmniejszyła się na skutek pandemii, ale w niektórych miejscach na świecie już odbiła
Tanya Lewis
1 marca 2023
Scientific American z dnia 1 marca 2023
Amerykanie żyją coraz krócej
Człowiek
Bądźmy realistami?
„Realiści” twierdzą, że szybko nie odejdziemy od ropy i gazu. Ale wówczas katastrofa klimatyczna będzie przesądzona
Naomi Oreskes
1 marca 2023
Scientific American z dnia 1 marca 2023
Bądźmy realistami?
Człowiek
Praca zespołowa może rodzić pokusę oszustw
Na ogół w dyskusjach o pracy zespołowej podkreśla się jej zalety – pozwala ona ludziom rozwiązywać złożone problemy, z którymi nie poradziliby sobie w pojedynkę. Niemniej zdarzają się też sytuacje, w których praca w zespole stwarza podatny grunt dla nieuczciwych zachowań.
Margarita Leib
1 marca 2023
Scientific American z dnia 1 marca 2023
Ciemne strony współpracy
Człowiek
Kiedy wynaleziono „człowieka”?
Trudno w to uwierzyć, lecz współczesne potoczne znaczenie tego słowa przeniknęło z filozofii do języka codziennego dopiero XVIII i XIX wieku!
Jan Hartman
26 lutego 2023
Podkast
Podkast 44. Ewa Bartnik: Rosalind Franklin nie potrzebowała Nobla
Jak James Watson i Francis Crick oraz Maurice Wilkins traktowali badaczkę, dzięki której mogli się cieszyć najważniejszą nagrodą w naukowym świecie? Czy Franklin miała powody, by uznać się za ofiarę? Podkast z prof. Ewą Bartnik, genetyczką z Uniwersytetu Warszawskiego, członkinią Komitetu Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej PAN.
Katarzyna Czarnecka
24 lutego 2023
Człowiek
Zamożni chorzy mogli liczyć na leczenie chirurgiczne już w starożytności
Pieniądze i wysoki status zapewniały m.in. wykonanie w razie potrzeby trepanacji czaszki. Również kobietom.
Agnieszka Krzemińska
24 lutego 2023
Reklama
Człowiek
Alona Prylutska uhonorowana za ratowanie nietoperzy w ogarniętej wojną Ukrainie
Współzałożycielka Ukraińskiego Centrum Rehabilitacji Nietoperzy, o którym pisaliśmy w ubiegłym roku, otrzymała międzynarodową nagrodę Future for Nature.
Wojciech Mikołuszko
23 lutego 2023
Człowiek
Najstarsze europejskie grociki strzał znaleziono we Francji
To kolejny dowód, że umiejętność posługiwania się łukiem pomogła człowiekowi współczesnemu w podboju świata – dowodzą naukowcy.
Agnieszka Krzemińska
22 lutego 2023
Człowiek
Telomery nie są tylko milczącą skuwką naszego DNA
Okazuje się, że te nieużywane, jak dotąd sądzono, fragmenty materiału genetycznego mogą kodować białka. Właśnie odkryto ich aktywność. Mogą się okazać bardzo istotne w walce z nowotworami.
Jacek Kubiak
21 lutego 2023
Człowiek
Życie – nowe otwarcie, czyli historia odkrycia struktury DNA
To, czego 70 lat temu dokonali naukowcy, było dla biologii tym, czym dla astronomii stwierdzenie, że Ziemia obraca się wokół Słońca.
Jacek Kubiak
21 lutego 2023
« poprzednia
1
...
6
7
8
...
17
następna »
Reklama
Reklama