Środowisko - strona 1

3 kwietnia 2025

Szympansy karłowate używają przynajmniej siedmiu dźwięków. A ich połączenia – podobnie jak w przypadku ludzkiej mowy – to złożone struktury semantyczne.

„Rzucać grochem o ścianę” i bonobo potrafią

3 kwietnia 2025

Naukowcy przewidzą jego lokalizację z wyprzedzeniem nawet dziesięciu dni i z dokładnością do 9 km, którą w ciągu pięciu lat chcą zwiększyć do zaledwie 1 km.

Ogień już nie przyjdzie niezapowiedziany

Choć jest najpowszechniejszym pierwiastkiem we Wszechświecie i wzorcowym źródłem energii odnawialnej, długo uważano, że jego ziemskie zasoby są bezużyteczne. Czyżby się mylono? [Artykuł także do słuchania]

Uderz w skałę, tryśnie wodór. Także w Polsce

Polityka z dnia 1 kwietnia 2025

Uderz w skałę, tryśnie wodór

Udzielają pierwszej pomocy pobratymcom w potrzebie.

Mysi ratownicy

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Mysi ratownicy

Naukowcy wykorzystali bogactwo zdjęć dzikich kotów w internecie, próbując zrozumieć, jak doszło do pojawienia się kotów z oczami zielonymi czy niebieskimi (obok brązowych) – i odnaleźli coś w rodzaju szarej strefy.

Spojrzenie w barwne kocie oczy

Zane Wolf

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2025

Skąd tyle kolorów?

Wielkie kaniony należą do najbardziej spektakularnych form ukształtowania powierzchni Ziemi. Dna tych olbrzymich naturalnych szczelin, stworzonych w większości przez płynące wody, stawały się azylami zarówno dla dzikiej przyrody, jak i dla ludzi.

Pęknięta Ziemia

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Pęknięta Ziemia

Chociaż nie są mobilne, mają kilka sposobów na przetrwanie w coraz cieplejszej wodzie.

Koralowce bronią się przed ciepłem

Rohini Subrahmanayam

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2025

Koralowce bronią się przed ciepłem

Ingerencja w chemię i biologię oceanu może sprawić, że przejmie on od atmosfery ogromne ilości węgla ocieplającego planetę. Czy jednak nie będzie to przekroczenie czerwonej linii?

Zagrzebane w morzu

Jaime B. Palter

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2025

Zagrzebane w morzu

Potężne prądy zstępujące, powstające w chmurach burzowych, zagrażają wieżowcom bardziej niż huragany.

Podstępne porywy

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Podstępne porywy

Najpewniej to sposób delfinów na komunikację z innymi osobnikami.

Strzał moczem w powietrze

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Strzał moczem w powietrze

Pomaga królikom zaspokoić zapotrzebowanie na wapń.

Nietypowy recykling

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Nietypowy recykling

Owady nie lubią linii prostych. Wolą koszenie trawy po łukach. Wtedy chętnie przylatują.

Koszenie i pszczoły

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Koszenie i pszczoły

Zrzucone przez ptaki pióra mogą pomóc w monitorowaniu zagrożenia rtęcią na Antarktydzie.

Pingwinia kartografia

Gayoung Lee

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2025

Pingwinia kartografia

W sytuacji zagrożenia, najczęściej ataku napastnika, pająki odrzucają odnóża (tzw. autotomia). Jest to zjawisko dość powszechne, bo nawet 40% pająków ma ich niepełny zestaw. Kończyny odrastają zwykle w ciągu 1–2 mies. w trakcie linienia. A zanim to nastąpi?

Pająk bez nóg rusza się inaczej

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Zwinni inwalidzi

Jeśli nie zostanie usunięta, będzie przez setki lat zagrażała Bałtykowi.

Wybuchowa trucizna na dnie

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Wybuchowa trucizna na dnie

W środku Ziemi może się znajdować znaczna ilość pierwiastka pochodzącego z narodzin Wszechświata.

Jądro pełne helu?

Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2025

Jądro pełne helu?

Nietypowa strategia lokomocji pozwala ptakom szybko się przemieszczać.

