Środowisko - strona 6

23 sierpnia 2023

Nawet 240 mln ton metanu nie przedostanie się do atmosfery do 2050 r., jeśli bakterie Methylotuvimicrobium buryatense 5GB1C spełnią pokładane w nich nadzieje.

Metanożerne bakterie pomogą zatrzymać globalne ocieplenie

22 sierpnia 2023

I wiadomo już dlaczego. Odkryto włącznik żerowania – grupę neuronów stojącą na straży bilansu energetycznego.

Niska temperatura wzmaga apetyt

21 sierpnia 2023

To te żółte, wysokie kwiaty rosnące w całej Polsce wzdłuż dróg, w ogrodach, na skarpach rowów melioracyjnych, skrajach łąk, na tzw. nieużytkach i działkach budowlanych czekających na rozpoczęcie inwestycji.

Pulsar radzi: Tępcie obce nawłocie! Koście, tnijcie, kopcie, rwijcie

Jędrzej Winiecki

19 sierpnia 2023

Jest najrzadszym przedstawicielem rodzimych gadów – ma tylko kilka siedlisk w południowo-wschodniej Polsce. Ostatnio jego liczebność nieco wzrosła, ale bez dalszej pomocy ludzi ma niewielkie szanse na przetrwanie.

Uśmiech eskulapa. Żeby przetrwać, ten niezwykły wąż potrzebuje opieki

Krzysztof Potaczała

18 sierpnia 2023

To dobra wiadomość, ale jest też gorsza. Wzrost ich liczebności nastąpił ćwierć wieku temu, po czym się zatrzymał.

Liczebność rzecznych bezkręgowców odbiła się od dna

18 sierpnia 2023

Niezależnie od tego, który z tych wariantów ewolucji klimatu okaże się bliższy rzeczywistości, tereny ogołocone z lodu mogą stać się refugiami dla zagrożonych wyginięciem gatunków.

Znikają lodowce, ale powstają azyle

17 sierpnia 2023

Tragiczny w skutkach pożar roślinności na wyspie Maui zwrócił uwagę na jeden z głównych czynników, które odpowiadają za atak żywiołu. Są nim dramatyczne zmiany w szacie roślinnej.

Łatwopalne trawy podbijają Hawaje

16 sierpnia 2023

Bociany zebrały się do jesiennej wędrówki nawet kilkanaście dni wcześniej, niż chce wieloletnia średnia. Zamiast po połowie sierpnia zaczęły znikać już pod koniec lipca.

Odlot narodowy. Bociany zaskakują ornitologów

Jędrzej Winiecki

15 sierpnia 2023

Enzymy przydatne w procesach trawienia i wytrawiania mają niebagatelne znaczenie dla obiegu tlenu i dwutlenku węgla na planecie. Odpowiadają za co najmniej jeden wielki przełom w jej dziejach.

Żonglujące protonami białka rządzą planetą

15 sierpnia 2023

Samce muriki nie muszą ze sobą walczyć, by „zdobyć” samicę. Wystarczy, że mają wysoce zróżnicowane geny.

Róbmy miłość, a nie wojnę – oto hasło małp hipisek

11 sierpnia 2023

Żyją w morzu, lubią jod i noszą w sobie pamięć o jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach ewolucji życia na Ziemi. Mowa o dotychczas mało znanych bakteriach Iodidimonas.

Znamy najbliższego krewniaka naszych wewnątrzkomórkowych elektrowni

10 sierpnia 2023

Niezwykle bogate w życie ekosystemy morskie cierpią dziś z powodu ocieplenia klimatu. Amerykański badacz James Gove podpowiada, jak im pomóc.

Chrońmy i morze, i ląd, a uratujemy rafy

9 sierpnia 2023

Tysiące obserwacji przeanalizowali holenderscy naukowcy, by stwierdzić, że po oceanach dryfuje dziesięć razy więcej odpadów, niż sądziliśmy. Wskazali także głównego winnego.

Plastik w morzach i oceanach: jest lepiej, ale nadal bardzo źle

„Bezrzeczność się po prostu nie opłaca w żadnym aspekcie” – stwierdza autor. Dziś niebezpiecznie się do niej zbliżamy. Ta książka nie jest jednak epitafium dla rzek. Jest dla nich hołdem.

