Nagrodę Turinga za rok 2022 otrzymał – wreszcie – Bob Metcalfe. Człowiek, bez którego pracy nie moglibyście czytać teraz tych słów.

Po ponad półwieczu dominacji na niebie do historii przechodzi Jumbo Jet. Samolot, który zmienił lotnictwo cywilne. I świat.

Naukowcy akademiccy nie mają szans konkurować w tej dziedzinie z koncernami. A to może mieć dla społeczeństw groźne skutki.

Państwo Środka uzyskało przewagę w wielu dziedzinach badań związanych z rozwojem gospodarki i obronności. Do prawdziwej dominacji w technologicznym wyścigu jeszcze jednak daleko.

Sztuczna inteligencja potrafi podszywać się pod filozofów. Tak skutecznie, że niektóre jej wypowiedzi eksperci przypisali Danielowi C. Dennettowi.

Ten komputer zmienił komunikację między maszyną a człowiekiem. Ale dziś zwiastowana przez niego rewolucja przybrała paradoksalny, niepokojący kształt.

Nowy transformujący się żółw-robot może eksplorować niebezpieczne rejony na granicy lądu i morza i być pierwowzorem maszyn radzących sobie w rzeczywistych trudnych warunkach.

Nowe technologie pozwolą znacznie ograniczyć ogromną emisję dwutlenku węgla związaną z produkcją cementu i beto

Naukowcy wymyśli, jak ekstrahować olbrzymie ilości oleju z rzęsy, jednej z najszybciej rosnących roślin wodnych w przyrodzie.

Podobne drony mogłyby pomóc naukowcom w dotarciu do innych niedostępnych miejsc, takich jak góry stołowe, które wystają ponad amazońską dżunglę, lub „podniebne wyspy” w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych – odizolowane pasma górskie raptownie z pustyni.

Ekscentryczny miliarder uparł się, że stworzy technologię, która pomoże leczyć ślepotę, paraliż i choroby psychiczne. Na razie jednak zbiera baty: za gigantomanię i męczenie zwierząt.

Dzięki zmianie koloru mógłby odbijać lub pochłaniać promieniowanie słoneczne, aby zmniejszyć straty energii.

Polimer wstrzykiwany jest precyzyjnie w pożądane miejsce. Tam reaguje z ustrojem i zamienia się w „galaretkę” zrastającą się z neuronami.

Ma wielkość znaczka pocztowego, jest miękkie i elastyczne. Dzięki niemu można uniknąć przeforsowania strun głosowych.

Na świecie co sekundę uderza od 40 do 120 piorunów. Rocznie przynoszą one ok. 4 tys. ofiar śmiertelnych i straty finansowe liczone w miliardach dolarów. Dzięki pracy zespołu szwajcarskich naukowców można znacznie obniżyć ryzyko z nimi związane.

Premiera inteligentnego czatbota odbyła się w listopadzie 2022 roku, ale już widać, ile jego pojawienie się zmieni w naszym życiu. Dla niektórych szybko stał się kumplem/kumpelką albo pomocnikiem w różnych – ludzkich, wydawałoby się – sprawach. Ma on jednak swoje ciemniejsze strony.

Chiński balon zwiadowczy nad USA nie był, wbrew pozorom, anachronizmem ani prowokacją. Mógł zebrać więcej danych niż nowoczesne satelity.

Błędna odpowiedź na pytanie o kosmiczny teleskop Webba, udzielona przez czatbota Bard, przyniosła Google astronomiczne straty. W ciągu doby wartość firmy zmalała o 100 mld dolarów, co może być początkiem lawiny.

Skąd wiadomo, która jest godzina? W jaki sposób można wykorzystać czas do wyznaczania odległości i pozycji? Jakie znaczenie ma czas na giełdzie? Kiedy nadejdzie komputerowy koniec świata?

