Wsi cierpiąca, wsi uboga

„Chłop rodził się, żył i umierał w chacie. Zwykle nie była to jednak ta sama chata. A już na pewno nie była to taka chałupa wiejska, jaką dzisiaj mamy w wyobraźni” – uprzedza taktownie na wstępie swojej książki Kamil Janicki i z każdym kolejnym rozdziałem burzy zakorzeniony w zbiorowej świadomości rodaków mit o sielskiej wsi, gdzie w uroczych chatynkach wypełnionych po strzechy ludowymi artefaktami żyli protoplaści współczesnych rolników. „»Chata wieśniaka« nigdy nie mogła być »bardzo ozdobną i wykwintną« – komentował Józef Ignacy Kraszewski w 1858 r.