Emu biega pokracznie? Tak, lecz bardzo skutecznie

Meghan Bartels

Scientific American z dnia 1 kwietnia 2025

Bieg pokraczny, ale skuteczny

Raz doba wyżerki, a raz doba postu. To projekt marzenie – na Nobla po prostu!

O czym szumią myszy: Gdy gryzoń nie jada, brzuch seks podpowiada

31 marca 2025

Szybko rosnące temperatury za kołem podbiegunowym północnym grożą pęknięciem i rozlaniem się na cały Ocean Arktyczny oraz północną część Atlantyku wielkiego bąbla słodkiej wody.

Rozpad wiru Beauforta może nas zaboleć

31 marca 2025

Badania, które ujawniły, w jaki sposób mózgi tych ptaków aktywnie sterują wokalizacją, przeprowadzili naukowcy z New York University. Pozwala to na porównania z ludzką zdolnością komunikacji.

Papugi opowiadają o neurobiologii mowy

Maria Zguda

28 marca 2025

PKA to bardzo wszechstronny enzym. Ta wielozadaniowość sprawia jednak, że może działać jak miecz obosieczny. Tak właśnie stało się w przypadku tych niewielkich owadów, które do celów badawczych wyhodowali niemieccy naukowcy.

Muszki z bezsennością mają znakomitą pamięć. Tyle że krótko

27 marca 2025

Ekstrakty z kocimiętki, melisy czy palczatki cytrynowej bywają używane jako środki odstraszający te owady. Ich skuteczność okazuje się jednak dyskusyjna.

Komar w upale traci węch. I nie jest to dobra wiadomość

27 marca 2025

Naukowcy znaleźli sposób na groźne toksyny występujące w setkach produktów codziennego użytku. Czyżby nadciągał koniec ery PFAS?

Teflon na torturach musi się rozpaść

26 marca 2025

Postęp w dziedzinie selektywnych metod kontroli groźnych dla zdrowia i upraw organizmów to ewolucja – od „brutalnej” chemicznej walki, poprzez inteligentne wykorzystanie naturalnych mechanizmów, aż po precyzyjną inżynierię molekularną. [Artykuł także do słuchania]

„Trujące samce” i uciszone geny. Tak nauka walczy ze szkodnikami

25 marca 2025

Polityka z dnia 25 marca 2025

Żeby stonka nie hulała

15535 największych akwenów słodkowodnych na świecie uwzględnili w swojej analizie Yibo Zhang z Chińskiej Akademii Nauk i jego współpracownicy. Ich badania obejmowały okres od 2003 do 2023 r. Wniosek: w dwóch ostatnich dekadach znika z nich tlen.

Ziemskie jeziora coraz bardziej się duszą

21 marca 2025

To znaczy, że biosfera lądowa może być znacznie efektywniejszym stabilizatorem ziemskiego klimatu, nić do tej pory sądzono – sugerują badania opublikowane w „Science”.

Dobra wiadomość: zieleń atmosferze węgla nie oddaje

20 marca 2025

W jakim maksymalnym tempie może się unosić lustro ziemskich wód? Oszacowali to autorzy badań, które publikuje właśnie „Nature”.

Poziom mórz: przyszłość wygląda jak początek holocenu

19 marca 2025

Niewielkie organizmy ukryte w zakamarkach naszej planety mogą być kluczem do bardziej zrównoważonej energetyki przyszłości.

Bakterie na rauszu, czyli nowe spojrzenie na cykl węglowy

18 marca 2025

Na południu kontynentu, zadrzewienia w znacznej mierze ustąpią zakrzaczeniom. Za to na północy lasy powiększą swój zasięg, tam tundra będzie zarastać drzewami. Ubędzie drzew iglastych, zastąpią je liściaste. [Artykuł także do słuchania]

Marcin Dyderski: Europejskie lasy czekają drastyczne zmiany

Jędrzej Winiecki

18 marca 2025

Polityka z dnia 18 marca 2025

Igła w stogu liści

Rzadkie choć potężne pioruny czy mikrowyładowania pomiędzy kropelkami wody uruchamiały produkcję fundamentalnych dla istnienia organizmów cząsteczek organicznych? Odpowiadają badacze ze Stanford University.