7 sierpnia 2023

Książki

Łódką po Łodzi i jeszcze dalej. Recenzja książki: Maciej Robert, „Rzeki, których nie ma”

Katarzyna Czarnecka

3 sierpnia 2023

Symulacja wykonana przez międzynarodowy zespół badaczy pokazuje, konsekwencje dla ekosystemu mogą być katastrofalne.

Globalne ocieplenie rozmrozi „podróżników w czasie”

3 sierpnia 2023

Oceany i morza są żywiołem wiecznie ruchliwym, podczas gdy lądy tworzą stabilny, sztywny fundament skalny. W efekcie brzegi to jeden z najbardziej zmiennych i dynamicznych krajobrazów na globie. A jest tych brzegów sporo na Ziemi.

Ślady stóp na zielonym piasku, czyli dlaczego plaże mają różne kolory

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Planeta plaż

Niektóre kraje mają zbyt duży udział w globalnym budżecie CO2

Sprawiedliwy podział emisji

Andrea Thompson

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Sprawiedliwy podział emisji

Potrafią liczyć, rozumieć pojęcia podobieństwa i różnicy, uczyć się złożonych zadań, a także mieć rozeznanie co do wymiarów swojego ciała, co u ludzi wiąże się ze świadomością. To przynosi fascynujące pytania o źródła złożonych procesów poznawczych.

Owady: ich inteligencja, nasze problemy etyczne

Lars Chittka

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Życie wewnętrzne owadów

Ekstremalne upały zabijają w USA więcej osób niż łącznie huragany, tornada i powodzie.

Zabójcze upały. Czego możemy się nauczyć od Amerykanów?

Terri Adams-Fuller

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Nie tylko dyskomfort

Rybacy z Florydy w XIX w. od czasu do czasu informowali o natknięciu się na „bąble” słodkiej wody. Przypuszczali, że uciekały one ze szczelin spod dna morskiego (ponieważ słodka woda jest lżejsza od słonej, wypływa na powierzchnię morza). Czasami tej wody było tyle, że ludzie mogli jej się napić. Dziś tym tematem zajmują się naukowcy.

Woda spod wody to ratunek dla regionów zagrożonych suszą

Rob L. Evans

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Słodka woda spod morza

Ich zdolność do przetrwania w przekształconym przez nas środowisku uświadamia, jak niezwykłe są to ptaki i dlaczego trzeba ja chronić w ich naturalnych ekosystemach, zarazem mając baczenie na potencjalne negatywne konsekwencje związane ze wzrostem populacji papug introdukowanych

Wolność skrzeczy, czyli jak papugi zostają mieszczuchami

Ryan F. Mandelbaum

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Inwazja papug

Nieoczekiwana przyczyna podziemnych pożarów

Płomienie jak zombie

Rachel Berkowitz

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Płomienie jak zombie

Jak naczelne bawią się rzeczywistością

Ewolucyjne piruety

Shayla Love

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Ewolucyjne piruety

W świecie zaciekłej rywalizacji pozyskanie informacji o przeciwniku to kwestia życia i śmierci. Pewna pospolita jaszczurka zwana murówką zwyczajną opracowała niezwykle sprytną taktykę.

Pachnie zwycięstwem, czyli jak murówki zwyczajne oceniają rywali

Saugat Bolakhe

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Pachnie jak zwycięstwo

Przed z górą 220 mln lat, kiedy dinozaury zaczynały dopiero stawiać pierwsze kroki, ssaki ewoluowały z grupy małych, podobnych do łasic gadów zwanych cynodontami. Jak pokazują nowe badania, nie można wykluczyć, że ich późniejsze sukcesy ewolucyjne były związane z narzuconą im wtedy przez wymogi środowiska owadzią dietą.

Jedzenie owadów otworzyło wczesnym ssakom wrota do kulinarnego skarbca

Riley Black

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Chrupiąc insekty

Nasza relacja z kurami zaczęła kształtować się pomiędzy 1650 a 1250 r. p.n.e. w Tajlandii. Według naukowców miejscowe uprawy zbóż – prosa i ryżu – odegrały kluczową rolę w ich udomowieniu. Dzikie ptactwo, wabione łatwo dostępnym pokarmem, zbliżało się do ludzkich domostw, aż w końcu zagościło w nich na stałe.

