Kultura i sztuka

• 
  Struktura

  Wydziergane powietrze

  Koronki symbolizują piękno, delikatność i luksus. Ich historia to nie tylko opowieść o modzie, ale również o kunszcie, determinacji, olbrzymich zyskach, a potem stopniowym zmierzchu jednego z najbardziej paradoksalnych rękodzieł w dziejach.

  Agnieszka Krzemińska

  1 lutego 2025
• 
  Człowiek

  Trzecia kultura Siwczyka. Andrzej Szuba: Dawca oddechu z Granicznej

  Dom ze słów, który zbudował, to wysoka wieża samotności, ale też głęboko empatyczny, gościnny schron, nad którym płonie niebo pytań Kanta i trzeszczą zakłady Pascala. [Artykuł także do słuchania]

  Krzysztof Siwczyk

  12 stycznia 2025
• 
  Środowisko

  Świat bez mechawampira. Recenzja książki: Kristy Hamilton, „Dzikie pomysły natury”

  Zwierzęta i rośliny są dla człowieka inspiracją – mówi autorka – i przywołuje w swojej opowieści liczne przykłady. Stara się zarazić czytelnika swoim optymizmem. Tak ogromnym, że potrzebny jest kontrapunkt.

  Piotr Panek

  2 stycznia 2025
• 
  Struktura

  Zabawa muszlami, czyli jak matematycy odkryli nowy kształt 3D

  Być może w końcu matematyka miękkich komórek uchwyci coś prawdziwego na temat miękkiej materii – materiałów podatnych na odkształcenia, z których składa się większość naszego świata, od krwi w naszych żyłach po wyświetlacz ciekłokrystaliczny, na którym może właśnie czytacie ten tekst. [Artykuł także do słuchania]

  Elise Cutts

  1 stycznia 2025
• 
  Struktura

  Trzecia kultura Siwczyka: Koniec poezji i roku

  Czasami odnoszę wrażenie, że Wojaczek był poetą rozżarzonych sensem wersów, których nie da się wygasić i okiełznać w formułach – nawet najbardziej zaawansowanych intelektualnie – interpretacji. A samospalenie, które zorganizował swojemu życiu, podbija tylko stawkę etyczną, jaka czaiła się w diagnozie, którą postawił światu. [Artykuł także do słuchania]

  Krzysztof Siwczyk

  15 grudnia 2024
• 
  Człowiek

  Zabawki to źródło wiedzy o umiejętnościach dorosłych

  Dlaczego wikińscy osadnicy na Grenlandii nie przetrwali w zmieniającym się klimacie, a Inuici sobie poradzili? Odpowiedzi – częściowej – może udzielić nietypowa analiza.

  Tomasz Targański

  13 grudnia 2024
• 
  Technologia

  Minecraft: gra, w której postacie nieco się uczłowieczyły

  Wyobraźmy sobie świat, w którym wirtualni mieszkańcy tworzą społeczności, rozwijają kultury, a nawet zakładają religie – bez ingerencji ludzi. To nie science fiction, lecz rezultat eksperymentu startupu Altera.

  Maria Zguda

  13 grudnia 2024
• 
  Struktura

  Ewolucja muzyki

  Śpiew i mowa w różnych kulturach są przesłanką do wyjaśnienia, skąd się wzięła muzyka

  Allison Parshall

  1 grudnia 2024
• 
  Opinie

  AI w Off Radio Kraków: kilka myśli o wściekłości

  Kiedy zacząłem układać w głowie ten tekst, Off Radio Kraków nadawało jeszcze swoje audycje tworzone z użyciem narzędzi generatywnych sztucznych inteligencji (genAI). Chwilę później rozgłośnia wycofała się z projektu. Liczni jego krytycy odtrąbili sukces. Sprawa zamknięta? Niezupełnie.

  Tomasz Roman Tarnawski

  30 listopada 2024
• 
  Struktura

  Podkast 113. Przemysław Czapliński: Literatura to włam i ucieczka

  Czy literatura kieruje w naszym kierunku infradźwięki, które pozwalają odczytać, co się święci? Czy wykrywa nastroje społeczne i stawia diagnozy szybciej niż socjologia lub psychologia? Odpowiada prof. Przemysław Czapliński, literaturoznawca i historyk literatury z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

  Tomasz Targański

  29 listopada 2024
• 
  Struktura

  Biologie fantastyczne: „Megalopolis” – mistrz cierpiący na czasową nadwzroczność

  Najnowszy film Francisa Forda Coppoli przypomina wypis z badania zegara biologicznego twórcy. Jak reżyser odczuwa upływ czasu? Jak go interpretuje? [Artykuł także do słuchania]

  Marta Alicja Trzeciak

  24 listopada 2024
• 
  Struktura

  Trzecia kultura Siwczyka. Petr Hruška: Literacki konkwistador

  Lektura najnowszej książki poety z Ostrawy wymaga specyficznego podejścia do materiałów historycznych. Jest też poetycką próbą pojednania z trwogą, jaką napawają świadectwa podboju całych połaci świata. [Artykuł także do słuchania]

  Krzysztof Siwczyk

  17 listopada 2024
• 
  Książki

  Premiery wydawnicze. Listopad 2024

  Co warto przeczytać?

  pulsar

  9 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Klub 27: dlaczego popkulturowy mit już właściwie mitem nie jest

  Trzy lata przed trzydziestką ryzyko utraty życia jest w przypadku muzyków największe. Z tym utrwalonym – mimo braku naukowych dowodów – przekonaniem zmierzyli się właśnie socjologowie.

  Katarzyna Czarnecka

  6 listopada 2024
• 
  Książki

  Premiery wydawnicze. Październik 2024

  Co warto przeczytać?

  pulsar

  5 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Pismo klinowe: naukowe śledztwo ujawnia jego ciekawe początki

  W jaki sposób ludzie przeszli od symboliki przedpiśmiennej do piśmiennej? Odpowiedź znaleźli badacze z Bolonii.

  Agnieszka Krzemińska

  5 listopada 2024
• 
  Struktura

  Komiks: długa droga do sztuki i nauki

  Od prostych form rysunkowych przez propagandę po pretekst do rozmowy o problemach społecznych. Komiks przeszedł długą drogę, nim zaczął być uznawany za pełnoprawną formę sztuki.

  Kamil Nadolski

  1 listopada 2024
• 
  Struktura

  Trzecia kultura Siwczyka. Marcin Baran: Asystent w wypadaniu z ram świata

  Sentencjonalność, która pojawia się zwłaszcza w jego krótszych wierszach, nie ma w sobie niczego z ideologicznego szantażu tej czy innej optyki światopoglądowej. Zdaje mi się właśnie tym, co stanowi o bezdyskusyjnej jakości tego pisarstwa, które zawsze uciekało od banału prostych twierdzeń.

  Krzysztof Siwczyk

  13 października 2024
• 
  Struktura

  Literacka Nagroda Nobla 2024: Han Kang, za prozę poetycką, która obnaża kruchość ludzkiego życia

  Literacką Nagrodę Nobla za rok 2024 otrzymała południowokoreańska pisarka Han Kang „za jej intensywną prozę poetycką, która konfrontuje się z historycznymi traumami i obnaża kruchość ludzkiego życia”.

  pulsar

  10 października 2024
• 
  Człowiek

  Ona gotuje, on rządzi. Seksizm w szkolnych podręcznikach nadal ma się dobrze

  Częstotliwość występowania słów określających płeć oraz ich powiązania z takimi kategoriami jak osiągnięcia, wygląd, rodzina czy praca przeanalizowali naukowcy.

  Marcin Rotkiewicz

  9 października 2024