Przybliżona lokalizacja miejsc na Cyprze, gdzie znaleziono skamieniałości karłowatych słoni i hipopotamów. Przybliżona lokalizacja miejsc na Cyprze, gdzie znaleziono skamieniałości karłowatych słoni i hipopotamów. CJA Bradshaw/Flinders University
Człowiek

Zagłada cypryjskiego raju

Czternaście tysięcy lat temu na Cyprze pojawili się ludzie. Kilkaset lat później zniknęły z niego słonie i hipopotamy. Przypadek?

Nie, to efekt wybicia co do nogi dwóch gatunków zwierząt, które mieszkały na tej wyspie od co najmniej miliona lat – twierdzą autorzy badań opublikowanych w „Proceedings of the Royal Society B”. Pierwszy zniknął cypryjski hipopotam karłowaty (Phanourios minor), osiągający 70 cm wysokości i 125 cm długości. Kilka wieków później jego los podzielił cypryjski słoń karłowaty (Palaeoloxodon cypriotes), dorastający do metra wysokości i ważący 300–500 kg.

Cypr długo pozostawał niezamieszkany, chociaż po niedalekiej Azji ludzie wędrowali od dawna. W końcu 13–14 tys. lat temu przybyli tu drogą morską nasi przodkowie. Zastali gęsty las, który dawał schronienie m.in. dwóm „kieszonkowym” kuzynom współczesnych afrykańskich olbrzymów. Nie znały one człowieka, więc początkowo przed nim nie uciekały. Zresztą nawet gdyby chciały uciec, nie miały dokąd. Opracowany przez badaczy model matematyczny, w którym uwzględniono dane zgromadzone przez paleontologów, archeologów i analityków dawnych ekosystemów, wskazuje, że mała początkowo populacja myśliwych i zbieraczy w ciągu mniej niż 1000 lat powiększyła się do 3–7 tys. osób. Migranci przybyli w kilku falach, a obfitość pokarmu zwierzęcego i łatwość jego zdobycia działały jak magnes.

Pozostaje nierozstrzygnięte, czy człowiek był jedynym sprawcą zagłady tych zwierząt, ale raczej tak. W podobny sposób mogły zniknąć karłowate hipopotamy i słonie zamieszkujące niegdyś inne śródziemnomorskie wyspy: Kretę, Maltę, Sardynię i Sycylię.

Wiedza i Życie 11/2024 (1079) z dnia 01.11.2024; Sygnały; s. 5