Jednostka i społeczeństwo

• 
  Człowiek

  Sezonowa moralność

  Nasz system wartości może się zmieniać w zależności od pory roku

  Anvita Patwardhan

  1 grudnia 2024
• 
  Człowiek

  Nagie paragrafy

  Z roku na rok rośnie liczba zwolenników naturyzmu i publicznej nagości. Nie wszystkim się to podoba, a dyskusja o granicach wolności osobistej trwa od lat.

  Kamil Nadolski

  1 grudnia 2024
• 
  Środowisko

  Zabawa i iskanie są u szympansów zaraźliwe

  Być może tak rodziła się empatia u naczelnych – podejrzewają badacze z Durham University.

  Marcin Rotkiewicz

  20 listopada 2024
• 
  Zdrowie

  Przyjaciół łączy też mikrobiota

  Drobnoustroje zasiedlające organizm człowieka pozostają w związku z mikroflorą jego domu, środowiska pracy czy osób, z którymi się kontaktuje. Nowe badania uszczegółowiły tę wiedzę i poszerzyły ją.

  Marta Alicja Trzeciak

  20 listopada 2024
• 
  Struktura

  Mózg na zimno: Nauka jako wieża Babel, czyli o problemach z wrodzonością

  AI, która dziesięć lat temu nadawała się głównie do rozpoznawania twarzy na zdjęciach, dziś potrafi „formułować” złożone wypowiedzi. To właśnie ta cecha zaogniła tocząca się od wieków debatę o tym, czy ludzkie zdolności – takie jak język – są wrodzone czy nabyte. [Artykuł także do słuchania]

  Mateusz Kostecki

  20 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Bierzcie i programujcie w tym wszyscy. Zmarł Thomas E. Kurtz

  Był współtwórcą języka BASIC. To dzięki niemu komputery stały się dostępne dla wszystkich.

  pulsar

  19 listopada 2024
• 
  Opinie

  Jak zważyć naukowca. „Punktoza” to nasz węzeł gordyjski, pora go rozwiązać

  Jakość pracy naukowej próbujemy oceniać metodami hurtowymi i biurokratycznymi. A można inaczej.

  Maciej J. Nowak

  19 listopada 2024
• 
  Struktura

  Rywalizacja: czym stado ludzkie różni się od stada kur

  Co modele matematyczne mówią na temat wyników rozgrywek w sporcie i wewnątrz zhierarchizowanych społeczności? Czy ich wynik jest z góry przesądzony?

  Tomasz Targański

  14 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Koło się kręciło już 12 tys. lat temu?

  Wymyślano je wiele razy, a ruch obrotowy wykorzystywano na różne sposoby. Pojawił się pomysł, że pierwsze były prząśniczki i ich wrzeciona.

  Agnieszka Krzemińska

  13 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Pracownik czyta, firma zyskuje?

  Może istnieć taki związek – sugerują badacze w „Royal Society Open Science”.

  Tomasz Targański

  12 listopada 2024
• 
  Zdrowie

  Dlaczego w Polsce jest tak mało onkologów? W 2023 r. tę specjalizację wybrało tylko 67 osób

  Nowotwór złośliwy staje się jedną z wielu chorób przewlekłych, a onkologów klinicznych wciąż jest w Polsce dramatycznie mało. To trzeba – i można – zmienić.

  Marta Alicja Trzeciak

  12 listopada 2024
• 
  Struktura

  Twórca słynnego Zbiornika Racibórz: Całe życie wojuję z powodzią

  O możliwych rozwiązaniach, ale i trudnościach związanych z koniecznymi zmianami, opowiada prof. Janusz Zaleski, twórca słynnego Zbiornika Racibórz, dyrektor rządowego Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły.

  Katarzyna Czarnecka

  12 listopada 2024
• 
  Środowisko

  Człowieka ciągnie do lasu. I do ryzyka

  Od Australii przez wschodnie Chiny, zachodnią Afrykę i Brazylię po Europę i USA przybywa domów, osiedli i miasteczek lokalizowanych, albo na terenach leśnych albo w ich pobliżu. Problemy, jakie się z tym wiążą, wskazali naukowcy w „Science Advances”.

  Andrzej Hołdys

  8 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Podkast 110. Natalia Letki: Taka moralność, jakie państwo

  Niechęć do obcych nie jest bezwarunkowa, a zróżnicowanie etniczne niekoniecznie obniża spójność społeczną. O tym, jak codzienne intuicje i narracje rządów mijają się z realnymi przekonaniami społeczeństw, mówi dr hab. Natalia Letki, socjolożka i politolożka z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, badaczka zjawisk związanych z kapitałem i zaufaniem społecznym.

  Karol Jałochowski

  8 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Rodzina z Pompei: fakt czy romantyczne wyobrażenie

  Trzy ciała znalezione w „Domu Złotej Bransolety” uznano za matkę i ojca, próbujących w trakcie wybuchu Wezuwiusza w 79 r. ochronić swoje dziecko. Co wykazały analizy ich DNA?

  Agnieszka Krzemińska

  7 listopada 2024
• 
  Środowisko

  Zieleń w mieście to potęga. Dosłownie

  Ile potrzeba drzew? I gdzie je posadzić, by osiągnąć najlepszy efekt? Oba pytania zadali sobie twórcy komputerowego narzędzia, które ma pomóc w studzeniu rozgrzanych aglomeracji.

  Andrzej Hołdys

  7 listopada 2024
• 
  Struktura

  „Nerw badacza” czy utrata nerwów? Polscy naukowcy o polskiej nauce

  Dlaczego na pracę za granicą zdecydowali się uczeni wyróżnieni przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych? Zapytali ich o to Natalia Letki, Marcin Nowotny i Piotr Sankowski – także zdobywcy grantów ERC, ale realizujący je na miejscu.

  Łukasz Tychoniec

  7 listopada 2024
• 
  Zdrowie

  Dowolnie wydłużać lub skracać sen? Perspektywa kusząca, lecz odległa

  Zaburzenia nocnego odpoczynku pojawiają się przynajmniej raz w życiu każdego człowieka, ale niektórych są powodem poważnych problemów. Japońscy uczeni zrobili być może pierwszy krok na drodze do ich eliminacji.

  Marta Alicja Trzeciak

  6 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Mieszkańcy osady w Gönnersdorf byli zmyślnymi rybakami

  Potwierdzają to delikatne grawerunki odkryte właśnie na znalezionych na Renem 60 lat temu kawałkach łupku.

  Agnieszka Krzemińska

  6 listopada 2024
• 
  Człowiek

  Klub 27: dlaczego popkulturowy mit już właściwie mitem nie jest

  Trzy lata przed trzydziestką ryzyko utraty życia jest w przypadku muzyków największe. Z tym utrwalonym – mimo braku naukowych dowodów – przekonaniem zmierzyli się właśnie socjologowie.

  Katarzyna Czarnecka

  6 listopada 2024