Donosy

Skuteczność orła i reszki
Jeśli chcemy, by los zadecydował za nas – rzucamy monetę. Ten szeroko rozpowszechniony obyczaj zapewnia według jego zwolenników równe szanse na wybór odpowiedzi „tak” lub „nie”. Po długich i żmudnych badaniach międzynarodowa grupa ochotników potwierdziła jednak hipotezę amerykańskiego matematyka ze Stanford University Persiego Diaconisa, który w 2007 r. zasugerował, że proceder ten nie zapewnia całkowicie przypadkowego wyniku. Po wykonaniu 350 757 rzutów okazało się, że jeśli moneta trzymana jest w czasie eksperymentu płasko w dłoni, to prawdopodobieństwo, iż wyląduje w tej samej pozycji, jaką zajmuje w ręce, wynosi 51%.

Żeglowanie dla nauki
Zwyczaj angażowania laików, zwanych badaczami obywatelskimi, do pomocy w gromadzeniu danych naukowych, popularny w wielu krajach, nabrał ostatnio bardziej instytucjonalnego charakteru. Wyspecjalizowane firmy, takie jak powstała w 1991 r. australijska agencja podróżnicza Aurora Expeditions, organizują dziś „wyprawy badawcze” dla amatorów w rejony Antarktydy, Arktyki czy Wielkiej Rafy Koralowej po stosunkowo przystępnej cenie. Uczestniczą w nich zawodowi uczeni kierujący badaniami.

Wrota piekieł
We wschodniej Syberii w pobliżu osiedla Batagajka w Górach Czerskiego znajduje się największy na świecie krater zapadlinowy, powstały (czy właściwie nadal powstający) na skutek topnienia wiecznej zmarzliny. Ta wielka dziura w ziemi, zwana przez miejscowych Wrotami Piekieł, miała w 2020 r. kilometr długości i 100 m głębokości, a powiększa się rocznie mniej więcej o 1 mln m³.

Medyczna samoobsługa
Pięćdziesięciosiedmioletni australijski lekarz Richard Scolyer jest pierwszym pacjentem wyleczonym z wyjątkowo złośliwego nowotworu mózgu zwanego glioblastomą. W kuracji zostały wykorzystane jego pionierskie wyniki badań nad innym typem raka, melanomą.

Najstarszy owad
Amerykańscy badacze z University of Texas w Austin zidentyfikowali znalezione w Szkocji skamieliny jako szczątki najstarszego poznanego dotąd lądowego zwierzęcia sprzed 425 mln lat, który okazał się pradawną stonogą. Warto tu wspomnieć, że stonoga o rekordowej liczbie nóg żyje dziś w swym niewielkim (o powierzchni zaledwie 4,5 km²) habitacie w północnej Kalifornii. Nazywa się ona Illacme plenipes, ma 1–3 cm długości i 750 nóg.

Odtrutka na kaca?
Naukowcy z ETH w Zurychu opracowali preparat, który – wprowadzony do krwiobiegu – może obniżyć stężenie etanolu we krwi o 50%. Rozkład alkoholu w wątrobie prowadzi do zatrucia organizmu aldehydem octowym, który jest przyczyną kaca. Pastylka chroniąca wątrobę i zapobiegająca nieprzyjemnym skutkom picia napojów wyskokowych może niebawem znaleźć się na rynku.

Męska pigułka
Amerykańscy badacze Martin Matzuk i Angela Ku z Baylor College of Medicine w Houston są na drodze do stworzenia bezpiecznej, skutecznej i mającej odwracalne skutki męskiej pigułki antykoncepcyjnej. Pomysł uczonych polega na tym, by tymczasowo zahamować syntezę w organizmie białka STK33, odgrywającego kluczową rolę w produkcji plemników u ludzi. A także u myszy, na których przeprowadzono eksperymenty.

Coraz bliżej porozumienia
Trwają intensywne prace nad poznaniem języków zwierząt. Badacze orangutanów zidentyfikowali około tysiąca dźwięków, przy pomocy których małpy te prawdopodobnie porozumiewają się ze sobą. Postępy zrobiono także w rozszyfrowaniu języka kaszalotów, posługujących się rozmaitymi klikami – a te zdaniem części badaczy to odpowiednik ludzkiego alfabetu.

Szukajcie, a znajdziecie
Naukowcy z Amsterdamu, prowadząc badania nad rakiem prostaty, przypadkiem odkryli nowy organ w ludzkim ciele. Jest to nieznany wcześniej gruczoł ślinowy ukrywający się w nosogardle.