Druga edycja festiwalu odbyła się w Warszawie w dniach 11–13 grudnia 2022 r. Była to jedyna w naszej części Europy okazja do zapoznania się z filmami i doświadczeniami VR z całego świata oraz z wystawą projektów VR, wykonanych w ramach prac studenckich przez młodych ambitnych twórców. W Pałacu Kultury i Nauki kinowe ekrany zastąpiły gogle, a publiczność przeniosła się w wirtualne światy stworzone przez artystów z różnych krajów. W festiwalowym repertuarze znalazły się m.in. edukacyjne gry VR, filmy przygodowe i historyczne.

Nowo wynalezione metamateriały mogą modyfikować fale, tworząc złudzenia optyczne, i być podstawą użytecznych technologii.

Roboty różnej wielkości i kształtu coraz częściej pojawiają się w miejscach pracy – od fabryk po sale operacyjne. Wiele z nich korzysta z samouczenia się i nabywa nowych umiejętności dzięki metodzie prób i błędów. Nowo opracowana metoda umożliwia przekazywanie takich umiejętności między różnie ukształtowanymi robotami bez konieczności nauki od zera.

Nowa metoda to tanie i bezproblemowe modelowanie. W dodatku znacznie szybsze i o wyższej rozdzielczości niż w przypadku innych dostępnych technik.

Z aplikacji śledzących korzystają nie tylko zatroskani rodzice czy zazdrośni małżonkowie, ale nawet Kościoły i wspólnoty wyznaniowe. Problem polega na tym, że mobilne oprogramowania zbierają więcej danych, niż deklarują.

Dokładne obrazowanie dna mórz i oceanów pozwala służbom na monitorowanie ich stanu np. z powietrza przy użyciu dronów. Ma to jednak swoje ograniczenia: na razie nie da się stworzyć kompletnej mapy dna oceanu, można jedynie przyglądać się konkretnym rejonom, w których znajdują się rurociągi i światłowody. Najlepiej znają je ci, którzy rozumieją ich gospodarcze i polityczne znaczenie.

W swój pierwszy rejs wyszedł Shofu Maru – statek napędzany nie tylko silnikami spalinowymi, ale także pojedynczym żaglem. To ważny krok w walce o zmniejszenie emisji dwutlenku węgla przez transport morski.

Silikonowa pochwa wyściełana ludzką tkanką pomoże naukowcom przedrzeć się przez mikrobiom narządów rodnych. I posłuży do testowania leków uwalniających kobiety od infekcji.

Przestrzeń demokratycznej debaty zwana sferą publiczną została podporządkowana logice prywatnych globalnych platform medialnych i kaprysom kierujących nimi ekscentrycznych miliarderów. Utopia internetu jako prawdziwej wieży Babel upadła. Możemy na tym zyskać czy tylko stracimy?

Dyskusje o metawersum, wyniki badań o interakcji człowieka z rzeczywistością cyfrową, tokenizacja sztuki – to niektóre z tematów „festiwalu w goglach”, który odbędzie się 11–13 grudnia 2022 r. w Warszawie. Pokaz festiwalowy to zaś prawie 30. utworów XR z Polski, USA, Wlk. Brytanii, Danii, Niemiec, Ukrainy, Kanady, Francji, RPA i Korei Południowej.

W błyskawicznym tempie rozwijane są serwisy, których budowa normalnie trwałaby miesiącami, jeśli nie latami. Uciekinierom z Twittera obiecują one nową jakość.

Lubimy mówić o „demokratyzacji sztucznej inteligencji” lub „demokratyzacji sektora finansowego”, tymczasem naszej uwagi wymaga sama demokracja. Podejście algorytmiczne ma kluczowe znaczenie dla tworzenia nowych ram angażujących obywateli i oddających im głos.

W przyszłości ekologiczne baterie będą umieszczane najprawdopodobniej w testach diagnostycznych i czujnikach środowiskowych, najlepiej w zestawieniu z innymi komponentami ze zrównoważonych materiałów, jak ekrany i obudowy. Ta przyszłość może nie być wcale tak odległa.

