50, 100 i 150 lat temu
1974
Orientacja przestrzenna chłopców i dziewcząt
„Korzystając ze specjalnie zaprojektowanych testów, można zbadać zdolność poznawczą zwaną orientacją przestrzenną. W literaturze psychologicznej utrwaliło się przekonanie, że mężczyźni wyraźnie górują nad kobietami pod tym względem. Jerome Kagan, psycholog z Harvardu zajmujący się rozwojem dzieci, oraz Ann Karnovsky, jego magistrantka, byli ciekawi, kiedy dokładnie pojawia się ta zakładana męska przewaga. Zaprojektowali prosty test z udziałem 222 chłopców i 223 dziewcząt z klas od pierwszej do czwartej ze szkół w Lexington oraz z klasy siódmej ze szkoły w Newton (obie miejscowości znajdują się w stanie Massachusetts). Badacze nie znaleźli żadnej różnicy pomiędzy płciami, z jednym wyjątkiem: wśród uczniów z klasy siódmej matematycznej wyraźnie lepiej wypadli chłopcy. Karnovsky i Kagan doszli do wniosku, że chłopcy i dziewczęta mają identyczny potencjał, jeśli chodzi o orientację przestrzenną, a gorsze wyniki płci żeńskiej w klasie siódmej to skutek warunkowania kulturowego.”
Mistrzostwa szachów komputerowych
„Pierwsze mistrzostwa świata szachów komputerowych wygrał w Sztokholmie rosyjski program o nazwie Kaissa, odnosząc cztery zwycięstwa i nie doznając ani jednej porażki. Trzy kolejne programy przegrały po jednej grze. Drugie miejsce przyznano amerykańskiemu programowi Chess 4.0 opracowanemu na Northwestern University. Wcześniej wygrał on czterokrotnie mistrzostwo USA. Trzecie miejsce wywalczył Ribbit – kanadyjski mistrz z University of Waterloo, a na czwartym miejscu ulokował się Chaos napisany przez programistów ze Sperry Univac. Łącznie w zawodach uczestniczyło 13 »zawodników« z ośmiu krajów”.
1924
Cenne kamienie w roślinach
„Od czasu do czasu wewnątrz gigantycznych tropikalnych bambusów znajdowane są substancje bardzo podobne do opali i pereł. We wczesnych fazach wzrostu rośliny jej łodygi są wypełnione galaretowatą substancją. Z upływem czasu zasycha ona, zmieniając się w interesujący minerał zwany tabasheer. Dzięki niemu bambus zyskuje na sztywności i wytrzymałości, jednakże niekiedy nadwyżki tej krystalicznej substancji odkładają się w mniej lub bardziej kulistych skupieniach na łodydze. Mają one barwę jasnobłękitną lub białą. Pod względem składu chemicznego tabasheer jest bliski opalom, a barwa i sposób odbijania światła są w zasadzie takie same, jak u nich”.
Wahadłowe przeprosiny
„Jeden z naszych czytelników G.H. Taber z Pittsburgha był tak uprzejmy, że zwrócił nam uwagę na błąd, który zakradł się do naszego artykułu poświęconego szkłu kwarcowemu opublikowanego w lipcowym numerze czasopisma. Na stronie 59 napisaliśmy o zegarach, które poruszają się »szybciej, kiedy jest cieplej oraz gdy wahadło się wydłuża«. Rzecz jasna, zegar zwalnia, gdy wahadło się wydłuża. Jesteśmy wdzięczni panu Taberowi. Przepraszamy. Postaramy się nie popełniać błędów”.
1974
Chloroform zabija pacjentów dentystycznych
„Śmierć kolejnego pacjenta na fotelu dentystycznym znieczulonego chloroformem znów zelektryzowała opinię publiczną. Ostatni wypadek wydarzył się w Bostonie. Komisja powołana, by wyjaśnić zdarzenie, stwierdziła, że ze względu na brak dostatecznej wiedzy na temat chloroformu jego stosowanie jako środka znieczulającego jest nieuzasadnione. Rekomendacja komisji to wprowadzenie zakazu używania tej substancji. Wydaje się jednak, że nie będzie to konieczne, ponieważ wśród przedstawicieli profesji medycznej narasta przekonanie, że znacznie bezpieczniejszym środkiem jest albo czysty eter, albo też eter wymieszany z alkoholem i chloroformem – taka mikstura ma dużą skuteczność, a zarazem nie powoduje groźnych dla życia skutków ubocznych jak w przypadku chloroformu lub też nudności w przypadku zastosowania samego eteru. Zwolenników zyskuje też podtlenek azotu, który nie wykazuje żadnych szkodliwych działań.”
Płonie, płonie stodoła
„Wielu rolników doświadczyło nagłych, niszczycielskich pożarów stodół wypełnionych sianem. Stodoły, jak wiemy, potrafią się zapalić niemal spontanicznie. Abbé Moigno w Les Monde zaproponował następujące wyjaśnienie tego zjawiska: wilgotne siano umieszczone w stodole w dużych ilościach, fermentuje i ciemnieje. Podczas jego rozkładu wytwarza się duża ilość ciepła i dochodzi do emisji łatwopalnych oparów. Stopniowo w sianie zwiększa się ilość pierwiastka węgla, aż w końcu jego część przeobraża się w materiał podobny do węgla drzewnego. Gdy zbierze się go dostatecznie dużo, nagromadzona masa osiąga temperaturę, w której dochodzi do samozapłonu.”