Witajcie w kurniku. O niezwyczajnym życiu zwyczajnych ptaków

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Witajcie w kurniku

Tworzenie się materii organicznej w glebie jest wynikiem nieustannej aktywności jej mieszkańców. Rola tych różnych grup staje się coraz jaśniejsza, ale naukowcy wciąż walczą o połączenie cegiełek wiedzy w bardziej ogólny obraz.

Wielka rola małych organizmów, czyli dzięki komu gleba jest magazynem węgla

Justyna Jońca

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Wielka rola małych mieszkańców ziemi

Była to najpotężniejsza burza, jaką kiedykolwiek zarejestrowano na Ziemi. Trwała przez wiele godzin, a w fazie największej intensywności pojawiało się w niej ponad 2600 piorunów na minutę.

Hunga Tonga: pyły, gazy i chmura, jakiej jeszcze nie było

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Wulkan gromowładny

Mogło się to zdarzyć 2,7– 2,5 mln lat temu, chociaż zdaniem części ekspertów stało się to nawet 0,5 mld lat wcześniej. Dlaczego płyty litosfery zaczęły wędrować?

Jednokomórkowce wprawiły w ruch kontynenty

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Bakterie wprawiły w ruch kontynenty

Od lipca tego roku państwa do spółki z firmami mogą się ubiegać o licencje na wydobycie minerałów z głębin oceanicznych.

Dno oceanów dla górników

(HOLD)

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Dno oceanów dla górników

W miocenie tropikalne oceany, mimo wysokich temperatur, były dobrze natlenione.

Pacyfik gorący i pełen tlenu

(HOLD)

Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023

Pacyfik gorący i pełen tlenu

Każdy chciałby zajrzeć do głowy muszki owocówki. Proste mózgi tych owadów są nieocenionym obiektem badawczym dla neuronaukowców zajmujących się przetwarzaniem informacji i zarządzaniem zadaniami, a nowa, bezprecedensowo szczegółowa mapa połączeń mózgowych Drosophila melanogaster teraz to ułatwia.

Katalog mózgów

Jordan Kinard

Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023

Katalog mózgów

– Nawet w zbiornikach położonych daleko od osiedli ludzkich, niewykorzystywanych rekreacyjnie, znajdują się włókna z ubrań i fragmenty opakowań – mówi hydrobiolożka prof. Beata Messyasz z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, współautorka pracy w „Nature”.

Beata Messyasz: W polskich jeziorach jest mikroplastik. Na szczęście, niewiele

30 lipca 2023

Zaczyna im być ciasno. Wyrządzają szkody, ale przede wszystkim coraz częściej chorują. W dzikim środowisku tych zwierząt nie da się leczyć – trzeba je zabijać.

Król jest ślepy. Co jeszcze dolega bieszczadzkim żubrom

Krzysztof Potaczała

27 lipca 2023

Żyjące głęboko pod powierzchnią drobnoustroje produkują tyle niezbędnego im pierwiastka, że mogą „dokarmiać” nim swoich sąsiadów.

Gra o tlen: podziemne mikroorganizmy lepsze niż amazońskie lasy

27 lipca 2023

Cyrkony to minerały bardzo odporne na zniszczenie. Ich badanie przyniosło ciekawe konkluzje.

Powolna i ospała? Szybka i gwałtowna? Jaka była kambryjska eksplozja życia?

26 lipca 2023

Sezon kąpieliskowy to także czas doniesień medialnych o toksycznych zakwitach wód powodowanych przez sinice. Nie tylko one są jednak ich sprawcami.

Niewinni truciciele, czyli komu i dlaczego szkodzą glony

21 lipca 2023

Naukowcy przeanalizowali – na podstawie danych GPS – pozycję ok. 3 tys. punktów geodezyjnych położonych w bezpośredniej bliskości ok. 100 silnych trzęsień ziemi. I odkryli rzecz intrygującą.

