Środowisko
Płeć roślin
Systemy ich rozmnażania są złożone i różnorodne, a drogi do tego, by wytworzyć kolejne pokolenie, mogą przebiegać w bardzo odmienny sposób.
Mariola Rabska
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Płeć roślin
Środowisko
Podróże szmaragdów
Nie są tak twarde jak diamenty, ale równie trwałe i znacznie rzadsze. To cud, że w ogóle istnieją. Najpierw długo wędrowały przez skorupę ziemską ku górze, a potem wraz z ludźmi przemierzały glob.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Podróże szmaragdów
Środowisko
Twarda skała, uparte morze
Tam, gdzie góry spotykają się z morzem, ponad wodę wyrastają klify – dzieło niszczycielskiej mocy fal i biernego oporu skał.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Twarda skała, uparte morze
Środowisko
Spektakularne wyprawy zwierząt
Niektóre ptaki przelatują w ciągu życia ponad 2 mln km. Bywają ryby pokonujące kilkukilometrowe odcinki drogą lądową. Pewne owady podbiły Europę dzięki transportowi kołowemu. Jakie jeszcze wędrówki nas zadziwiają?
Marian J. Giertych
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Spektakularne wyprawy zwierząt
Środowisko
Nietypowe grzyby
Niektóre stały się gigantyczne. Inne polują na zwierzęta albo zamieniają swoje ofiary w zombie. Część jest obiektem badań biotechnologów. W ich strzępkach można wykryć impulsy elektryczne podobne do tych występujących w neuronach.
Mirosław Dworniczak
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Nietypowe grzyby
Środowisko
Narodziny Tasmanii wskazała legendarna jasna gwiazda
Pod koniec epoki lodowcowej podnoszący się ocean oddzielił Tasmanię od Australii. Naukowcy zrekonstruowali przebieg tej inwazji morza dzięki opowieściom rdzennych mieszkańców wyspy, przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Tym samym do listy kultur i ludów, w których zachowała się opowieść o wielkim potopie, dołączyli Aborygeni.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Narodziny Tasmanii
Środowisko
Oko cyklonu: pułapka na ptaki
Radar pogodowy namierzył pechowe zwierzęta porwane przez tajfun tropikalny.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Ptaki w oku tajfunu
Środowisko
Piorun piorunowi nierówny. Różnice mocy sięgają tysiąca
Według różnych szacunków w ciągu sekundy w Ziemię uderza 50–100 piorunów. To kilka milionów na dobę i przynajmniej miliard w ciągu roku. Mniej niż 1% z nich to uderzenia, które naukowcy określają angielskim terminem superbolt.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2023
Jak powstają największe wyładowania elektryczne?
Reklama
Środowisko
Negacjonizm ma się dobrze. Szczególnie jego nowa odmiana
Kryzys klimatyczny nasila się i wymaga szybkich działań. Tymczasem w bogatych demokracjach rośnie opór przeciwko ekologicznej transformacji. Jaki mechanizm tu działa? Wyjaśniają polscy socjologowie.
Edwin Bendyk
31 października 2023
Polityka z dnia 31 października 2023
Negowanie przez opóźnianie
Środowisko
Dziko żyjące szympansice też mają menopauzę
Naukowcy udowodnili to po 21 latach obserwacji 195 przedstawicielek Pan troglodytes z Ugandy.
Marcin Rotkiewicz
26 października 2023
Podkast
Podkast 70. Anna Karnkowska: Protisty są po ludzku piękne
Zachwycają budową i niebywałą wręcz różnorodnością. Imponują liczebnością i fundamentalnym znaczeniem dla funkcjonowania ekosystemów. I do niedawna były bardzo słabo poznane. O mikroorganizmach z jądrem opowiada ich badaczka – dr hab. Anna Karnkowska z Instytutu Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Warszawskiego.
Karol Jałochowski
26 października 2023
Środowisko
Antarktyda Wschodnia również ma swoją piętę achillesową
Nie tylko zachodnia część Białego Lądu może szybko ulec klimatowi. W kolejce czeka kawałek znacznie większej Antarktydy Wschodniej. Naukowcy pierwszy raz przyjrzeli mu się bliżej.
Andrzej Hołdys
24 października 2023
Środowisko
Każda papuga ma głos indywidualny
Naukowcy nagrali dźwięki wydawane przez setki mnich mieszkających na terenie Barcelony. I dowiedzieli się, dzięki czemu ptaki się komunikują i rozumieją.
Marta Alicja Trzeciak
23 października 2023
Środowisko
Te przyjemności. Po co zwierzęta się masturbują i uprawiają seks oralny
W przyrodzie to zjawisko powszechne. Zwierzęta masturbują się i zaspokajają oralnie oraz uprawiają jednopłciowy seks. Czemu służą te zachowania?