Życie jak Wenus: wynurzyło się z morskich fal

17 marca 2025

Nie ulega wątpliwości, że syntetyczne odpady to problem na globalną skalę i że zanieczyszczenie nimi jest obecnie jednym z największych środowiskowych i ekologicznych wyzwań. Potwierdzają to pesymistyczne wnioski z kolejnych badań. [Artykuł także do słuchania]

Mikroplastik: ptaki cierpią, bakterie stają się oporne

15 marca 2025

Naukowcy skorzystali z możliwości badania ubarwienie wymarłych zwierząt. Czy świat, w którym żyły, stał się dzięki temu bardziej wizualnie atrakcyjny?

O zbędnych kolorach ssaków ery dinozaurów

Wojciech Mikołuszko

14 marca 2025

Po zniszczeniu tamy w Kachowce w Ukrainie przyroda rzeki szybko powraca do stanu sprzed budowy zapory. Problemem jest to, co pozostało po jej zniknięciu.

Dniepr: rzeka wolna od barier i ciężka od trucizn

13 marca 2025

Ślady po uderzeniu meteorytu znaleziono w regionie Pilbara Craton w zachodniej Australii, miejscu już wcześniej słynącym z najstarszych formacji geologicznych na świecie. Ich wiek określa się na prawie 3,5 mld lat.

Krater rekordzistę zdradziły stożki na Antypodach

13 marca 2025

Kryzys, do którego doszło 252 mln lat temu, przetrwało nie więcej niż 10 proc. gatunków. Jak im się to udało? Znajdowały się we właściwym miejscu o właściwej porze – wskazują najnowsze znaleziska.

Kto podczas wymierania permskiego wygrał los na loterii

12 marca 2025

Naukowcy nagrali psy w różnych sytuacjach, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, a później przemontowali filmy, by zmienić konteksty sytuacji. Badali też spostrzeganie stanu świń czy koni.

Człowiek i AI odczytują emocje zwierząt. Które mniej się myli?

11 marca 2025

Z powodu emisji gazów cieplarnianych ta warstwa atmosfery staje się nie tylko coraz cieńsza, lecz także traci na gęstości. Ma to konkretne konsekwencje.

Termosfera słabnie. To źle wróży satelitom

10 marca 2025

Zanim doszło do tzw. katastrofy tlenowej, gaz ten już wcześniej na krótko pojawiał się w powietrzu. Działo się tak w fazach intensywnego wulkanizmu. Gdy taka faza przemijała, tlen z atmosfery szybko znikał. Aż przestał.

Gdyby nie wulkany, nie mielibyśmy czym oddychać

10 marca 2025

Liczebność tych owadów uskrzydlonych zmniejszyła się w ciągu 20 lat aż o 22 proc. – wykazały badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Co się dzieje i czy można to powstrzymać?

Mniej motyli to nie złudzenie

Jednym jawiła się jako raj, innym – jako chaos. Co pchało jednych, a co drugich w jej dzikie ostępy? Jak zmieniała się Puszcza? Jak ewoluował stosunek ludzi do tego reliktu pierwotnych lasów? Rozmowa z dr. hab. Tomaszem Samojlikiem, historykiem przyrodniczym Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, rysownikiem i twórcą komiksów, któremu w studiu towarzyszy dr Tomasz Związek, historyk środowiska z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.

7 marca 2025

Podkast

Podkast 127. Tomasz Samojlik: Puszcza Białowieska – niemożliwa, a istniejąca

Karol Jałochowski

7 marca 2025

Badania ujawniły ok. 200 śladów sprzed 166 mln lat. Należą one do dziewięciometrowego drapieżnika Megalosaura i ogromnych roślinożernych zauropodów.

Autostrada dinozaurów odkryta w Wielkiej Brytanii

6 marca 2025

Jak tężnice wytworne – nawet w stadium jaja – reagują na różne gatunki skorupiaków? Temu postanowił przyjrzeć się zespół pod kierunkiem Szymona Śnieguły z Instytutu Ochrony Przyrody PAN.