Pogoda, klimat, trzęsienia ziemi, przepływy cieczy, opływy powietrza, orbity planet pozasłonecznych, reakcje termojądrowe, struktury biologiczne i syntetyczne - bez superkomputerów ich modelowanie byłoby niemożliwe.

Kiedy powstaną i jak to zrobić?

Elon Musk po przejęciu medium społecznościowego odstrasza reklamodawców i użytkowników. Zagrożeniem są też jednak nieprzemyślane zwolnienia personelu technicznego. Każdemu niezadbanemu serwisowi zagraża niekontrolowana degradacja.

Urządzenie, które ponad pół roku działa bez dostępu do prądu? Naukowcy właśnie udowodnili, że to możliwe.

Fotograf Alastair Philip Wiper dokumentuje różnorodne zastosowania fizyki jądrowej i bada sposoby, w jakie ludzie reagują na naładowane emocjonalnie słowo „jądrowy”. Fotografował Wielki Zderzacz Hadronów w CERN pod Genewą, reaktory termojądrowe ITER i JET oraz obiekty medyczne i inne, w których zachodzą reakcje jądrowe. To jego pierwsza dokumentacja reaktora, w którym prowadzone są badania nad bronią jądrową

Oddychamy cały czas. W zasadzie ignorujemy tę czynność, przynajmniej do czasu, gdy coś zaczyna szwankować. Na szczęście współczesna medycyna dysponuje szeroką gamą metod i urządzeń, które wspomagając oddech, ratują nam życie.

Z powodu turbin wiatrowych dochodzi do przyspieszonego obiegu składników pokarmowych z dna do powierzchniowych warstw oceanu i szybszej wędrówki tlenu w odwrotnym kierunku. Nie musi to być jednak niekorzystne dla organizmów morskich.

Uzbrojone w odpowiednią aparaturę drony stoją na straży czystego powietrza.

Nasi przodkowe zeszli z drzew na ziemię, wyprostowali się i wyruszyli w drogę. Jednak ich następcy, włącznie z nami, nigdy do końca nie rozstali się z myślą, że na świat najlepiej spoglądać z góry. W efekcie zaczęliśmy wznosić coraz wyższe budowle, które miały sięgać nieba.

Naklejki z sylwetkami drapieżników nie chronią ptaków przed zderzeniami. A te, które chronią, odstraszają ludzi. Znaleziono lepsze rozwiązanie: wykorzystano zdolność widzenia ptaków w ultrafiolecie.

Wchodzimy w erę cyfrowej kolonizacji spojrzenia. Ideały estetyczne kształtowane są przez algorytmy wielkich korporacji. Jak się oswoić z automatyzacją oceny piękna?

Wodór przeznaczony do użytku przemysłowego pochodzi z paliw kopalnych lub otrzymuje się go z ciekłej wody. Obie metody mają duże wady. Opracowano właśnie urządzenie, które pozyskuje ten gaz w inny sposób.

Niedostatki wody i upały sprawiają, że hodowane koło domu rośliny schną i obumierają. Może więc warto stworzyć w niektórych miejscach ozdobne ogródki z samych kamieni?

Centra danych zużywają tyle energii, co kraje średniej wielkości. 1000-krotny wzrost efektywności mogą dać komputery nowego typu, kodujące informacje nie w ładunkach, ale w pędach poruszających się cząstek.

2 mln kilometrów. Tyle wynosi łączna długość europejskiej sieci wodociągowej, która dostarcza wodę pitną do kranów mieszkańców naszego kontynentu. Niestety za tą liczbą kryją się inne, mniej chlubne dane: z powodu wycieków średnie straty wody w Europie wynoszą 30–40%, a w niektórych krajach Europy Wschodniej nawet 50%. Wodociągi wymagają gruntownej modernizacji, i to szybko.