Marta Alicja Trzeciak
17 października 2023
Polityka z dnia 17 października 2023
Te przyjemności, duże i małe
Środowisko
Lasy w pobliżu Fukushimy wciąż skażone. Czy warto reagować?
Rekultywacja terenów, na których po katastrofie w 2011 r. obecny jest Cez 137, okazała się bardzo droga i niezbyt efektywna – mówią naukowcy. I zastanawiają się, jakie kroki powinny być w tej sprawie podjęte.
Marcin Rotkiewicz
16 października 2023
Środowisko
Wysokie temperatury i wilgotne powietrze wygnają ludzi z wielu miejsc na Ziemi
Ostrzeżenie dotyczy takich regionów świata, jak dolina Gangesu, dolina Indusu, Nizina Chińska, Zatoka Perska oraz spore fragmenty Afryki Subsaharyjskiej, gdzie mieszkają tu 4 mld ludzi – połowa populacji globu. Inni też jednak nie mogą spać spokojnie.
Andrzej Hołdys
16 października 2023
Reklama
Podkast
Podkast 68. Szymon Malinowski: Musimy obalić najgorszy mit
Jak bujanie w obłokach pomaga w walce z globalnym ociepleniem? Jak sterować statkiem Ziemia na wzburzonym oceanie globalnego ocieplenia? Wyjaśnia prof. Szymon Malinowski, fizyk atmosfery, dyrektor Instytutu Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego, szef Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego przy Prezydium PAN, popularyzator wiedzy o klimacie.
Karol Jałochowski
13 października 2023
Środowisko
Antarktyda chudnie od zachodu, ale grubieje od wschodu
Różne wybrzeża tego kontynentu w różny sposób reagują na zmiany klimatyczne. Bilans strat i zysków niekoniecznie jest jednak optymistyczny.
Andrzej Hołdys
12 października 2023
Środowisko
Kiepska pogoda kosmiczna ogranicza nocne wędrówki ptaków
Kiedy rośnie aktywność Słońca, jedni cieszą się z obserwacji zórz polarnych, inni martwią zakłóceniami w łączności radiowej i funkcjonowaniu satelitów. A ptaki nie mają ochoty na przeloty.
Jędrzej Winiecki
11 października 2023
Środowisko
Piwo może stracić goryczkę. Winne globalne ocieplenie
Plony chmielu będą spadać, zmieni się także jego skład chemiczny – przestrzegają autorzy projekcji na 2050 r. Mają jednak dla rolników dobre rady.
Marta Alicja Trzeciak
10 października 2023
Środowisko
Krok w przód, a później krok w tył. Tak czasami działa ewolucja
Próbując wyjaśnić tzw. paradoks zastoju uczeni przebadali wszystkie jaszczurki żyjące na maleńkiej wyspie w ogrodzie botanicznym na Florydzie.
Marta Alicja Trzeciak
10 października 2023
Środowisko
Puszcza Amazońska stanęła na drodze do zagłady
Od czterech dekad gleby tracą wilgoć, a pora sucha wydłużyła się nawet o dwa tygodnie w niektórych rejonach – ustalili naukowcy.
Andrzej Hołdys
5 października 2023
Środowisko
Dla psa marchewka, dla kota sałata, czyli jak filozof kluczy wokół zwierzęcego weganizmu
Przejście zwierząt domowych na pożywienie roślinne przyniosłoby dużą korzyść dla ludzi i środowiska – pisze brytyjski naukowiec w pracy, która ukazała się właśnie w PLOS ONE. Wniosek może i słuszny, ale argumenty przemawiające na jego rzecz raczej wątłe.
Marta Alicja Trzeciak
4 października 2023
Środowisko
Małe bezkręgowe drapieżniki wyłamują się ze schematów
Ten sam gatunek obunogów, stworzeń zwykle o ograniczonym zasięgu, zamieszkuje przeciwległe obszary oceanów.
Piotr Panek
3 października 2023
Reklama
Środowisko
Słoniczka Trąbka zmarła, ale pomogła rozwikłać tajemnicę precyzji słoniowej trąby
Dotychczasowe dane na temat nosa największych zwierząt lądowych były mało szczegółowe. Sytuację zmieniła tomografia komputerowa o bardzo wysokiej rozdzielczości.
Marta Alicja Trzeciak
2 października 2023
Środowisko
Nie tylko do latania
Zapewniają ochronę przed słońcem i deszczem, pozwalają unosić się w powietrzu oraz pływać w wodzie, służą do kamuflażu i demonstracji barwy. Pióra to nieodzowny atrybut ptaków. Z ich zalet od dawna korzystają także ludzie.