Ważki i raki: współżycie trudne i zaskakujące

6 marca 2025

Nazwa sugeruje, że podstawowym pożywieniem tego ptaka są myszy. Konsumuje on jednak i inne gryzonie. Ptak ten chętnie zjada bytujące obficie na terenach upraw zbożowych norniki, nornice, szczury i chomiki. [Artykuł także do słuchania]

Myszołów: specjalista do spraw drobnych szkodników

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Skrzydlaty pogromca gryzoni

Morskie farmy wiatrowe wpływają na najbliższe otoczenie.

Niezdrowa ostryga spod turbiny

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Niezdrowa ostryga spod turbiny

Egzotyczny proszek eliminuje CO2 z rekordową szybkością.

Wymiatacz

Alec Lubin

Scientific American z dnia 1 marca 2025

Wymiatacz

Badaczom z Kobe University udało się rozwikłać zagadkę tajemniczego palczastego wyrostka znajdującego się we wnętrzu kwiatu i podejrzewanego o to, że może być zaangażowany w proces rozmnażania.

Plan B dla storczyków

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Plan B

Człowiek

Foie gras: eleganckie danie niehumanitarne

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Pasztet niehumanitarnego tuczu

Choć dieta składająca się wyłącznie z alkoholu doprowadziłaby większość gatunków do wymarcia, autorzy nowych badań twierdzą, że niektóre szerszenie mogą żyć, posilając się wyłącznie mieszaniną cukru i alkoholu w stosunku 2:8. I najwyraźniej im to nie szkodzi.

Szerszeń pije, ale się nie upija

Rachel Berkowitz

Scientific American z dnia 1 marca 2025

Towarzystwo do picia

Jak odstraszać grizzly w sposób bezpieczny dla ludzi i zwierząt?

Drony i niedźwiedzie

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Drony i niedźwiedzie

Tego odkrycia dokonano przypadkowo. Naukowcy z Harvard University planowali odławianie ciem, a kiedy zadanie się nie powiodło, w zamian złapali kilka skorpionów. Poszturchali je lekko, aby sprawdzić zachowanie obronne. I bardzo się zdziwili.

Plujący Achilles: nowy gatunek skorpiona z Kolumbii

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2025

Skorpion plujący jadem

Fragment pradawnego dna morskiego powoli zanurza się w płaszczu Ziemi.

Ziemska rana

Jeanna Bryner

Scientific American z dnia 1 marca 2025

Ziemska rana

Jaki wpływ na zachowanie tych zwierząt mają warunki atmosferyczne? Jak reagują na połączenia dźwięków z obrazami? Odpowiedzi szukali badacze z Nowej Zelandii i Japonii.

W czasie deszczu koty się myją

28 lutego 2025

Inwazje i rejterady lodu na Ziemi następują cyklicznie. Rządzą nimi – stwierdził ok. 100 lat temu serbski naukowiec – czynniki kosmiczne. Teraz badacze wyliczyli, kiedy nastąpi kolejna zmiana sytuacji.

Nastąpi nowa epoka lodowcowa? To bardzo możliwe

27 lutego 2025

Europa zamarznie, a słodka woda pochodząca z topnienia lądolodu grenlandzkiego zaszkodzi krążeniu prądów morskich na północnym Atlantyku. O tym katastroficznym scenariuszu mówi się od dekad. Tym częściej, im szybciej rosną temperatury na Ziemi.

Jeszcze Golfsztrom ponurkuje? Naukowcy umiarkowanie optymistyczni

26 lutego 2025

Elektrownie szczytowo-pompowe to wydajne i bezpieczne magazyny zielonej energii, wspierające transformację energetyczną.

Podziemny cud techniki

Materiał promocyjny

25 lutego 2025

Nowe badania nad szczątkami tych zwierząt sugerują, że osobniki prawdziwie udomowione dotarły do Państwa Środka stosunkowo późno – ok. 600 r. Wiadomo także, z jakich terenów.

Droga do uwielbienia, czyli jak do Chin trafiły koty

Agnieszka Krzemińska

21 lutego 2025

Zamiast produkować ten pierwiastek w drogich, skomplikowanych i energochłonnych instalacjach, można sięgnąć po ten, który powstał w sposób naturalny – twierdzą naukowcy.

