Czy są ze sobą powiązane?

Według ekspertów ONZ tylu jest ludzi na Ziemi. Kiedy ta liczba przestanie rosnąć?

USA przywracają honor najbardziej znaczącej postaci nauki XX w. Szef laboratorium, w którym stworzono bombę atomową, po 68 latach zostaje oficjalnie oczyszczony z zarzutów o szpiegostwo.

Tradycja komponowania dywanów kwiatowych, sokolnictwa i bartnictwa oraz kultura szopkarstwa krakowskiego na liście już były. Teraz dołączają do niej spławy rzekami.

Badacze przeanalizowali grupy reprezentujące różne rodzaje śpiewu – od operowego po amatorski. I doszli do nietrywialnych wniosków.

Jak zastosować zjawiska kwantowe w kryptografii, w tym w tworzeniu urządzeń, które mają zapewnić całkowicie bezpieczną, niemożliwą do dyskretnego podsłuchiwania komunikację – o swoich badaniach współfinansowanych z Funduszy Europejskich opowiada dr hab. Marcin Pawłowski z Międzynarodowego Centrum Teorii Technologii Kwantowych Uniwersytetu Gdańskiego.

Chciał być artystą, a został naukowcem. Nieprecyzyjnym, ale genialnym. Początkowo lekceważonym, później hołubionym. 200 lat temu urodził się Ludwik Pasteur, który odkrył sekretną moc bakterii.

Autorka pulsara Agnieszka Krzemińska wygrała w kategorii Media. Finalistką jest także druga nasza dziennikarka – Marta Alicja Trzeciak.

Dane statystyczne prowokują do przypuszczenia, że potoczne przekonania o ogromnej polaryzacji naszego społeczeństwa niekoniecznie są prawdziwe.

System edytowania genów został odkryty również u wirusów atakujących bakterie. Okazuje się, że jest znacznie powszechniejszy, niż sądzono. Naukowcy już dopatrują się możliwości jego nowych zastosowań.

Wszyscy wiedzą, że panie dzięki nałożeniu kosmetyków na twarz mogą zwiększyć swoją atrakcyjność. Ale co z panami?

Entuzjaści dzikiej przyrody działają na różnych platformach mediów społecznościowych – tworzą wspólnoty, popularyzujące dokładne informacje o wężach i obalające szkodliwe mity. Te starania zmieniają nawet najbardziej zagorzałych wrogów węży w ich żarliwych wielbicieli.

Nie mogą ani mówić, ani się poruszać. Ale 15–20 proc. tych pacjentów wykazuje wewnętrzne oznaki świadomości podczas oceny za pomocą zaawansowanych metod obrazowania mózgu lub dokładnego monitorowania aktywności elektrycznej.

Dokonane w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci odkrycia paleoantropologiczne każą zrewidować tradycyjny, liniowy obraz. Dziś wiemy, że różne gatunki homininów, żyjące – nieraz równocześnie – w odmiennych środowiskach na terenie Afryki, eksperymentowały z dwunożnością, osiągając ją w różny sposób.

W kwestii marihuany nie można działać pochopnie

Nowe przepisy zabraniają takich lekcji, a przecież dialog zmniejsza uprzedzenia i ich dotkliwe skutki

Dzieje tych naczyń z klepek, których ludzie używają od tysięcy lat, są ściśle powiązane z alkoholem, ale nie od początku i nie tylko z nim.

Gromadzą milionowe widownie, a markom, które promują, przynoszą krociowe zyski. Są piękni, wiecznie młodzi i nigdy nie bywają zmęczeni. Problem polega na tym, że nie istnieją.

Uzyskano silną odpowiedź immunologiczną na białka sprzyjające nowotworzeniu.

Nie zapominajmy o ukraińskich naukowcach. Trzeba im pomóc przetrwać, także znaleźć miejsce za granicą.

Czy o przyjaźni od pierwszego wejrzenia decyduje woń ciała? Jaki wpływ ma na przyciąganie seksualne?