Justyna Jońca
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Nie tylko do latania
Środowisko
Polskie bociany lądują w pół drogi. Znalazły sobie wielki supermarket
Wydawałoby się, że wiemy już wszystko o bocianach białych i ich corocznych podróżach pomiędzy Europą i Afryką. A jednak nie. Czasy się bowiem zmieniają, a wraz z nimi swoje zwyczaje modyfikują także te ptaki, cieszące się w wielu krajach, w tym w Polsce, olbrzymim respektem.
Andrzej Hołdys
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Bociany odlatują… na wysypiska
Środowisko
Monsuny się przesuną, pustynia Thar zniknie
Pojawiła się 5 tys. lat temu i zasypała cywilizację Indusu. Zwana jest też Wielką Pustynią Indyjską, ponieważ w 80% znajduje się na terytorium Indii i tylko w 20% na terytorium Pakistanu.
Andrzej Hołdys
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Wyrok na pustynię
Środowisko
Niewierny jak ptak
Para gołąbków długo była symbolem szczęśliwego małżeństwa. Obraz ten został zniszczony przez postęp technologiczny, bo gdy ornitolodzy do swoich badań wprowadzili testy na ojcostwo, okazało się, że ptasia niewierność jest na porządku dziennym.
Ewa Nieckuła
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Niewierny jak ptak
Środowisko
Pustynne płazy
Płazy kojarzymy głównie ze środowiskiem wilgotnym. Są jednak takie gatunki, które żyją na pustyniach.
Radosław Kożuszek
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Pustynne płazy
Środowisko
Cenne chwasty
Chociaż warunki w miastach, a częściowo też na polach uprawnych różnią się znacznie od naturalnych, pewna grupa roślin przystosowała się do zasiedlania terenów zmienionych przez człowieka.
Mariola Rabska
1 października 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 października 2023
Cenne chwasty
Środowisko
Trucie piórami to metoda kolejnych dwóch gatunków ptaków
Papuasi z Nowej Gwinei nazywają te ptaki „pikantnymi”. Kiedy ekolog ewolucyjny z Københavns Universitet Kasun Bodawatta wziął w ręce pióra należące fletówki królewskiej i rdzawogłowika, jego oczy zaszły mgłą, jakby obierał cebulę. Dla niego była to pierwsza taka sytuacja.
Carrie Arnold
1 października 2023
Scientific American z dnia 1 października 2023
Toksyczne pióra
Reklama
Środowisko
Osiem kilometrów pod powierzchnią morza żyje sobie pewien dennik
„One naprawdę nie mogą już zejść głębiej” – mówi oceanolog Alan Jamieson z University of Western Australia kierujący zespołem, który dokonał odkrycia.
Tom Metcalfe
1 października 2023
Scientific American z dnia 1 października 2023
Życie w głębinach
Środowisko
„The Last of Us” w realu, czyli przepiękny, aksamitny grzyb morderca
W głębi atlantyckich lasów wschodniej Brazylii grupa biologów dostrzegła kędzierzawą fioletową łodyżkę wystającą z liściastej ściółki. Kiedy odkrywcy ją odsłonili, zobaczyli na jej końcu ukrytym w glebie zmumifikowanego pająka owiniętego w cieniutkie jak nitka strzępki grzyba.
Allison Parshall
1 października 2023
Scientific American z dnia 1 października 2023
Grzyb drapieżnik
Środowisko
Co sprawiło, że zauropody wybijały się z tłumu
Te dinozaury o groteskowo długich szyjach i równie długich ogonach nie miały sobie równych. To największe zwierzęta, jakie chodziły po Ziemi. Nowe badania rzucają światło na powody ich pędu ku gigantyzmowi.
Michael D. D’Emic
1 października 2023
Scientific American z dnia 1 października 2023
Ewolucja gigantów
Środowisko
Zięby Darwina jak ich patron: znów uczą o ewolucji
Tym razem te ptaki pokazały, ile genów wystarczy, by doprowadzić do zróżnicowania cech w krótkim czasie.
Wojciech Mikołuszko
29 września 2023
Środowisko
Dlaczego wyginęły dinozaury? Komputery zasiewają wątpliwości
To nie asteroida spowodowała globalne ocieplenie, które przyczyniło się do wielkiego wymierania sprzed 66 mln lat – rzekły maszyny. Paleontolodzy nie bardzo im wierzą.
Wojciech Mikołuszko
28 września 2023
Środowisko
Wirujące monstra budzą się coraz wcześniej
Lądy wokół Zatoki Meksykańskiej oraz południowe Chiny to regiony regularnie odwiedzane przez cyklony tropikalne. W tej rutynie coś się jednak zmienia.