Wodór prosto z młodych gór

19 lutego 2025

Zwierzęta z największych oceanicznych otchłani doskonale opanowały sztukę przeobrażania z pozoru niekorzystnego do życia środowiska w taki sposób, aby służyło ich celom.

Nie ma jak życie w oceanicznym Hadesie

18 lutego 2025

Przechodzą przez otwory, w których teoretycznie nie powinny się zmieścić. I robią to zazwyczaj bez wahania. Co im to umożliwia? Odpowiedzi szukali węgierscy naukowcy.

Koty: za wodą nie przepadają, a same są prawie jak woda

17 lutego 2025

Jak zmienić zwykłe ziemie uprawne w potężny pochłaniacz atmosferycznego CO2? Zdaniem naukowców wystarczy rozprowadzić na nich dwa minerały otrzymane w zwykłym piecu cementowym. Dodatkowy bonus to zwiększenie plonów.

Dwutlenek węgla mogą wchłonąć pola

17 lutego 2025

Nasza planeta nie lubi zimna – śnieg i lód pojawiały się na niej bardzo rzadko w ciągu ostatnich 420 mln lat. Obecny okres w dziejach globu to efekt niecodziennego splotu okoliczności, który dla nas okazał się korzystny – twierdzą naukowcy.

My, dzieci wyjątkowo chłodnej Ziemi

17 lutego 2025

Wyniki tych badań można wykorzystać do skuteczniejszego przewidywania, które gatunki w warunkach globalnego ocieplenia poradzą sobie dobrze, a które – źle. Tak twierdzą naukowcy, którzy przyjrzeli się cyklom życia koników polnych.

Zwierzęta i globalne ocieplenie: kto szybciej siada do stołu, ten wygrywa

14 lutego 2025

Jądro wewnętrze naszej planety jest stopniowo rozmiękczane – odkryli naukowcy z University of Southern California. Stwierdzili również, dlaczego tak się dzieje.

Środek Ziemi: ciągła presja sprawia, że sztywny jest tylko w teorii

14 lutego 2025

Stwierdzenie, że nie warto wydzielać terenów chronionych, byłoby fałszywe. Są one niewątpliwie niezbędne. Rzecz w tym, że wskazane jest wprowadzanie dodatkowych rozwiązań.

Ochrona zwierząt: rezerwaty to za mało

13 lutego 2025

Jak sprawdzić, czy żółwie i inne zwierzęta mają magnetorecepcję? Do tej pory analizowano np. anatomię i histologię ich zmysłów lub mózgów. Uczeni z University of North Carolina przeprowadzili zaś tyleż prosty, co pomysłowy eksperyment.

Żółw tańczy, jak mu pole zagra

12 lutego 2025

Na rozwiązanie konfliktu z wilkami nie ma szans – mówi Guillaume Chapron, lekarz weterynarii, biolog i absolwent szkoły wojskowej.

„Spory o ochronę przyrody to walka”. Na środowisko warto spojrzeć z perspektywy militarnej

Jędrzej Winiecki

11 lutego 2025

Polityka z dnia 11 lutego 2025

Ochrona to walka

Czy aktywność sejsmiczna na wyspie jest związana z ruchami tektonicznymi wzdłuż uskoku Amorgos, czy przepowiada erupcję wulkaniczną? Naukowcy ostrożnie odpowiadają i monitorują sytuację.

Santorini: możliwa powtórka katastrofy sprzed tysięcy lat?

10 lutego 2025

Sześćdziesiąt lat temu odkryto, że fotosynteza u trzciny cukrowej przebiega inną ścieżką niż u większości roślin – co zapoczątkowało badania nad zaskakującym mechanizmem C4.

Fotosynteza z turbodoładowaniem

8 lutego 2025

W sercu Atlantyku kryją się swoiste kapsuły czasu. Ich badania dostarczyły informacji o zmianach klimatu i aktywności wulkanicznej w ciągu ostatnich 4000 lat.

Wulkany na Azorach wpływały na klimat Europy

Jak odnaleźć się na naszej planecie bez geografii? Do czego ta nauka służy w czasach GPS? Odpowiada dr hab. Marek Więckowski, profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, wiceprzewodniczący Międzynarodowej Unii Geograficznej.

