Hunowie: ile odziedziczyli po wschodnioazjatyckich elitach
Badanie przeprowadzone w ramach projektu HistoGenes (ERC Synergy Grant, nr 856453), połączyło genetyków, archeologów i historyków, w tym naukowców z Max-Planck-Institut für evolutionäre Anthropologie w Lipsku. Naukowcy przeanalizowali DNA 370 osób, które żyły w okresie obejmującym ok. 800 lat – od II w. p.n.e. do VI w. Szczególną uwagę zwrócono na 35 nowo zsekwencjonowanych genomów z III–IV w. z Kazachstanu oraz z V–VI w. z terenów Rumunii i Węgier z grobów o wschodnich cechach, typowych dla nomadów.
Okazało się, że w Basenie Karpackim nie było dużej społeczności o azjatyckim rodowodzie. Wyjątek stanowi niewielka grupa osób z „huńskich” grobów. Szczegółowa analiza genealogicznych powiązań wykazała, że byli oni spokrewnieni z elitą późnego imperium Xiongnu – m.in. z człowiekiem pochowanym w największym znanym grobie tarasowym.
Sięgnij do źródeł
Ancient genomes reveal a trans- Eurasian connection between the European Huns and the Xiongnu Empire
Obraz genetyczny społeczności Hunów i okresu posthunskiego w Basenie Karpackim jest jednak znacznie bardziej złożony. DNA i dowody archeologiczne wskazują na mozaikę pochodzenia, co sugeruje skomplikowany proces mobilności i interakcji, a nie masową migrację. Poza tym Hunowie nie stanowili jednolitej grupy etnicznej – ich populacja była genetycznie zróżnicowana. Co więcej, różnice między Hunami a przybyłymi już po upadku ich imperium Awarami są wyraźne. Ci drudzy przez kilka wieków zachowali znaczny poziom wschodnioazjatyckiego pochodzenia, ci pierwsi – w tym słynny Attyla – podróżowali przez pokolenia, mieszając się z ludnością eurazjatycką.
Badanie pokazuje, że choć Hunowie diametralnie zmienili krajobraz polityczny Europy, ich rzeczywisty ślad genetyczny – poza elitarnymi pochówkami – był ograniczony. Poza tym wiedza o bezpośrednich powiązaniach między Hunami a Xiongnu pogłębia wiedzę o dawnych sieciach kontaktów łączących Wschodnią i Zachodnią Eurazję.
Najstarszy polski pochówek Huna
W ubiegłym roku do wiedzy o Hunach przyczyniły się też polskie odkrycie. W Czulicach pod Krakowem natrafiono na wspólny grób dwóch chłopców z IV w. Przy zniekształconej jednego znaleziono złoty kolczyk, a przy biodrze żelazny nożyk i dwie srebrne sprzączki paska. Obok szkieletu były także szczątki psa z odciętą głową, wrony i kota – jakby chłopca pochowano z jego zwierzętami. Zdeformowana czaszka chłopca wskazywałaby, że był Hunem z wyższych sfer – tyle że w czasach dominacji tego plemienia wiele innych ludów zniekształcało czaszki swoich dzieci, by się do jego przedstawicieli upodobnić. Bardziej przekonujące było to, że miał typowe dla społeczności z azjatyckich stepów siekacze o łopatkowatym kształcie. Wątpliwości rozstrzygnęły badania DNA: chłopiec miał genotyp charakterystyczny dla Hunów, drugi zaś – niedbale wrzucony do grobu być może jako ofiara – geny europejskie. Kilkulatkowie zmarli między 395 a 418 r. zatem jest to nie tylko najstarszy pochówek Huna w Polsce, ale też jeden z pierwszych w Europie – z czasów, zanim Attyla został przywódca Hunów i podbił pół Europy. Ciekawe na ile DNA Huna z Czulic ma związek z genomem późnych władców Xiongnu?
Sięgnij do źródeł
Unveiling Hunnic legacy: Decoding elite presence in Poland through a unique child’s burial with modified cranium
Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.