Skały przyspieszają dwie godziny przed wstrząsem

20 lipca 2023

Widoczne na skórze tych waleni blizny to niemal wyłącznie skutek pogryzień przez inne orki. Niektóre osobniki mają ich mniej niż inne. Naukowcy sprawdzili dlaczego.

Dobrze mieć matkę po menopauzie. Przynajmniej dla samców orek

20 lipca 2023

Jak na razie potwierdzono tylko jedno ognisko tej choroby – w gospodarstwie w powiecie białostockim. Główny Lekarz Weterynarii poinformował, że wprowadzono wszystkie niezbędne środki kontroli.

Rzekomy pomór drobiu w Polsce. Dziś nie ma powodu do paniki

20 lipca 2023

Nowa publikacja rzuca nowe światło na paleontologiczne odkrycia Polaka i Niemca sprzed kilku dekad.

Psitakozaury miały powody, żeby bać się prassaka wielkości oposa

18 lipca 2023

Umiejętności matematyczne muszek sprawdzili francuscy uczeni. Wskazali także, które komórki nerwowe są za nie odpowiedzialne.

Owocówki zawsze chcą więcej. I wiedzą, ile to jest

18 lipca 2023

Przez kamery umieszczone w oczach robota otrzymywaliśmy wgląd w to, co zwierzęta mogą myśleć. Mogliśmy poczuć ich osobowość, charakter – opowiadają twórcy serialu przyrodniczego BBC „Szpiedzy w oceanie”.

Roboty szpiegują morskie zwierzęta

15 lipca 2023

– Za zaśmiecenie Arktyki odpowiadają regiony, które produkują najwięcej odpadów, a także globalne ocieplenie – mówi prof. Seung-Kyu Kim z Incheon National University w Korei Południowej.

Ocean Arktyczny: ślepa uliczka pełna plastiku

14 lipca 2023

Zachód chroni swój drzewostan, ale wiele surowców importuje z tropików. To odbija się bardzo negatywnie na tamtejszych ekosystemach.

Kraje rozwinięte niszczą lasy. Tyle że nie swoje

13 lipca 2023

Skazujemy na egzystencjalny ból zwierzęta przeróżnych gatunków. Jakim uniwersalnym narzędziem zważyć go i porównać?

Wszyscy jesteśmy jedną cierpiącą rodziną

Jaką rolę w swoich dramatach wielki Anglik wyznaczał przyrodzie? Czy był „zielony” w dzisiejszym, czy tylko sobie współczesnym sensie? I ile jeszcze zniesie interpretacyjnych nadużyć? Rozmowa z prof. Małgorzatą Grzegorzewską, anglistką i szekspirolożką z Artes Liberales UW, autorką książek, m.in. „Scena we krwi”, „Kamienny ołtarz”, „Światłocienie”.

12 lipca 2023

Podkast

Podkast 62. Małgorzata Grzegorzewska: U Szekspira raniąc Naturę, człowiek ranił świat

Karol Jałochowski

Międzynarodowa Komisja Stratygrafii wybrała miejsce najlepiej ilustrujące moment, w którym działalność człowieka stała się dominującym czynnikiem wpływającym na planetę. W ten sposób ustaliła również, kiedy rozpoczęła się nowa epoka geologiczna.

Antropocen rozpoczął się od wielkich wybuchów

Agnieszka Krzemińska

Jedni naukowcy pozbawili bakterię 45 proc. genów. Drudzy zadali pytanie, czy to wpłynie na jej ewolucję. Po obserwacji 2 tys. pokoleń właśnie ogłosili odpowiedź.

Życia nie da się powstrzymać, czyli przypadek komórki „minimalnej”

Naukowcy przeanalizowali osady geologiczne w kilkudziesięciu miejscach na globie. Potwierdzili rewolucyjną tezę geofizyka Johna Tuzo Wilsona. Jedno związane z nią pytanie wciąż jednak pozostaje bez odpowiedzi.

Zagadkowy cykl geologiczny rządzi ewolucją życia w oceanach

Jeden z argumentów wspierających tezę, że kopulacja z przedstawicielami tej samej płci miałaby być zachowaniem patologicznym, zbili właśnie naukowcy w „Nature Ecology and Evolution”.