Sukcesy armii ukraińskiej – szczególnie w pierwszym okresie wojny – nie byłyby możliwe nie tylko bez dostaw broni od partnerów, ale również bez dostępu do nieprzerwanie zbieranych informacji wywiadowczych o ruchach sił rosyjskich. To kluczowy, ale mało znany element wsparcia ze strony państw NATO.

Wysoki poziom wody w Nilu ułatwił Egipcjanom budowę wielkich budowli – przypuszczali archeolodzy i geolodzy. Potwierdziły to właśnie badania pyłków roślin.

Ich wytrzymałość i elastyczność sprawiają, że są dobrymi kandydatami np. na zderzaki i poduszki chroniące przed skutkami wypadków drogowych lub eksplozji. A być może dzięki nim powstaną trwalsze akumulatory.

W tunelach pod prawie półtorakilometrową warstwą górotworu we włoskiej Abruzji fizycy usilnie pracują nad poznaniem tajemnic najmniejszych cząstek materii Wszechświata.

Analizy tego, co płynie w kanalizacji,­­ są dziś najbardziej wiarygodnym źródłem danych o sytuacji epidemicznej. Pozwalają śledzić jej rozwój i docierać do źródeł.

Nowa metoda klonowania pomoże ratować ginące gatunki ssaków. Zamiast przechowywać ich komórki w stanie ożywionym, można będzie je liofilizować i trzymać w szafie. Czy z ludźmi będzie podobnie?

Ochotnicy niekiedy przez całe miesiące przedzierają się przez trudno dostępne tereny w poszukiwaniu zagubionych turystów lub ofiar przestępstw. Nowe narzędzie pozwoli wkrótce identyfikować istotne ślady z lotu ptaka.

Promieniowanie emitowane przez naszą gwiazdę to darmowa energia, którą można spożytkować. Jaka jest wydajność paneli słonecznych i czy powstają coraz lepsze materiały?

Kontrowersyjny system Elona Muska zrewolucjonizował telekomunikację. Sygnał może dotrzeć w każdy zakątek naszej planety. Problemy pojawiają się jednak, gdy satelity trzeba serwisować. Do tego zakłócają obserwacje kosmosu.

Być może już niedługo będzie można naładować niezbędne urządzenia energią, którą każdy wyprodukuje sobie sam. A właściwie samym sobą.

Popyt na energię będzie rósł w kolejnych dekadach, a na Ziemi nie brakuje paliw kopalnych, które moglibyśmy spalać przez następne 100 lat – oceniają eksperci. Cała nadzieja w tym, że to nie będzie się opłacało, bo znacznie tańsze okażą się wiatr i słońce.

Prawa fizyki, które dają komputerom kwantowym nadzwyczajne możliwości, odpowiadają również za ich wrażliwość. Niezbędne są techniki, które pozwolą usuwać błędy szybciej, niż one powstają.

Projektowanie nowych medykamentów w znacznej mierze odbywa się metodą prób i błędów. Procedura ta może jednak ulec zmianie, dzięki niezwykle małym czujnikom konstruowanym z DNA.

Żelowy czujnik powiadomi o infekcji.

Program SI wyprzedza ludzi w ultrarealistycznej grze Gran Turismo Sport. Zebrane przy okazji doświadczenia prawdopodobnie pomogą w konstruowaniu pojazdów autonomicznych.

Metodę ładowania pozwalającą regenerować akumulatory litowo-metalowe znaleźli badacze ze Stanford University. I nie jest to ich ostatnie słowo.

Kiedyś kable miedziane i prąd, teraz szkło, lasery i fotodiody. Rewolucja w fizyce i technologii, która dokonała się pod koniec XX w., dała początek kolejnej: związanej z przesyłaniem informacji. Zmieniło się wiele, a przecież jesteśmy na samym początku tej ery.

Nowy eksperymentalny instrument na pokładzie sond GRACE-FO wykonuje pomiary z rekordową dokładnością liczoną w nanometrach.