Andrzej Hołdys
28 września 2023
Środowisko
Te, co pełzną i spulchniają, czyli ile żywności zawdzięczamy dżdżownicom
Bez działalności tych podziemnych bezkręgowców plony zbóż czy strączków byłyby znacznie uboższe – ustalili badacze z Colorado State University.
Marta Alicja Trzeciak
26 września 2023
Środowisko
Za 250 mln lat kontynenty się połączą. Dla ssaków to zła wiadomość
Geolodzy wykonali symulację klimatu na nowym gigantycznym lądzie nazwanym Pangea Ultima. Będzie on rozlokowany głównie w tropikach i strefie podzwrotnikowej.
Andrzej Hołdys
25 września 2023
Reklama
Środowisko
Paleopatologie, czyli na co chorowały dinozaury
Infekcje, nowotwory, deformacje zębów, złamania kości, zapalenia stawów, awitaminozy. Zwierzęta sprzed milionów lat miały problemy prawie takie same jak współczesny człowiek. Czy dziś bylibyśmy w stanie je leczyć?
Wojciech Mikołuszko
23 września 2023
Środowisko
Maleńkim pływaczkom mózg do nauki nie jest potrzebny
Meduzy Tripedalia cystophora mają rozproszony układ nerwowy, pozbawiony centralnego ośrodka. Mimo to, jeśli chodzi o nabywanie pewnych umiejętności, są podobne do muszek owocowych, myszy i ludzi.
Wojciech Mikołuszko
22 września 2023
Środowisko
Jaskiniowa murena: ewolucja przyłapana na gorącym uczynku
Rybie żyjącej w ciemnych jaskiniach jeden zmysł jest niepotrzebny. Pozbywa się go więc, tyle że w dość osobliwy – choć znany u człowieka – sposób.
Marta Alicja Trzeciak
22 września 2023
Środowisko
Motyliczka wątrobowa przejmuje całkowitą władzę nad mrówkami
O tym, że pasożyt z gromady przywr umie manipulować swoimi ofiarami, było wiadomo od dawna. Jak bardzo się w tym procederze wyspecjalizował, odkryli teraz badacze z Danii.
Marta Alicja Trzeciak
20 września 2023
Środowisko
Jak zmienia się klimat? Trzeba zapytać słonia albo fokę
Tradycyjne pomiary temperatury powietrza czy zasolenia wody są niewystarczające – piszą naukowcy w „Nature Climate Change”. I zachęcają do częstszego wykorzystania niestereotypowych metod.
Marta Alicja Trzeciak
18 września 2023
Środowisko
Po co dzbanecznikom wymyślne kołnierzyki? Odpowiedzieli matematycy
Królowa nauk dysponuje narzędziami, które pomagają znaleźć rozwiązania zagadek z wielu dziedzin. W przypadku azjatyckich roślin mięsożernych kluczowa okazała się m.in. geometria.
Wojciech Mikołuszko
15 września 2023
Środowisko
Ptaki - jaki związek mają nauka śpiewu i rozwiązywanie zagadek
214 osobników latających przeszło testy poznawcze. I udowodniło między innymi, że pewne cechy mózgów łączą ich z ludźmi.
Wojciech Mikołuszko
14 września 2023
Środowisko
Ziemia u kresu wytrzymałości: przekroczyliśmy 2/3 granic bezpieczeństwa
Planeta zapewniała stabilne warunki rozwoju ludzkości przez ostatnie 12 tys. lat. Ten okres – ostrzegają naukowcy – właśnie się kończy. Na nasze własne życzenie.
Andrzej Hołdys
14 września 2023
Reklama
Środowisko
Imperium Tybetańskie dobił klimat
Niektóre powody upadku tego potężnego organizmu państwowego są znane od dawna. Dziś badacze wskazali kolejny.
Agnieszka Krzemińska
13 września 2023
Środowisko
John Veron: Jeśli koralowce wyginą, Ziemia pogrąży się w chaosie
– One są jak kanarki w kopalni: ich śmierć to zwiastun katastrofy. Jeśli wyginą, zacznie się masowe wymieranie – mówi John „Charlie” Veron, najbardziej ceniony na świecie znawca raf, którego wykładu będzie można posłuchać w sobotę w Krakowie.
Wojciech Mikołuszko
11 września 2023
Podkast
Podkast 63. Maciej Robert: Jestem wciąż na rzecznym głodzie
Jak czuje się mieszkaniec osieroconego przed wodę miasta? Z jaką emocją patrzy na strumienie, potoki, cieki? Rozmowa z Maciejem Robertem, poetą, eseistą, krytykiem literackim i filmowym, autorem książki „Rzeki, których nie ma”.