Makaki uprawiające seks jednopłciowy też mają potomstwo

10 lipca 2023

Naukowcy spróbowali ustalić, jakie są granice Ziemi, ile i jakich zmian może jeszcze wytrzymać biofizyczny system planety. Tak powstała globalna teoria sprawiedliwości.

I sprawiedliwość dla wszystkich, czyli bez zmiany społecznej nie unikniemy katastrofy klimatycznej

Edwin Bendyk

6 lipca 2023

Naukowcy znaleźli ślady gigantycznego osuwiska skalnego, które pod koniec XII w. powstało w Himalajach.

Piętnasty ośmiotysięcznik w średniowieczu nagle zmalał. Czy górom grozi to dziś?

6 lipca 2023

Mikroplastik kryje się w niezidentyfikowanych rezerwuarach – podejrzewali naukowcy z Korei Południowej. Mieli rację. I nie jest to dobra wiadomość.

Ocean Arktyczny: sprzątacz, którego przytłaczają śmieci

5 lipca 2023

Dopóki nie przerwie się dopływu zanieczyszczeń, nawet udana rekultywacja będzie nietrwała. Tak wynika z raportu przygotowanego w związki z katastrofą ekologiczną Odry.

Zakwity złotej algi: Mało optymistyczne wnioski z bardzo udanych eksperymentów

5 lipca 2023

Informacje na temat zwierząt wolnożyjących najlepiej zbierać w sposób jak najmniej inwazyjny. Na przykład za pomocą drona.

Aby zbadać zdrowie stada delfinów, trzeba zmierzyć grzbiety

4 lipca 2023

Zagadkowy rytm odkrył na początku lat 60. XX w. Jack Olivier, geolog z Columbia University w Nowym Jorku. Dotychczas nie ustalono jego źródła.

Raz na 26 s Ziemia wysyła sygnał sejsmiczny. Skąd on pochodzi?

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Tajemniczy puls Ziemi

Badacze z Universidad de Talca (Chile) postanowili sprawdzić, co dzieje się z owadami przebywającymi w pobliżu stalowych wież o wysokości 20 m, służących do podtrzymywania napowietrznych linii wysokiego napięcia.

Energia elektryczna nie służy pszczołom

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Prąd i pszczoły

Antropogeniczna emisja CO2 jest ogromna. Naukowcy nie od dziś myślą, jak sobie z nią radzić. Teraz w poszukiwaniu inspiracji zajrzeli pod wodę.

Gdzie można upchać mnóstwo dwutlenku węgla

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Magazyny na dnie oceanów

W wodzie morskiej unoszą się miliardy maleńkich cząstek plastiku, które zatykają rybom jelita, uszkadzają tkanki organizmów morskich i powodują spadek liczebności całych ich populacji. Dlatego naukowcy zastanawiają się, jak usunąć takie zanieczyszczenia.

Zanieczyszczenie mórz? Pomóc mogą omułki jadalne

Olga Orzyłowska-Śliwińska

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Żywe biofiltry

Olga Orzyłowska-Śliwińska

Egzotyka w domu

Flesz.

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Egzotyka w domu

Kiedyś pięknego czerwcowego dnia jechałem rowerem przez Las Kabacki w Warszawie. W pewnej chwili mój wzrok przyciągnął zielonozłoty połyskujący przedmiot leżący na ścieżce. Znalezisko okazało się niesamowite, ale i w pewnym stopniu makabryczne. Był to leżący na grzbiecie, pozbawiony nóg korpus kwietnicy okazałej!

Zagadki żywych klejnotów, czyli po co owadom jaskrawe kolory

Marek W. Kozłowski

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Zagadki żywych klejnotów

Nie wszystkie ptaki budują gniazda na drzewach, w dziuplach czy na ziemi. Są też takie gatunki, które jaja składają w ciemnych jaskiniach, głębokich jamach, a nawet pod ziemią, w króliczych norach.

Gniazda we wnętrzu Ziemi

Radosław Kożuszek

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Gniazda we wnętrzu Ziemi

Z jednej strony słyszymy o nasilaniu się ekstremalnych zjawisk pogodowych i ich rosnącej mocy, z drugiej, że wszechocean staje się coraz bardziej płaski. Sprzeczność występuje tu co najwyżej na pierwszy rzut oka.

