Staroegipskie nieba obserwowanie? Raczej turystów przyciąganie
Starożytny Egipt zależny był od wylewów Nilu, ale też od tego, co wskazują gwiazdy, dlatego jednym z obowiązków kapłanów była obserwacja nieba. Na tej podstawie wyznaczali oni daty kalendarza agrarnego, czyli informowali, kiedy należy zacząć siać, a kiedy zbierać plony. Poza tym ustalali początki trzech pór roku (czyli achet – pory wylewu Nilu, peret – pory wzrostu, szemu – pory suchej), składających się na każdy z nich trzech 30-dniowych miesięcy (numerowanych np. „pierwszy miesiąc pory achet” i obejmujących trzy tygodnie po 10 dni). Poza tym wyznaczano daty odpowiednie na oficjalne ceremonie, jak koronacja króla czy jego jubileuszowe święto sed, a także to, kiedy ma dojść do zaćmienia słońca. Według badaczy ruchom gwiazd, księżyca i słońca przyglądali się z dachów świątyń lub innych miejsc na ich terenie. Teraz jednak Ministerstwo Turystyki i Starożytności Egiptu ogłosiło, że zespół tamtejszych archeologów odkrył w starożytnym mieście Buto (dziś Tell Al-Farain w Delcie Nilu) pierwsze samodzielne obserwatorium astronomiczne z VI w. p.n.e.
Budynek z cegły suszonej ma kształt litery L i powierzchnię 850 m kw. Wchodzi się do niego przez pylon i dochodzi do dużej sali, w której archeolodzy odkryli symbole odnoszące się do mierzenia czasu i astronomii oraz liczne artefakty. Przede wszystkim ogromny kamienny zegar słoneczny w północnej części głównego pomieszczenia, ale też część urządzenia zwanego merkht, który służył do pomiaru czasu w nocy, bo opierał się na ruchach gwiazd oraz mapę nieba, czyli kamień z inskrypcją przedstawiającą astronomiczne koordynaty wschodów i zachodów słońca, służącą jako kalendarz. Według egipskich archeologów trzy filary przy wejściu do sali mogą symbolizować trójdzielny podział czasu. W drugim pylonie, który znajdował się we wschodniej części budowli, widzą symbol horyzontu, a stojącą przy nim wieżę uznają za miejsce obserwacji nieba.
Poza tym archeolodzy odkryli posągi różnych bóstw w tym boga Horusa z głową sokoła, Ozyrysa oraz bogini Uadżet, która miała formę węża i była czczona w Buto, posąg kapłana oraz króla Psametyka I z 26. dynastii zwanej saicką, oraz różne przedmioty ceramiczne używane w rytuałach religijnych. Według egipskich archeologów to dowód na to, że obserwacja nieba była ściśle powiązana z religią egipską.
Czy mamy do czynienia z archeologiczną sensacją? Niestety, raczej nie. Przede wszystkim zamieszczone przy doniesieniu prasowym zdjęcia nie pokazują najważniejszych, rzekomo powiązanych z obserwacjami astronomicznymi artefaktów i symboli. – Nie bardzo rozumiem też założenie, że to musiało być obserwatorium, a nie po prostu świątynia, w której mieściło się m.in. obserwatorium albo po prostu ogromny zegar słoneczny – mówi dr Filip Taterka z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN i dodaje: – Ministerstwo Turystyki i Starożytności Egiptu często ogłasza jakieś rzekomo spektakularne odkrycia, które okazują się wydmuszką. Tak było m.in. z zaginionym „złotym miastem”, które było zaginione, bo nikt o nim nie pamiętał, a złote dlatego, że wybudowano je w czasie „złotego wieku”. To wszystko ma na celu przyciąganie do Egiptu turystów.
I media chętnie grają w tę grę. Bo przecież winda hydrauliczna w piramidzie Dżosera w Sakkarze czy obserwatorium astronomiczne brzmią po prostu intrygująco. No i gwarantują klikalność.
Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.