Da Vinci naszkicował wiele wynalazków – od skomplikowanych elementów broni palnej po rowery czy samochody. Przynajmniej jeden został – jak się wydaje – zrealizowany za jego życia.

Analizując światło rozproszone lekarze zajrzą do wnętrza narządów, mechanicy przejrzą silniki bez rozbierania ich na części, a pojazdy autonomiczne dostrzegą przeszkody w gęstej mgle.

Dwie trzecie ludności świata nie ma dostępu do obrazowania metodą jądrowego rezonan-su magnetycznego. Nadzieją są tanie, małe skanery MRI z ultrasłabym polem.

Instalujesz kolejną aplikację? Wrzucasz zdjęcie na portal społecznościowy? Po prostu dzwonisz do kogoś? W ten sposób, niestety, ryzykujesz. Bo twój smartfon to źródło cennych informacji, do których stosunkowo łatwo się dobrać.

Przyjrzyjmy się opakowaniom. Jeśli nawet nie możemy z nich zrezygnować, warto chociaż ograniczyć ich ilość. A już na pewno trzeba je odpowiedzialnie sortować i oddawać do recyklingu.

Niemal z prędkością dźwięku nad miastami, wsiami i lasami – takie podróże mogą być niedługo wykonalne na pokładzie małych osobistych pojazdów latających.

Zwykłe komputery generują mnóstwo zbędnego ciepła. Komputery kwantowe są w powijakach. Ale może da się obejść tego typu ograniczenia szerokim łukiem nowego pomysłu na obliczenia. Jadąc po bandzie tego, na co pozwala fizyka.

Ukraina dołączyła do europejskiej sieci energetycznej z niespotykaną wcześniej szybkością. Rzecz zaplanowaną na dwa lata wykonano w dwa tygodnie.  

Na wojnie zwycięża ten, kto panuje nad czasem. Cofnąć się go nie da, ale go można kupić, niemal w sensie dosłownym. Walutą w tej transakcji jest informacja. Przypominamy krótko, jak ją od najdawniejszych czasów przekazywano.

Mamy za mało czasu, by energetyka jądrowa uchroniła nas przed kryzysem klimatycznym. Wdrażanie jest procesem długotrwałym.

Bogate w lód podbiegunowe obszary trudno sfotografować za pomocą kamer na satelitach. Samouczący się algorytm odfiltruje zakłócenia.

Kształt ryby pudełka, płetwa humbaka, oczy krewetki, macki ośmiornicy – natura to niewyczerpane źródło bionicznych inspiracji. Wiedział o tym już Leonardo da Vinci.

Złoto, miedź, metale ziem rzadkich i inne cenne surowce ukryte są w elektronice, samochodach, budynkach i różnych dobrach. Urban mining je odzyska.

Rekordowy impuls energii wygenerowany przez Joint European Torus to wspaniałe osiągnięcie. Ale do napędzających gospodarkę małych Słońc na Ziemi droga bardzo daleka.

Jak się bada to, co niewidoczne, ale wszechobecne, czyli powietrze?

Nanotechnolog musi być jak dobry szef kuchni. Nawet niewielkie zmiany w składnikach dają dramatycznie różne rezultaty.

Maszyny ułatwiają dzieciom naukę, podnoszą samoocenę, obniżają stres, wspierają w opanowywaniu emocji.

Masa perłowa wyściełająca muszle morskie zawdzięcza wytrzymałość swojej strukturze. Inżynierowie ją podpatrzyli i stworzyli superwytrzymały kompozyt.

Szukając sposobu na amortyzację drgań sejsmicznych, inżynierowie wracają do pomysłu sprzed 5 tys. lat, ale w nowym wydaniu. Wykorzystują zużyte piłki tenisowe.

Od neandertalczyków po współczesnych architektów – życie w podziemiach pociąga ludzi już od blisko dwóch milionów lat. Z powodów pozornie tylko odmiennych.