Sztormy: będzie mniej, ale groźniejszych?

Przemysław Ziemacki

Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2023

Sztorm

Ryba zwana także też czyścicielem założyła biznes w rafach koralowych, gdzie zajmuje się uwalnianiem od pasożytów znacznie większych od niego i wiecznie głodnych ryb. To niebezpieczne zajęcie wymagające doskonałych umiejętności społecznych.

Co myśli wargatek sanitarnik widząc swoje zdjęcie

Allison Parshall

Scientific American z dnia 1 lipca 2023

Rybi Photoshop

Nowe ustalenia badawcze pomagają satelitom śledzić coraz większe zanieczyszczenie oceanów

Groźne mikroplastiki

Lauren J. Young

Scientific American z dnia 1 lipca 2023

Groźne mikroplastiki

Wielkookie, nadrzewne lorisy – drobne ssaki wydzielające podczas gwałtownych walk o terytorium cuchnący nieświeżym mięsem jad – należą do najdziwniejszych naczelnych na Ziemi. Od teraz wiemy o nich nieco więcej.

Szczupłe i pulchne lorisy zostały rozdzielone

Rachel Nuwer

Scientific American z dnia 1 lipca 2023

Rozdział lorisów

Zanieczyszczenie światłem mierzono z kosmosu, lecz satelity na orbicie nie rejestrują światła w taki sam sposób, jak ludzkie oko, zatem mogą nie dawać wyników odpowiadających temu, co widzimy z powierzchni Ziemi. Gdy ludzie patrzą na niebo, jaka jest zmiana jego jasności, którą postrzegają w miarę upływu czasu?

Jasność widzę, jasność. Dlaczego gasną gwiazdy?

Phil Plait

Scientific American z dnia 1 lipca 2023

Zanieczyszczony nieboskłon

Naukowcy potrafią to już oszacować niemal w czasie rzeczywistym dzięki tzw. metodom atrybucyjnym. Niestety przygotowywanie analiz jest coraz bardziej stresujące.

Ulewy, śnieżyce, huragany – ile energii zyskały za sprawą zmiany klimatu?

Lois Parshley

Scientific American z dnia 1 lipca 2023

Ulewy, śnieżyce, huragany – ile energii zyskały za sprawą zmiany klimatu?

Osobliwa sytuacja na Oceanie Indyjskim wynika z tego, co zaczęło się ponad 100 mln lat temu – dowodzą naukowcy.

Po demolce dziura w wodzie? Brzmi absurdalnie, ale jest możliwe

30 czerwca 2023

Rekordowo ciepły rok, topniejące lodowce, pożary setek tysięcy hektarów lasów – to przejawy szerszego zjawiska. Nowy raport Światowej Organizacji Meteorologicznej jest bezlitosny.

Europejska gorączka. Nasz kontynent ociepla się najszybciej na Ziemi

29 czerwca 2023

Żebropławy wywracają wizję początków wszystkich zwierząt, w tym ludzi. Ta mało znana grupa morskich stworzeń każe też zrewidować wiedzę o rozwoju układu nerwowego.

Nerwy bez przerwy, czyli żebropławy robią bałagan w ewolucji

28 czerwca 2023

Mądra władza mogłaby uratować rzeki i jeziora, zatrzymać suszę, sadzić deszcz. Kłopot w tym, że mentalnie jesteśmy nawet nie w PRL, ale w dwudziestoleciu międzywojennym – mówi Jan Mencwel, współzałożyciel stowarzyszenia Miasto Jest Nasze, autor książki „Hydrozagadka. Kto zabiera polską wodę i jak ją odzyskać”.

Jan Mencwel: Stoimy u progu kryzysu wodnego, bo wciąż tkwimy w micie „polskich bagien i mokradeł”

Jędrzej Winiecki

27 czerwca 2023

A jeśli nieznośny do życia klimat to tylko kwestia czasu? Zaczyna się międzynarodowy wyścig po techno-zbawienie.