Katarzyna Czarnecka
8 września 2023
Środowisko
Golec piaskowy może pomóc ludziom się odmładzać
To zwierzę, zwane także nagim kretoszczurem, to gryzoń występujący w krajach rogu Afryki. Funkcjonuje pod ziemią, w wąskich tunelach i komorach, żywi się bulwami i korzeniami roślin. Najbardziej zadziwiające jest to, że dożywa nawet 28 lat, podczas gdy inne gryzonie, np. myszy i szczury, zwykle najwyżej 2 lata.
Jacek Kubiak
8 września 2023
Środowisko
Kubki i słomki z papieru nie są dla środowiska lepsze od plastikowych
Rezygnacja z jednorazowych naczyń z tworzyw sztucznych miała być działaniem proekologicznym. Okazuje się jednak, że dla przyrody tylko jedno rozwiązanie jest korzystne.
Wojciech Mikołuszko
8 września 2023
Środowisko
Gdy korporacje mówią, że pomagają przyrodzie, to mówią?
Wielkie międzynarodowe firmy chwalą się w swoich raportach, że odnawiają środowisko. Skrupulatna analiza ujawnia, że właściwie nie bardzo wiadomo, co i jak robią.
Wojciech Mikołuszko
7 września 2023
Środowisko
Znamy jedno z największych zagrożeń dla dużych morskich zwierząt
Jednocześnie – uważają naukowcy – jest to jeden z najłatwiejszych do rozwiązania problemów, z jakimi współcześnie mierzą się walenie, rekiny czy żółwie.
Marta Alicja Trzeciak
7 września 2023
Środowisko
Czy dinozaur mógł być prawie jak bocian? A dlaczego nie?
W niczym nie przypominał krwiożerczych tyranozaurów, choć był teropodem. Nie latał, choć blisko mu było do ptaków. Oto dziwaczny łowca z Fujian, jak nazwali go odkrywcy.
Wojciech Mikołuszko
6 września 2023
Reklama
Środowisko
El Niño utrudnia Puszczy Amazońskiej pracę na rzecz klimatu
Roślinność wyłapuje ponad jedną czwartą emitowanego przez nas dwutlenku węgla. W ten sposób hamuje – do spółki z oceanami – tempo globalnego ocieplenia. Szczególną funkcję pełni w tym bilansie największy ziemski las. Dlatego wyniki badań, które publikuje dziś „Nature Climat Change”, trzeba potraktować jak sygnał ostrzegawczy.
Andrzej Hołdys
4 września 2023
Środowisko
Roślinne przeprowadzki, czyli w wodzie żyje się łatwiej
Chociaż zasiedlenie lądów przez rośliny było wielkim sukcesem ewolucyjnym, część z nich powróciła do środowiska wodnego. Zyskały nie tylko możliwość przemieszczania się, ale także korzystania z tego, co daje woda.
Mariola Rabska
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Rośliny na fali
Środowisko
Ogromny pradawny wieloryb
Czy było to najcięższe zwierzę w historii Ziemi?
(WŚ)
1 września 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 września 2023
Ogromny pradawny wieloryb
Środowisko
Jak ćmy udowadniają swoją męskość?
Na trop nietypowego zjawiska wpadli badacze z North Carolina State University (USA), przyglądając się zwyczajom godowym ciem uznawanych za szkodniki roślin.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 września 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 września 2023
Owadzie feromony
Środowisko
Wieloryby: Islandia już nie zabija, ale inne zagrożenia nie zniknęły
Czy płetwale różnych gatunków, humbaki, wale szare, wale grenlandzkie, walenie południowe, japońskie i biskajskie oraz kaszaloty (jedyne zębowce w tym towarzystwie) mają szansę odbudować swoją populację? Eksperci powątpiewają.
Andrzej Hołdys
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Wieloryby powracają, ale nie wszystkie
Środowisko
Pustynne zwierzę z Arktyki
Historia wielbłądów, nie tylko ta najnowsza, zaskakuje. Zwierzęta symbolizujące spalone słońcem pustynie zamieszkiwały kiedyś Arktykę. Są niezwykle odporne na odwodnienie. Ich mleko robi teraz karierę, a futro i skóra inspirują technologów.
Ewa Nieckuła
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Pustynne zwierzę z Arktyki
Środowisko
Wyjście na ląd
Jakim zwierzętom wodnym się to udało? Czy wiemy już wszystko o ich ewolucji?
Radosław Kożuszek
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Wyjście na ląd
Środowisko
Płonące pola pod Włochami niepokoją badaczy
Naukowcy opublikowali w „Nature Communications” wyniki badań poświęconych najniebezpieczniejszemu, zdaniem wielu ekspertów, wulkanowi europejskiemu.
