Nauki o złożoności

• 
  Struktura

  8. Śląski Festiwal Nauki Katowice

  Kolejna dawka mocnych naukowych wrażeń! Ósma edycja Festiwalu odbędzie się w dniach 7–9 grudnia w katowickim Międzynarodowym Centrum Kongresowym

  (red.)

  1 grudnia 2024
• 
  Struktura

  Ósma edycja Śląskiego Festiwalu Nauki

  Odbędzie się w dniach 7–9 grudnia 2024 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.

  (red.)

  1 grudnia 2024
• 
  Struktura

  Mózg na zimno: Nauka jako wieża Babel, czyli o problemach z wrodzonością

  AI, która dziesięć lat temu nadawała się głównie do rozpoznawania twarzy na zdjęciach, dziś potrafi „formułować” złożone wypowiedzi. To właśnie ta cecha zaogniła tocząca się od wieków debatę o tym, czy ludzkie zdolności – takie jak język – są wrodzone czy nabyte. [Artykuł także do słuchania]

  Mateusz Kostecki

  20 listopada 2024
• 
  Struktura

  Wspomnienia przechowują nawet nerki

  Pamięć to cecha typowa dla układu nerwowego? Czterej uczeni z dwóch instytucji badawczych New York University wykazali, że niezupełnie.

  Wojciech Mikołuszko

  19 listopada 2024
• 
  Środowisko

  Emisja dwutlenku węgla: ponownie pobiliśmy niechlubny rekord

  Szczyt emisji gazów cieplarnianych jest jednak wciąż przed nami i nie sposób przewidzieć, kiedy go osiągniemy – mówią badacze z międzynarodowej inicjatywy Global Carbon Project.

  Andrzej Hołdys

  14 listopada 2024
• 
  Struktura

  Noblowskie zależności

  Wnikliwe spojrzenie na najważniejszą nagrodę naukową

  Sarah Lewin Frasier

  1 listopada 2024
• 
  Środowisko

  Grenlandia: lądy pod lądolodem

  Nowa mapa odzwierciedla z niezwykłą dokładnością geologię skalnego podłoża Grenlandii.

  Saugat Bolakhe

  1 listopada 2024
• 
  Struktura

  Mieszkańcy głębin świecą od pół miliarda lat

  Proponowane datowanie bioluminescencji przypada tuż przed lub w trakcie wydarzenia, które paleontolodzy nazwali eksplozją kambryjską, kiedy to nastąpiła gwałtowna dywersyfikacja biologiczna. Prawdopodobnie w tym czasie zwierzęta po raz pierwszy przeniosły się z płytkich oceanów do głębin, gdzie nie dociera światło słoneczne.

  Meghan Bartels

  1 listopada 2024
• 
  Struktura

  Opalizujące małże mają własne panele słoneczne

  „Fakt, że nikt nie potrafił wyjaśnić, dlaczego te małże opalizują, naprawdę nie dawał mi spokoju” – mówi Alison Sweeney, biofizyczka z Yale University.

  Meghan Bartels

  1 listopada 2024
• 
  Środowisko

  Chmury mogą świecić godzinami

  Rozbłyski gamma towarzyszące burzom były obserwowane już od paru dekad, ale ubiegłoroczna kampania jest jednym z najbardziej zaawansowanych przedsięwzięć mających na celu dokładne ich zbadanie.

  Tomasz Roman Tarnawski

  24 października 2024
• 
  Środowisko

  Meteoryt uderzył i rozpoczął karnawał życia

  Miał 35–55 km średnicy – był zatem kilkukrotnie większy od tego, który przyczynił się do wyginięcia dinozaurów. Gdyby nie ten olbrzym sprzed 3,2 mld lat, historia organizmów ziemskich mogła się potoczyć wolniej. Albo w innym kierunku.

  Andrzej Hołdys

  22 października 2024
• 
  Środowisko

  Symbioza bakterii i grzybów: oglądanie początków ewolucji

  Eksperyment, który wiele mówi o przeszłości, ale też wpływa na przyszłość, przeprowadzono w laboratoriach szwajcarskiej politechniki ETH Zurich. Wyniki opublikowano na łamach „Nature”.

  Marta Alicja Trzeciak

  8 października 2024
• 
  Struktura

  Uczniowie lub uczniowie uczniów, czyli jak dostać Nagrodę Nobla

  Aby dowiedzieć się, co w największym stopniu zadecydowało o ich sukcesie, redakcja czasopisma „Nature” przeanalizowała dane na temat wszystkich 736 laureatów tej prestiżowej nagrody do roku 2023 (wyłączając Pokojową i Literacką).

  Tomasz Targański

  8 października 2024
• 
  Środowisko

  El Niño ma gest – działa także w Europie

  Chociaż od tropikalnego Pacyfiku dzielą nas dziesiątki tysięcy kilometrów, tam może się rozstrzygać przyszłość naszych zim.

  Andrzej Hołdys

  7 października 2024
• 
  Opinie

  Astronomia jest radością. Tylko czy ludzkość na nią stać?

  Przyszłość astronomii stanęła pod znakiem zapytania – obserwatorium kosmiczne kosztuje tyle, ile usunięcie skutków jednej katastrofy klimatycznej.

  Seven Rasmussen

  1 października 2024
• 
  Środowisko

  Mount Everest: dlaczego urósł najbardziej i raczej się nie zatrzyma

  Wewnętrzne i zewnętrzne moce geologiczne czasami ze sobą walczą, a czasami łączą siły. Temu drugiemu scenariuszowi zawdzięcza swoją pozycję najwyższa góra świata – odkryli naukowcy.

  Andrzej Hołdys

  30 września 2024
• 
  Środowisko

  Jet stream pomógł Czarnej Śmierci i sprzyja skrajnościom pogodowym

  Co najmniej od 700 lat europejską aurą rządzą wędrówki prądu strumieniowego – wskazują słoje drzew. I wpływają na różne aspekty egzystencji mieszkańców kontynentu.

  Andrzej Hołdys

  25 września 2024
• 
  Struktura

  Podaj łapę? Psu to niezbyt potrzebne. Lepiej, żeby wiedział, jak wysmarkać nos

  Kooperatywna opieka weterynaryjna polega na wykonywaniu czynności powiązanych ze zdrowiem we współpracy z samym zwierzęciem, co zmniejsza jego stres. Dobrze więc nauczyć je reakcji i zachowań, które są przydatne w zabiegach z zakresu profilaktyki, diagnostyki lub leczenia.

  Marta Alicja Trzeciak

  25 września 2024
• 
  Struktura

  Rysunki z Nazca: dzięki sztucznej inteligencji wypatrzono ponad 300 kolejnych

  Od lat 40. XX w. udało się zidentyfikować 430 figuralnych geoglifów na pustyni Sechura w Peru. Teraz wystarczyło pół roku, by ta liczba wzrosła o prawie 2/3.

  Agnieszka Krzemińska

  24 września 2024
• 
  Środowisko

  Woda? Niech wsiąka! Dlaczego zbiorniki i wyższe wały to tylko tykające bomby

  O naturalnych sposobach przechwytywania wody mówi dr Andrzej Jermaczek, autor książek i wielu projektów odtwarzania mokradeł i ich walorów retencyjnych, prowadzonych m.in. w Sudetach.

  Jędrzej Winiecki

  24 września 2024