Zabawa w Boga, czyli komu może pomóc geoinżynieria

Patrycja Sasnal

22 czerwca 2023

Rzadko się zdarza, by rozwiązanie skomplikowanego problemu było tanie i proste. A tak może się stać, jeśli przemysł posłucha nauki.

Wielorybom szkodzi hałas. Ludzie bez kłopotu mogą go zmniejszyć

22 czerwca 2023

Przełomowe na pierwszy rzut oka wyniki badań ujawniają nie tyle naturę frapującego zjawiska onanizmu, co niefrasobliwość prowadzących je uczonych.

Masturbacja zwiodła badaczy na manowce

20 czerwca 2023

W XIX w. te ptaki nie krzyżowały się z odmiennymi przedstawicielami swojego gatunku. Później jednak przyszło globalne ocieplenie.

Empidonkom gorąco w San Diego. Radzą sobie z upałem przy pomocy „kuzynów”

19 czerwca 2023

Wcześniejsze badania wskazywały, że dorosłe lisy polarne nie są raczej wektorami chorób odzwierzęcych ze względu na małą, jak sądzono, mobilność. Była to jednak pomyłka.

Międzykontynentalne wędrówki lisów? Niestety, nie dla zdrowia

Rebecca Dzombak

16 czerwca 2023

Scientific American z dnia 16 czerwca 2023

Arktyczne trekkingi lisów

Połączenie technik optyki kwantowej i biologii molekularnej pozwoliło uczonym z Berkeley przeprowadzić pomysłowe i bardzo precyzyjne pomiary.

Ile fotonów jest potrzebnych do uruchomienia fotosyntezy?

14 czerwca 2023

U muszek owocówek zidentyfikowano neurologiczny „opornik”, który może zapobiegać przedwczesnej śmierci tych owadów.

Patrzenie na śmierć odbiera chęć do życia

O roślinach niepokornych, Oxfordzie bez trawnika oraz człowieku psującym i naprawiającym przyrodę mówi Piotr Panek, biolog środowiskowy, autor pulsara.

14 czerwca 2023

Podkast

Podkast 59. Piotr Panek: Nie ma takiego słowa „chwast”

Katarzyna Czarnecka

9 czerwca 2023

Dziesiątki gatunków ryb w czasie tarła, niezliczone bezkręgowce, ptaki, połacie muraw i lasów, Morze Czarne. Akt ekorerroryzmu z 6 czerwca wpłynie zauważalnie na ekosystem całej zlewni Dniepru.

Po zniszczeniu zapory na Zbiorniku Kachowskim ucierpi przyroda. Jak bardzo?

9 czerwca 2023

Udało się potwierdzić tezę, że związki, które dziś są jedynie półproduktami szlaków biochemicznych, kiedyś pełniły kluczowe funkcje. I nie tylko tę.

Konrad Bloch miał rację co do przodków cholesterolu i jego pobratymców

8 czerwca 2023

Mykoryza to stały związek, z którego oba organizmy czerpią korzyści. Okazuje się, że jest on pozytywny także dla trzeciego bytu: człowieka.

Grzyby za ochronę odwdzięczą się w walce o przyszłość ludzi

7 czerwca 2023

Pierwsza przyroda to relikty ekosystemów naturalnych. Druga jest użytkowana. Trzecia – miejska. Jest też czwarta, która powstaje spontanicznie. Wszystkie – ale tylko razem – są niedocenianym bogactwem bioróżnorodności.

Prawdziwa miejska dżungla, czyli dlaczego trzeba lubić rośliny dzikie

7 czerwca 2023

Autorzy scenariusza, który publikuje dziś „Nature Communications”, nie widzą powodów do optymizmu.

Lód na Oceanie Arktycznym zniknie latem już w przyszłej dekadzie?

6 czerwca 2023

Właśnie rozpoczął się na nie sezon. Będzie spokojniejszy niż zwykle czy może bardziej burzliwy? Nigdy wcześniej meteorolodzy nie byli tak podzieleni.

Co się dzieje z huraganami na Atlantyku?

2 czerwca 2023

Ciepło ucieka z wnętrza Ziemi rozmaitymi drogami, także wraz z wodą wypływającą ze skał na powierzchnię. Tak właśnie powstają cieplice, czyli gorące źródła, z których ludzie korzystają na różne sposoby od tysięcy lat.