Andrzej Hołdys
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Wybuchowe Włochy
Reklama
Środowisko
Planeta źle znosi marnowanie żywności
Około jedna trzecia gazów cieplarnianych emitowanych przez człowieka ma swoje źródło w systemie produkcji i konsumpcji żywności, ale do tej pory nie policzono dokładanie, jaki jest w tym udział utraconych lub wyrzuconych produktów spożywczych. Tym razem naukowcy prześledzili cały cykl życiowy wybranych produktów, aby sprawdzić, jaka emisja gazów cieplarnianych towarzyszy ich uprawie, transportowi i dystrybucji.
Deepa Padmanaban
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Żadnych resztek!
Środowisko
Milion zasuszonych roślin i grzybów z 8 milionów. Tak działa Royal Botanic Gardens Kew
Każdy okaz dostarcza kluczowych informacji o tym, co rosło w konkretnym miejscu w określonym czasie. Informacje te pozwalają monitorować rozmieszczenie roślin na danym obszarze, pomagając zrozumieć, jak zmienia się klimat naszej planety i jak powinniśmy się do tych zmian adaptować, żeby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe przyszłym pokoleniom.
Elżbieta Wieteska
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Wielka inwentaryzacja
Środowisko
Z Teksasu i Oklahomy do Tennessee i Kentucky. Tworzy się nowa Aleja Tornad
Przemieszczenie się tej trasy na wschód jest czymś więcej niż ciekawostką meteorologiczną. To zmiana o poważnych konsekwencjach.
Mark Fischetti
1 września 2023
Scientific American z dnia 1 września 2023
Nowa Aleja Tornad
Środowisko
Wieczna zmarzlina zniknie w ciągu wieku, czyli powrót do pliocenu
3 mln lat temu, gdy poziom gazów cieplarnianych był podobny do dzisiejszego, wieczna zmarzlina miała dziesięć razy mniejszą powierzchnię niż dziś – ustalili badacze. Ich zdaniem dalszy wzrost temperatur spowoduje powtórkę tej sytuacji.
Andrzej Hołdys
29 sierpnia 2023
Środowisko
Chroniąc różnorodność ziemniaka, ratujemy ludzi
W ziemniakach z Andów naukowcy odkryli białko chroniące przed chorobą, która kiedyś zdziesiątkowała uprawy tej rośliny i doprowadziła do Wielkiego Głodu w Irlandii.
Wojciech Mikołuszko
25 sierpnia 2023
Środowisko
Nie hamują, a przyspieszają zmiany klimatyczne. Offsety węglowe nie działają
Instrument finansowy, który miał zredukować emisje gazów cieplarnianych poprzez sadzenie lub ochronę lasów tropikalnych, może się przyczyniać do nasilenia globalnego ocieplenia – alarmują naukowcy w „Science”.
Andrzej Hołdys
24 sierpnia 2023
Środowisko
Co człowiek zniszczył, teraz chce naprawić. Czy zdąży przed potopem?
Poziom mórz idzie w górę. Poziom gruntu – w dół. Setki milionów mieszkańców wybrzeży wkrótce staną przed wyborem: wycofać się w głąb lądu czy zabarykadować na brzegu.
Andrzej Hołdys
23 sierpnia 2023
Środowisko
Metanożerne bakterie pomogą zatrzymać globalne ocieplenie
Nawet 240 mln ton metanu nie przedostanie się do atmosfery do 2050 r., jeśli bakterie Methylotuvimicrobium buryatense 5GB1C spełnią pokładane w nich nadzieje.
Wojciech Mikołuszko
22 sierpnia 2023
Reklama
Środowisko
Niska temperatura wzmaga apetyt
I wiadomo już dlaczego. Odkryto włącznik żerowania – grupę neuronów stojącą na straży bilansu energetycznego.
Marta Alicja Trzeciak
21 sierpnia 2023
Środowisko
Pulsar radzi: Tępcie obce nawłocie! Koście, tnijcie, kopcie, rwijcie
To te żółte, wysokie kwiaty rosnące w całej Polsce wzdłuż dróg, w ogrodach, na skarpach rowów melioracyjnych, skrajach łąk, na tzw. nieużytkach i działkach budowlanych czekających na rozpoczęcie inwestycji.
Jędrzej Winiecki
19 sierpnia 2023
Środowisko
Uśmiech eskulapa. Żeby przetrwać, ten niezwykły wąż potrzebuje opieki
Jest najrzadszym przedstawicielem rodzimych gadów – ma tylko kilka siedlisk w południowo-wschodniej Polsce. Ostatnio jego liczebność nieco wzrosła, ale bez dalszej pomocy ludzi ma niewielkie szanse na przetrwanie.