7 lutego 2025

Podkast

Podkast 123. Marek Więckowski: Geografia przeżywa renesans

Karol Jałochowski

7 lutego 2025

Pieśni wielorybów podlegają takim samym prawom językowym jak ludzka mowa. Ich wokalizacje wykazują zdumiewające podobieństwa do naszego języka pod względem struktury statystycznej i wydajności komunikacyjnej.

Wieloryby rozmawiają jak ludzie, ale nie na temat

6 lutego 2025

W tworzeniu list gatunków chronionych klasyczna miara jakości czasopism naukowych, z których korzystają eksperci, może być kompletnie bezużyteczna.

Małe faktory mają wielkie znaczenie

5 lutego 2025

Znacznie wcześniej, niż się dotychczas wydawało – dowodzą najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu w Heidelbergu.

Kiedy ołów w atmosferze zaczął kształtować historię?

Agnieszka Krzemińska

4 lutego 2025

Najnowsze badania dowodzą, że nasi najbliżsi małpi kuzyni mają znacznie lepiej rozwiniętą teorię umysłu, niż sądziliśmy.

Szympansy wiedzą, że inni nie wiedzą

3 lutego 2025

Wiemy już, że mokradła to nie tylko ekosystemy ważne tylko dla ptaków czy przysłowiowych żabek. Nasz los jest z nimi związany w sposób nierozerwalny.

Światowy Dzień Mokradeł: Konwencja Ramsarska obchodzi 50. urodziny. Co zmieniła w Polsce?

2 lutego 2025

Na dnie Oceanu Arktycznego odkryto kominy hydrotermalne, które mogą być podobne do tych na Enceladusie – księżycu Saturna.

W Arktyce jak na Enceladusie

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

W Arktyce jak na Enceladusie

Do rozpoznania właściciela psom wystarczy jego głos.

Psie umiejętności

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Psie umiejętności

Jego szczątki odkryto właśnie na Majorce.

Najstarszy przodek ssaków

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Najstarszy przodek ssaków

Zdolność sikor bogatek do prosperowania w miastach może nas nauczyć, jak żyć obok dzikich zwierząt.

Ptasia lekcja przetrwania w mieście

Anders Brodin

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Ptasia lekcja przetrwania w mieście

Japońscy naukowcy opracowali nieduże urządzenie, które zrzucają do wnętrza wielkiego wiru, aby poznać jego dalsze losy.

Tajfun pod wnikliwą obserwacją

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Tajfun pod wnikliwą obserwacją

Znamy na razie jedynie cztery ich skamieniałe szczątki. Wszystkie zachowane są w bursztynie, w tym dwa wewnątrz bryłki znalezionej w Kanadzie w 1940 roku sprzed 84–72 mln lat. Naukowcy wykorzystali specjalne, wysokokontrastowe obrazy mikroskopowe, aby odkryć niewidoczne wcześniej szczegóły na pazurkach dwóch okazów.

Kiedy niesporczaki stały się niemal niezniszczalne

Mindy Weisberger

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Nie do zdarcia

Niektóre zwierzęta rozwinęły zdolność wykrywania niewidzialnych pól elektrycznych, które wypełniają otaczający nas świat. Ta na pozór niezwykła umiejętność jest dobrze znana u zwierząt wodnych i określana mianem elektrorecepcji, lecz znacznie rzadziej obserwuje się ją u zwierząt lądowych.

Jak gąsienice czują osy

Gennaro Tomma

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Elektryczne ostrzeżenie

Rozległe polany pośród drzew są ważnymi miejscami spotkań dla dużych ssaków zamieszkujących lasy deszczowe.

Słonie i goryle mają swoje place zabaw

Zhengyang Wang

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Leśne place zabaw

Czyli manaty, diugonie i krowy morskie.

Morskie panny

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Morskie panny

W skorupie ziemskiej znajdują się setki miliardów, a może nawet biliony ton naturalnie występującego wodoru. Niewielki ułamek tych zasobów zaspokoiłby na dekady zapotrzebowanie na ten gaz.