Rekonstruowanie wyglądu ludzi z przeszłości na podstawie ich czaszek zaspakaja naszą ciekawość. Tylko czy gdybyśmy pokazali tym osobom ich wygenerowane dziś podobizny, to by się na nich rozpoznali? Niekoniecznie.

Kto 4 i 5 grudnia będzie gościł na Śląskim Festiwalu Nauki KATOWICE organizowanym przez śląskie uczenie, których liderem jest Uniwersytet Śląski, ten spotka ekipę pulsara. Wybieramy się bowiem do Katowic i to w doborowym towarzystwie: na naszej scenie pojawią się związani z naszym portalem uczeni i popularyzatorzy.

O sensie życiowych niepowodzeń i walorach głębokich sieci neuronowych rozmawialiśmy z dr hab. inż. Żanetą Świderską-Chadaj, laureatką Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki techniczne.

Pod wpływem wysokiego stężenia estradiolu w mózgu ciężarnej dochodzi do zmian funkcjonalnych – głównie w sieci DMN.

Pojawiła się ostatnio publicznie teza, że spożycie alkoholu przez młode kobiety przyczynia się do zapaści demograficznej. Jakie są skutki jego działania i czy nauka może jednoznacznie powiedzieć, że zawsze negatywne dla płodności?

„No i wezwali go na dywanik”. „Eee tam, i tak zamiotą to pod dywan”. Ach, jakież to emocje potrafią nieraz rozpalić takie spekulacje. Albo zmrozić kew w żyłach.

Nie będziemy się przejmować tym, że możemy się narazić którejś ze stron sporu politycznego – mówi prof. Marek Konarzewski, biolog i popularyzator nauki, wybrany właśnie na stanowisko prezesa Polskiej Akademii Nauk na lata 2023–26.

Przez całe tysiąclecia krzywa populacji narastała w ślimaczym niemal tempie. W 1800 roku wzrosła do jednego miliarda. Dziś jest nas ośmiokrotnie więcej. Dokąd zmierzamy?

Był dawcą syntez, z którymi można było polemizować. Im bardziej doinwestowywał krytycznie wielkości Miłosza czy Barańczaka, tym silniej motywował do działania kontestacyjnego, z którego kiełkowały języki równie silne etycznie i estetycznie niepodległe.

Szczątki kolejnych wytatuowanych kobiet znaleziono w Deir el-Medinah. Widnieją na nich najbardziej rozbudowane wzory, z jakimi do tej pory mieliśmy do czynienia.

O mechanizmach kontestacji politycznej, rosnących wpływach kultury przemocy i błędach policji w trakcie demonstracji mówi dr hab. Joanna Rak, laureatka Nagród Naukowych POLITYKI w kategorii Nauki społeczne.

24 antyczne posągi z brązu znaleziono w starożytnych termach w San Casciano dei Bagni w Toskanii – ogłosił włoski minister kultury Gennaro Sangiuliano. To największy magazyn antycznych posągów z brązu, na jaki do tej pory trafili archeolodzy.

Fakt, że wszystkie szczątki najwcześniejszych ludzi współczesnych z czasów ich współwystępowania z neandertalczykami wykazują ślady intymnych związków, wydaje się znamienny. Świadczą o tym, że pojęcie ksenofobii było tym prymitywnym osobnikom zupełnie obce. Może więc dzisiejsza wrogość między wyglądającymi różnie grupami ludzi ma źródła bardziej w kulturze – by nie powiedzieć ideologii – niż w biologii?

To, że żyjesz w poniemieckim domu i jesz na poniemieckich talerzach, wcale nie musi znaczyć, że potrafisz tę niemieckość zauważać. To można wynieść z domu, nauczyć się samemu, a niekiedy to przychodzi z czasem. Mówi tegoroczna laureatka Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki humanistyczne.

Gaslighting ma prowadzić do tego, aby ofiara uznała, że jest „niespełna rozumu”. Oczywiście znanych jest wiele form maltretowania psychicznego. Wiemy jednak, że „robienie z kogoś wariata” należy do częstszych rodzajów przemocy domowej.