Krzysztof Potaczała
18 sierpnia 2023
Środowisko
Liczebność rzecznych bezkręgowców odbiła się od dna
To dobra wiadomość, ale jest też gorsza. Wzrost ich liczebności nastąpił ćwierć wieku temu, po czym się zatrzymał.
Piotr Panek
18 sierpnia 2023
Środowisko
Znikają lodowce, ale powstają azyle
Niezależnie od tego, który z tych wariantów ewolucji klimatu okaże się bliższy rzeczywistości, tereny ogołocone z lodu mogą stać się refugiami dla zagrożonych wyginięciem gatunków.
Andrzej Hołdys
17 sierpnia 2023
Środowisko
Łatwopalne trawy podbijają Hawaje
Tragiczny w skutkach pożar roślinności na wyspie Maui zwrócił uwagę na jeden z głównych czynników, które odpowiadają za atak żywiołu. Są nim dramatyczne zmiany w szacie roślinnej.
Andrzej Hołdys
16 sierpnia 2023
Środowisko
Odlot narodowy. Bociany zaskakują ornitologów
Bociany zebrały się do jesiennej wędrówki nawet kilkanaście dni wcześniej, niż chce wieloletnia średnia. Zamiast po połowie sierpnia zaczęły znikać już pod koniec lipca.
Jędrzej Winiecki
15 sierpnia 2023
Środowisko
Żonglujące protonami białka rządzą planetą
Enzymy przydatne w procesach trawienia i wytrawiania mają niebagatelne znaczenie dla obiegu tlenu i dwutlenku węgla na planecie. Odpowiadają za co najmniej jeden wielki przełom w jej dziejach.
Piotr Panek
15 sierpnia 2023
Reklama
Środowisko
Róbmy miłość, a nie wojnę – oto hasło małp hipisek
Samce muriki nie muszą ze sobą walczyć, by „zdobyć” samicę. Wystarczy, że mają wysoce zróżnicowane geny.
Marta Alicja Trzeciak
11 sierpnia 2023
Środowisko
Znamy najbliższego krewniaka naszych wewnątrzkomórkowych elektrowni
Żyją w morzu, lubią jod i noszą w sobie pamięć o jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach ewolucji życia na Ziemi. Mowa o dotychczas mało znanych bakteriach Iodidimonas.
Wojciech Mikołuszko
10 sierpnia 2023
Środowisko
Chrońmy i morze, i ląd, a uratujemy rafy
Niezwykle bogate w życie ekosystemy morskie cierpią dziś z powodu ocieplenia klimatu. Amerykański badacz James Gove podpowiada, jak im pomóc.
Wojciech Mikołuszko
9 sierpnia 2023
Środowisko
Plastik w morzach i oceanach: jest lepiej, ale nadal bardzo źle
Tysiące obserwacji przeanalizowali holenderscy naukowcy, by stwierdzić, że po oceanach dryfuje dziesięć razy więcej odpadów, niż sądziliśmy. Wskazali także głównego winnego.
Andrzej Hołdys
7 sierpnia 2023
Książki
Łódką po Łodzi i jeszcze dalej. Recenzja książki: Maciej Robert, „Rzeki, których nie ma”
„Bezrzeczność się po prostu nie opłaca w żadnym aspekcie” – stwierdza autor. Dziś niebezpiecznie się do niej zbliżamy. Ta książka nie jest jednak epitafium dla rzek. Jest dla nich hołdem.
Katarzyna Czarnecka
3 sierpnia 2023
Środowisko
Globalne ocieplenie rozmrozi „podróżników w czasie”
Symulacja wykonana przez międzynarodowy zespół badaczy pokazuje, konsekwencje dla ekosystemu mogą być katastrofalne.
Marta Alicja Trzeciak
3 sierpnia 2023
Środowisko
Zabójcze upały. Czego możemy się nauczyć od Amerykanów?
Ekstremalne upały zabijają w USA więcej osób niż łącznie huragany, tornada i powodzie.
Terri Adams-Fuller
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Nie tylko dyskomfort
Środowisko
Witajcie w kurniku. O niezwyczajnym życiu zwyczajnych ptaków
Nasza relacja z kurami zaczęła kształtować się pomiędzy 1650 a 1250 r. p.n.e. w Tajlandii. Według naukowców miejscowe uprawy zbóż – prosa i ryżu – odegrały kluczową rolę w ich udomowieniu. Dzikie ptactwo, wabione łatwo dostępnym pokarmem, zbliżało się do ludzkich domostw, aż w końcu zagościło w nich na stałe.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 sierpnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023
Witajcie w kurniku
Reklama
Środowisko
Wielka rola małych organizmów, czyli dzięki komu gleba jest magazynem węgla
Tworzenie się materii organicznej w glebie jest wynikiem nieustannej aktywności jej mieszkańców. Rola tych różnych grup staje się coraz jaśniejsza, ale naukowcy wciąż walczą o połączenie cegiełek wiedzy w bardziej ogólny obraz.