Wodorowe eldorado w skałach

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Wodorowe eldorado w skałach

Podsłuchiwanie śpiącego ptaka, aby lepiej zrozumieć jego zachowanie na jawie i ewentualny związek tego zachowania ze snem, przypomina „rozwiązywanie zagadki w powieści detektywistycznej”.

Co robi ptak, kiedy mocno śpi

David Godkin

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Śpiewny sen

Poznano nowe oblicze tych niepozornych zwierząt.

Mięsożerne wiewiórki

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Mięsożerne wiewiórki

Żelazne szczęki

Sekret smoków z Komodo

Meghan Bartels

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Żelazne szczęki

Wyrąb lasów zaczął się w Yaak na początku XX wieku. Zajmowały się nim małe, rodzinne firmy. Pod koniec stulecia większości z nich już nie było. Zostały zastąpione przez wielkie korporacje, agresywnie pozyskujące drewno. Na niektórych obszarach drzewa były selektywnie wycinane i usuwane, a innym pozwalano rosnąć dalej. Jednak w wielu miejscach drzewa padały jedno po drugim.

Rozpaczliwy śpiew łabędzi. Bitwa o ocalenie dziewiczej amerykańskiej puszczy

Alexis Marie Adams

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Ostatni szaniec

Musimy z tych wydarzeń wyciągnąć wnioski i wykorzystać je, do zrozumienia nadchodzącego potencjalnego kryzysu bioróżnorodności

Masowe wymierania: podobieństwa i różnice

Clara Moskowitz

Scientific American z dnia 1 lutego 2025

Ziemskie apokalipsy

To wyjątkowo dziwny ptak. Nie tylko żywi się liśćmi i cuchnie mu z dzioba. Jego pisklęta mają pazury na skrzydłach i potrafią przemieszczać się po drzewach. W razie zagrożenia spadają do wody, by w niej zanurkować.

Hoacyn: barwny wspinacz o konstrukcji delikatnej

Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2025

Liściożerny śmierdziel

Mieszkańcy części krajów europejskich obserwowali w marcu 2022 r. niecodzienne zjawisko – ich samochody i balkony pokryły się rudym nalotem. Ten przypadek stał się okazją do przeprowadzenia bezprecedensowego badania.

Pył z Sahary pamięta testy jądrowe. Nie jest jednak groźny

31 stycznia 2025

Mózg zapamiętuje nowe informacje i – w przeciwieństwie do sztucznej inteligencji – nie ma problemu z zachowaniem przyswojonych dawniej. Mechanizm, dzięki któremu tak się dzieje, przestał właśnie być zagadką.

Katastrofalne zapominanie: myszy wskazują drogę AI

Maria Zguda

30 stycznia 2025

Choć te latające ssaki mogą być one nosicielami tysięcy różnych wirusów, same chorują rzadko. Badacze z kilkudziesięciu ośrodków naukowych świata postanowili sprawdzić, dlaczego tak jest.

Nietoperze reagują na zakażenia, ale nie panicznie

29 stycznia 2025

Do tej pory oceany łagodziły wzrosty temperatur powietrza. Równocześnie same zmieniały się w olbrzymi kaloryfer. I teraz sytuacja zmierza do poważnego kryzysu.

Oceany: ludzkość rozkręca ogrzewanie na całego

29 stycznia 2025

O tym, że chorobę roślin i klęskę głodu w Irlandii w XIX w. wywołał grzybopodobny patogen Phytophthora infestans, wiadomo było od dawna. Teraz naukowcy ustalili źródło jego pochodzenia.

Zaraza ziemniaczana zeszła z gór

Tomasz Targański

28 stycznia 2025

Tereny, na których powinni się skoncentrować „łowcy” wspólnego przodka wszystkich wielkich gadów wskazują naukowcy z University College London.

Gdzie się podziały najstarsze dinozaury?

28 stycznia 2025

Zjawisko samiczej mimikry u tych ptaków znane jest od przeszło pół wieku, ale jego podłoże genetyczne pozostawało zagadką. Właśnie została ona rozwiązana.

Bataliony: jak niektóre samce przystrajają się w damskie piórka