Władze Stanford University błędnie zakładają, że branża paliw kopalnych pomoże w pokonaniu kryzysu klimatycznego

W tym roku obchodzimy 200-lecie urodzin Ludwika Pasteura

Społeczeństwa i instytucje rozwijają się wtedy, kiedy ich członkowie nawzajem sobie pomagają. Dominujący przywódca wpaja zaś podwładnym przekonanie, że mogą się rozwijać wyłącznie kosztem innych.

Czy coś takiego może odbywać się za pośrednictwem DNA i przez ile pokoleń?

Nasi przodkowie najpewniej potrafili regulować tempo procesów życiowych. W genotypie pozostał ślad po tej umiejętności. Czy zdołamy ją sobie przypomnieć i wykorzystać do ochrony i leczenia?

W spalonych minerałach są utrwalone informacje na temat pola magnetycznego Ziemi. Właśnie wykorzystano to w badaniach archeologicznych.

Niemal wszyscy młodzi ludzie, którzy z powodu niezgodności tożsamości płciowej przyjmują leki blokujące dojrzewanie, decydują się później na korektę płci.

Wirtualna sekcja zwłok doskonale zachowanych szczątków syna austriackich arystokratów wiele mówi o tym, jak w XVII w. traktowano dzieci.

Dlaczego racjonalni ludzie nagle zaczynają wierzyć w wyssane z palca historie? Odpowiedź właśnie znaleźli naukowcy.

Możemy wytwarzać elementy narządów, żeby sprawdzić, jak będą na nie działały leki. Komórki rakowe i otaczającą je tkankę, żeby się dowiedzieć, jak bardzo nowotwór jest progresywny. Małe implanty, łączące kości z mięśniami, żeby ciało nie musiało odtwarzać skomplikowanej struktury połączeń. Mówi tegoroczna laureatka Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii Nauki ścisłe.

Rycie w pniach informacji nie było kiedyś tylko niezbyt ekologiczną zabawą. Oznaczenia sprzed wieków są źródłem wiedzy antropologicznej. Zadbać o nie postanowili australijscy naukowcy.

Udało się zsekwencjonować genomy kilkunastu neandertalczyków zamieszkujących dwie jaskinie. Dzięki temu pierwszy raz mamy wgląd w strukturę społeczną naszych dawnych kuzynów.  

Wiele osób myśli, że człowiek podejmuje decyzje na podstawie analizy faktów. Nie, jesteśmy ludźmi i działamy pod wpływem opowieści. Musimy tworzyć nowe, żeby wydobyć się z przeszłości – mówi prof. Marcin Napiórkowski, autor książki „Naprawić przyszłość”.

Badania DNA potwierdzają przekazy historyczne dotyczące konfliktów zbrojnych między Grekami a Kartagińczykami w V w. p.n.e. Pozwalają też odkryć, że do obrony kolonii na Sycylii najemnicy byli ściągani z bardzo daleka.

Pozyskiwanie pożywienia wymaga wiedzy i doświadczenia. Naukowcy udowodnili, że ich zdobywanie zajmuje mniej więcej 20 lat.

Tegoroczni laureaci Nagród Nobla w dziedzinach medycyny, fizyki i chemii otworzyli nam oczy na ewolucję gatunku ludzkiego, na dziwność mikroświata, na procesy zachodzące w komórkach. I dali zachwycające narzędzia, które tę wiedzę będą tylko poszerzać. Prezentujemy rozbudowany materiał na temat tych uczonych i ich odkryć.

Bliski kontakt z psami aktywuje korę przedczołową ludzkiego mózgu. One zaś wiedzą, kiedy człowiek jest zestresowany.

Lejda, niczym butelka nazwana jej imieniem, gromadzi ładunek. Ale nie elektryczny, tylko intelektualny. W tym holenderskim mieście odbyły się finały dwóch najważniejszych naukowych konkursów dla młodzieży i młodych uczonych – EUCYS i TalentOn. Przyszłość jeszcze ma sens.

100 lat temu „Dziki Polak” wyprowadził antropologów gabinetów i bibliotek. Zmusił, by spojrzeli na świat oczyma badanych przez siebie tubylców. A później spadł z piedestału. Za swoje i nie swoje winy.