Justyna Jońca
1 sierpnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023
Wielka rola małych mieszkańców ziemi
Środowisko
Hunga Tonga: pyły, gazy i chmura, jakiej jeszcze nie było
Była to najpotężniejsza burza, jaką kiedykolwiek zarejestrowano na Ziemi. Trwała przez wiele godzin, a w fazie największej intensywności pojawiało się w niej ponad 2600 piorunów na minutę.
Andrzej Hołdys
1 sierpnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023
Wulkan gromowładny
Środowisko
Pacyfik gorący i pełen tlenu
W miocenie tropikalne oceany, mimo wysokich temperatur, były dobrze natlenione.
(HOLD)
1 sierpnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023
Pacyfik gorący i pełen tlenu
Środowisko
Jedzenie owadów otworzyło wczesnym ssakom wrota do kulinarnego skarbca
Przed z górą 220 mln lat, kiedy dinozaury zaczynały dopiero stawiać pierwsze kroki, ssaki ewoluowały z grupy małych, podobnych do łasic gadów zwanych cynodontami. Jak pokazują nowe badania, nie można wykluczyć, że ich późniejsze sukcesy ewolucyjne były związane z narzuconą im wtedy przez wymogi środowiska owadzią dietą.
Riley Black
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Chrupiąc insekty
Środowisko
Pachnie zwycięstwem, czyli jak murówki zwyczajne oceniają rywali
W świecie zaciekłej rywalizacji pozyskanie informacji o przeciwniku to kwestia życia i śmierci. Pewna pospolita jaszczurka zwana murówką zwyczajną opracowała niezwykle sprytną taktykę.
Saugat Bolakhe
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Pachnie jak zwycięstwo
Środowisko
Ewolucyjne piruety
Jak naczelne bawią się rzeczywistością
Shayla Love
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Ewolucyjne piruety
Środowisko
Płomienie jak zombie
Nieoczekiwana przyczyna podziemnych pożarów
Rachel Berkowitz
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Płomienie jak zombie
Środowisko
Wolność skrzeczy, czyli jak papugi zostają mieszczuchami
Ich zdolność do przetrwania w przekształconym przez nas środowisku uświadamia, jak niezwykłe są to ptaki i dlaczego trzeba ja chronić w ich naturalnych ekosystemach, zarazem mając baczenie na potencjalne negatywne konsekwencje związane ze wzrostem populacji papug introdukowanych
Ryan F. Mandelbaum
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Inwazja papug
Reklama
Środowisko
Woda spod wody to ratunek dla regionów zagrożonych suszą
Rybacy z Florydy w XIX w. od czasu do czasu informowali o natknięciu się na „bąble” słodkiej wody. Przypuszczali, że uciekały one ze szczelin spod dna morskiego (ponieważ słodka woda jest lżejsza od słonej, wypływa na powierzchnię morza). Czasami tej wody było tyle, że ludzie mogli jej się napić. Dziś tym tematem zajmują się naukowcy.
Rob L. Evans
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Słodka woda spod morza
Środowisko
Owady: ich inteligencja, nasze problemy etyczne
Potrafią liczyć, rozumieć pojęcia podobieństwa i różnicy, uczyć się złożonych zadań, a także mieć rozeznanie co do wymiarów swojego ciała, co u ludzi wiąże się ze świadomością. To przynosi fascynujące pytania o źródła złożonych procesów poznawczych.
Lars Chittka
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Życie wewnętrzne owadów
Środowisko
Jednokomórkowce wprawiły w ruch kontynenty
Mogło się to zdarzyć 2,7– 2,5 mln lat temu, chociaż zdaniem części ekspertów stało się to nawet 0,5 mld lat wcześniej. Dlaczego płyty litosfery zaczęły wędrować?
Andrzej Hołdys
1 sierpnia 2023
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2023
Bakterie wprawiły w ruch kontynenty
Środowisko
Katalog mózgów
Każdy chciałby zajrzeć do głowy muszki owocówki. Proste mózgi tych owadów są nieocenionym obiektem badawczym dla neuronaukowców zajmujących się przetwarzaniem informacji i zarządzaniem zadaniami, a nowa, bezprecedensowo szczegółowa mapa połączeń mózgowych Drosophila melanogaster teraz to ułatwia.
Jordan Kinard
1 sierpnia 2023
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2023
Katalog mózgów
« poprzednia
1
...
6
7
8
...
23
następna »
Reklama
Reklama