Gorący zdrój

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Gorący zdrój

Naukowcy pierwszy raz zmierzyli fale mózgowe u dziko żyjącego ssaka morskiego.

Jak słoń morski opada w sen

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Jak słoń morski opada w sen

Te ptaki należą do zwierząt, które najtrudniej znoszą samotność. U osobników trzymanych w pojedynkę, pozostawianych samym sobie na wiele godzin, rozwijają się zaburzenia behawioralne i psychiczne, zagrażające niekiedy ich życiu. I tak niezwykła inteligencja papug staje się przyczyną ich zguby. Naukowcy postanowili temu zaradzić.

Papugi także nauczyły się prowadzić rozmowy online

(KKG)

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Papugi on-line

Baby brain, amnezja ciążowa czy pregnezja – pod tymi nazwami kryją się zaburzenia poznawcze, na które skarży się aż 50–80 proc. ciężarnych kobiet. Naukowcy sprawdzili, czy takie problemy mają nietoperzyce.

Czy ciąża wpływa na zachowanie nietoperzy?

Katarzyna Kornicka-Garbowska

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Problemy z nawigacją

Dawniej trasy mrówek śledzono, tworząc na piasku siatkę kwadratów z palików i sznurka. Potem próbowano do tego celu wykorzystać GPS, ale metoda ta była kosztowna i mało dokładna. Teraz wystarczą zwykła kamera i komputer.

Sztuczna inteligencja poznaje pustynne mrówki

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Komputer analizuje wędrówki owadów

Uran występuje naturalnie w skałach. Jest szkodliwy dla ludzi i środowiska. Spożywanie wody gruntowej, w której poziom uranu jest wysoki, może prowadzić m.in. do uszkodzenia nerek i układu rozrodczego, a także niekorzystnych zmian w DNA.

Uran w wodach gruntowych wreszcie ma naturalnego wroga

Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2023

Uran w pułapce

Linie hodowlane oparte na genach mówią dużo więcej na temat cech charakterystycznych niż rasa.

Rasy psów: nowa klasyfikacja

Clara Moskowitz

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

DNA ras psów

Wielkie koty uczą się mieszkać pośród ludzi – i ludzie też powinni nauczyć się je tolerować

Żyjąc z lampartami

Vidya Athreya

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Żyjąc z lampartami

Chmury powstające na południe od 60° szerokości geograficznej południowej, czyli w Antarktyce, są zwykle wyraźnie jaśniejsze od chmur formujących się na północ od tego równoleżnika. Naukowcy dowiedzieli się dlaczego.

Fitoplankton i chmury – nieoczywisty sojusz świetlny

Daniel Leonard

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Antarktyczna tarcza

Setki milionów ptaków giną rokrocznie, rozbijając się o szyby okien, co jest najczęstszą przyczyną ich śmierci związaną z ludzką działalnością – znacznie częstszą niż kontakt z turbinami wiatrowymi i zderzenia z samolotami razem wzięte. Folie je odstraszają, ale nie zawsze.

Folia ochronna po wewnętrznej stronie szyby. Czy ptaki ją widzą?

Susan Cosier

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Bariera dla ptaków

Wielu naukowców uważa, że połączenia te – zwane mikoryzą – mogą łączyć poszczególne drzewa, pozwalając im przesyłać między sobą cenne składniki. Niektórzy badacze sugerują nawet, że drzewa mogą w ten sposób współdziałać. Nowa praca w „Nature Ecology & Evolution” rozprawia się z tymi twierdzeniami.

Drzewa współpracują dzięki grzybom? Dowody są, a jakby ich nie było

Stephanie Pappas

Scientific American z dnia 1 czerwca 2023

Leśne WWW

Wiele wskazuje na to, że pszczoły i osy to intelektualna elita owadziego świata. Tak w jednym, jak i w drugim wypadku ich mózgi są wypełnione ciałami grzybkowatymi, będącymi odpowiednikami kory mózgowej u kręgowców.

Osy kontra pszczoły: pojedynek na spryt i umiejętności

Marek Kozłowski