Bajki pomagają w leczeniu dzieci

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Rodzice, nauczyciele i opiekunowie od dawna wierzą w to, że magia opowieści pozwala uspokoić i wyciszyć dzieci. Naukowcy pracujący na dziecięcych oddziałach intensywnej terapii ocenili teraz ilościowo fizjologiczne i emocjonalne korzyści dobrze opowiedzianych historii.

Wiemy, że bajki mają moc przenoszenia nas do innego świata, mówi Guilherme Brockington, który bada emocje i uczenie się na Federal University of ABC w São Paulo (Brazylia) i był głównym autorem artykułu, opublikowanego w „Proceedings of the National Academy of Sciences USA” (2021). Wcześniejsze badania wskazywały, że bajki pomagają dzieciom przetwarzać i opanowywać emocje – jednak były to głównie badania laboratoryjne, których uczestnicy odpowiadali na pytania, leżąc w skanerach czynnościowego jądrowego rezonansu magnetycznego. „Jest bardzo niewiele badań nad fizjologicznymi i psychicznymi skutkami, jakie daje słuchanie opiwieści” w bardziej typowych warunkach szpitalnych, mówi Brockington.

Dlatego naukowcy z kilku szpitali brazylijskich podzielili grupę 81 pacjentów w wieku od czterech do 11 lat na dwie podgrupy, przydzielając im opiekunów o 10-letnim doświadczeniu w opowiadaniu bajek w szpitalach. W jednej grupie opiekun bawił się z dziećmi w odgadywanie zagadek. W drugiej dzieci wybierały książkę, którą opiekun czytał im na głos. Przed każdą sesją i po niej badacze pobierali od dzieci próbki śliny, a następnie prosili małych pacjentów o określenie poziomu bólu i przeprowadzali quiz polegający na podawaniu słownych skojarzeń.

W obu grupach interakcje przynosiły wymierne korzyści: obniżenie poziomu hormonu stresu kortyzolu i podwyższenie poziomu oksytocyny, którą często opisuje się jako hormon dobrego samopoczucia i wiąże z empatią. Jednak u dzieci z grupy słuchającej bajek efekty były znacznie większe: poziom kortyzolu w tej grupie stanowił jedną czwartą poziomu w grupie rozwiązującej zagadki, a poziom oksytocyny był niemal dwukrotnie wyższy. Dzieci, którym czytano książki, raportowały również niemal dwukrotnie niższy poziom bólu niż dzieci z grupy rozwiązującej zagadki, a opisując swój pobyt w szpitalu, używały większej liczby określeń pozytywnych.

Badanie to wskazuje, że gry lub inna interakcja z drugą osobą mogą prowadzić do relaksowania się dzieci i poprawy ich stanu – ale szczególnie silnie działa słuchanie opowieści. Badacze „naprawdę próbowali kontrolować czynnik, jakim są interakcje społeczne z osobą opowiadającą, co moim zdaniem jest kluczowe”, mówi Raymond Mar, psycholog z York University w Kanadzie, który bada wpływ bajek, ale nie brał udziału w tym nowym badaniu.

Naukowcy planują teraz sprawdzić, jak długo utrzymują się te efekty, a także jakie są potencjalne korzyści z opowiadania historii dzieciom z określonymi chorobami, na przykład nowotworami. Według Brockingtona dotychczasowe badania wskazują, że czytanie lub opowiadanie to niedroga, a bardzo skuteczna metoda, pozwalająca uzyskać efekty zdrowotne w różnych warunkach. Mar jest podobnego zdania. „To bardzo obiecująca terapia i można ją stosować na większą skalę. Prawdopodobnie jest także uniwersalna” – mówi.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.