Niebo nad Polską w nocy z 1 na 2 stycznia o godz. 24:00. Niebo nad Polską w nocy z 1 na 2 stycznia o godz. 24:00. Infografika Wawrzyniec Święcicki
Kosmos

Styczeń. Zasłonięty Saturn

Śladem Księżyca i planet.Infografika Wawrzyniec Święcicki Śladem Księżyca i planet.
Obserwacje nieba.

Styczeń rozpoczyna rok, bo właśnie wtedy zaczynamy dostrzegać rosnącą długość dnia. Gdy na początku miesiąca słońce wschodzi o 7:46, by zajść o 15:34, pod koniec stycznia obie te pory przesuwają się na 7:18 i 16:22. Maksymalna wysokość Słońca nad horyzontem rośnie wraz z wydłużającym się dniem z 14,8° do 20,5°. Słońce jest więc coraz wyżej, ale też… bliżej: eliptyczna orbita Ziemi zaprowadzi ją 4 stycznia o 14:28 w punkt orbity najbliższy naszej gwiazdy. Dzieląca nas od niej odległość wyniesie zaledwie 0,9833 j.a., czyli 147 105 052 km, o jakieś 5 mln km mniej niż w lipcu. Przyglądając się dłużej nocnemu niebu, mamy szansę na dostrzeżenie Kwadrantydów. Nazwa tego roju meteorów pochodzi od nieistniejącego już gwiazdozbioru, w którego miejsce możemy teraz oglądać Wolarza, Herkulesa i Smoka. A co z pozostałymi gwiazdozbiorami? Poszukajmy choćby Oriona. U jego nogi waruje Wielki Pies z najjaśniejszą gwiazdą nocnego nieba, Syriuszem. A czerwona gwiazda wysoko po prawej stronie Oriona to Aldebaran – krwawe oko Byka, z którym walczy myśliwy.

Wędrówki planet

Merkurego (–0,3m) zobaczymy na początku miesiąca tuż przed wschodem Słońca. Planetę odnajdziemy na tle Wężownika. Wenus (–4,4m) jest teraz Gwiazdą Wieczorną i pojawia się na niebie niedługo po zachodzie Słońca. Marsa (–1,4m) możemy podziwiać praktycznie przez całą noc. 16 stycznia planeta znajdzie się w opozycji, będzie więc wyjątkowo jasna. Jowisza (–2,5m) najlepiej oglądać w pierwszej połowie nocy w gwiazdozbiorze Byka. Wieczorem w Wodniku zobaczymy też Saturna (1,1m). Uran (5,7m) jest widoczny do późnego wieczora w Baranie, a Neptuna (7,9m) odnajdziemy w Rybach. Ceres zbliża się już do Słońca, nastawmy się więc na jej obserwacje w dalszej części roku.

Śladem Księżyca i planet

Już 4 stycznia między 18:42 a 19:43 Saturn schowa się za nieoświetlonym fragmentem księżycowej tarczy, by ponownie pojawić się po jej jasnej stronie. 10 stycznia nasz satelita odwiedzi Jowisza w Byku. 13 stycznia zobaczymy Srebrny Glob w Bliźniętach w pobliżu Marsa.

Wiedza i Życie 1/2025 (1081) z dnia 01.01.2025; Głowa do góry; s. 77