Pewne odcinki ludzkiego DNA mitochondrialnego integrują się z DNA jądrowym częstością 1 na 4 tys. urodzeń – donoszą brytyjscy naukowcy. Konsekwencje tego odkrycia będą dotyczyć nie tylko rewizji mechanizmów ewolucji, lecz także przyczyn powstawania nowotworów i innych chorób genetycznych.

Czym jest i jak działa?

Analiza kości udowej Sahelanthropus tchadensis wykazała, że to najstarszy znany nam dwunożny hominin, który 7 mln lat temu przechadzał się po afrykańskim lesie.

Flesz.

Jeśli technicznie dałoby się przywrócić wzrok dorosłej osobie niewidomej od urodzenia, to czy kora wzrokowa byłaby w stanie nauczyć się widzenia? Badanie jej plastyczności pozwala zbliżyć się do odpowiedzi.

Aktywność śpiących mózgów powiązano z silniejszymi wspomnieniami

„Upiorna” fizyka może wpływać na DNA

Wbrew stereotypom społeczności polegające na kolektywie wykazują inwencję w tym samym stopniu, co te ceniące indywidualizm

Metody zapobiegania kryzysom psychicznym u młodych ludzi istnieją, lecz szwankuje ich wdrażanie

Ślady alkaloidów opioidowych odkryto na naczyniach w Izraelu. To najstarszy jednoznaczny dowód na używanie przez ludzi tej substancji. Ludzie korzystali jednak z jej właściwości znacznie wcześniej.

200 lat temu odczytano hieroglify. Spodziewaliśmy się po starożytnych Egipcjanach mistyki i tajemnicy, tymczasem ich pismo dowodzi, że byli bardzo podobni do nas.

W glebie miast starożytnego ludu Środkowoamerykańskiego znajdują się tak duże stężenia metali ciężkich, że mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla pracujących tam archeologów.

Nagrody Breakthrough trafiają w ręce tych uczonych parających się badaniami podstawowymi, których odkrycia zmieniły naukowe i cywilizacyjne warunki gry. Właśnie przyznano tegoroczne.

Migracja Jutów, Anglów i Sasów do Wielkiej Brytanii przebiegała pokojowo i była masowa. Badacze dowiedzieli się tego z genów wczesnośredniowiecznych i współczesnych mieszkańców wyspy.

Jaki był świat, kiedy rodziła się Elżbieta Aleksandra Maria Windsor? Czego się o nim dowiedzieliśmy od roku 1926?

Badania milionów użytkowników portalu LinkedIn przetestowały jedną z najważniejszych teorii socjologicznych. I okazało się, że jest ona słuszna.

Jakie Albert Einstein popełniał błędy i dlaczego? Czym by się zajmował, gdyby żył? Czego jeszcze o nim nie wiemy? Opowiada o tym prof. Hanoch Gutfreund, fizyk, były rektor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie – jeden z najwybitniejszych znawców dorobku i życia największego geniusza XX w.

Ślady amputacji wykonanej 31 tys. lat temu znaleźli badacze na Borneo. Dowodzą one, że nasi dawni przodkowie mieli znacznie większa wiedzę medyczną, niż się do tej pory wydawało.

Nie ma znaczenia, czy dajemy wiarę przepowiedniom, czy nie. Gdy chodzi o pieniądze, jesteśmy skłonni na nich polegać.

Wykorzystali swoją popularność do edukacji w najbardziej znanym na świecie plemieniu Afryki. Walczą o zdelegalizowanie zwyczaju obrzezania kobiet, edukują o HIV/AIDS i biorą w obronę przyrodę.

Mózgi neandertalczyków były równie duże jak u Homo sapiens, ale zdolności poznawcze – zapewne nie. Odkryto możliwą przyczynę.

Nie z Azji Środkowej, wschodnioeuropejskich stepów czy z Anatolii, ale z Kaukazu. Nie jedną drogą, tylko dwiema. I bez przemocy. Monumentalne badania genetyczne weryfikują teorie o pochodzeniu Indoeuropejczyków, którzy w Eurazji rozpowszechnili swój język i obyczaje.

Żołnierz miał się bardziej bać swojego dowódcy niż wroga. Ale może o to chodziło, żeby w bitwie poczuł się wolny i odreagował upokorzenia z koszarów?

Kolejną rewolucję w biologii ogłasza polska embriolożka. Jej zespół opracował metodę uzyskiwania zdrowych zarodków wyłącznie z komórek macierzystych, czyli bez konieczności zapłodnienia.

Przywrócenie tych obszarów do stanu pierwotnego to kwestia środowiskowej i społecznej sprawiedliwości

Dzięki nowym badaniom lepiej rozumiemy, jak mały obszar w naszych mózgach buduje i utrzymuje podstawową zdolność do zachowania naszej tożsamości.

Za pierwszą złodziejkę uchodzi Ewa, która zerwała jabłko z drzewa poznania dobra i zła. Dziś kradzieże są najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce i na świecie, a w obliczu kryzysu gospodarczego możemy spodziewać się ich jeszcze więcej.

Znaczki pocztowe to dla wielu pasja trwająca całe życie. Niektóre egzemplarze osiągają zawrotne ceny, a ich historia w zadziwiający sposób splata się z historią świata.

Dawne człowiekowate, tak jak i inne ssaki naczelne, traktowane były przez wiele drapieżników jako źródło łatwo dostępnego białka. Za główne danie uważały je gigantyczne hieny, koty czy orły.

Mleko pili, choć go nie trawili, aż przyszły zarazy i wybiły tych nietolerujących laktozy.

W Izraelu znaleziono chemiczne pozostałości z ognisk palonych przez ludzi 800 tys. lat temu.

Analiza genów osób znalezionych na dnie średniowiecznej studni pozwala współczesnym uczonym przebadać historię wspólnot aszkenazyjskich bez łamania religijnych zakazów.

Z opublikowanych właśnie badań wynika, że język praindoeuropejski nie narodził się u stóp Uralu, tylko na Kaukazie. A do Europy nie przynieśli go tylko pasterze ze wschodnich stepów.

Substancje halucynogenne pozostawiają w ludziach podobne wrażenia jak śmierć kliniczna, a oba doświadczenia przywracają sens życia.

Jeśli nowa metoda okaże się uniwersalna, pozwoli badać wczesne etapy rozwoju człowieka bez konieczności uśmiercania zarodków poczętych w procesie naturalnego zapłodnienia.

Ludzki umysł da się uodpornić na manipulacje – stwierdzili naukowcy pracujący pod kierunkiem ekspertów z University of Cambridge. I przedstawili ciekawy sposób, jak tego dokonać.

Niezwykle pomysłowe eksperymenty dowodzą związku między dwiema sferami ludzkiej aktywności, które na pierwszy rzut oka nie mają ze sobą wiele wspólnego.

Z Azji przez Beringię? Z Europy przez Atlantyk? Naukowy spór na temat tego, w jaki sposób, kto i kiedy dotarł do Nowego Świata, trwa w najlepsze. I nic nie wskazuje na to, by miał się szybko skończyć.

Aromat perfum Kleopatry. Zapach średniowiecznego zakładu szewskiego. Albo starej biblioteki. Badacze rekonstruują wonie sprzed wieków. Tylko na ile olfaktoryczna podróż w czasie jest możliwa?

Ilość pyłów krążących w atmosferze nawet po lokalnym konflikcie z użyciem broni jądrowej spowoduje zaburzenie wegetacji roślin. To zabije znacznie więcej osób niż promieniowanie.

Umysł w trakcie intelektualnego wysiłku zużywa mnóstwo energii, więc czujemy się po nim znużeni. Nowe badania dostarczają dowodów, dlaczego tak się dzieje.

Dzięki specjalnym lekcjom geografii można „podkręcić” inteligencję werbalną uczniów.

Naukowcom z Yale University, którzy wiosną 2019 r. przywrócili żywotność tkanek w mózgach martwych świń, udało się powtórzyć ten proces w większej liczbie narządów. Nauka znów staje przed dylematami, których długo jeszcze – a może nigdy – nie uda się rozwiązać.