Wydawała mi się zawsze depozytariuszką pewnej składni, która zastosowana nawet do opisu pralki, wytworzy przekonywujący efekt artystyczny, co jest darem i przekleństwem jednocześnie, gdyż stabilizuje idiomatyczny styl i jednocześnie utrwala go w przewidywalnej formule opornej na odautorskie rewolucje.

Nigdy nie traktował pisania krytycznego jako strategii budowania prestiżu władzy nad komentowanym dziełem. Nie chciał dzieła zawłaszczyć, wyinterpretować do cna, podać wykładnię i dokonać arbitralnego werdyktu, który skazywał potencjalną książkę na czytelniczy byt lub niebyt.

To pierwsze i jedyne przykazanie moralne. Stasiuk trzymał się go zawsze mocno. Żadna z jego książek, nawet słynny metafizyczny poemat prozą nie próbuje zdominować tego, co rzeczywiste.

Uznawał współczesność za wciąż wartą filozoficznych cierpień i namysłów i poczuwał się w obowiązku myślenia na tej beznadziejnej pustyni rozlicznych  bezsensów.

Każdy jej wiersz próbuje negocjować znaczenia, wychwytywać jakieś wspólne punkty zaczepienia w sensie, który godzi zwaśnione języki w wieży Babel świata. Dodajmy: języki uwikłane w lokalne i narodowościowe partykularyzmy, z których rodzą się faktycznie potworne ideologie i przemocowe narracje.

W głębokim sensie los Babla nie jest elementem memento z okresu „błędów i wypaczeń” dla intelektualistów dzisiejszej Rosji. Jest faktycznie aktualizującym się schematem egzystencjalnym.

Ten obieżyświat, tłumacz z greki, łaciny i chińskiego, zapalony wiolonczelista, jest jednym z najważniejszych myślicieli współczesnej Francji.

W każdej z jego książek czuć dziwną mieszankę czystości i elegancji myśli ze zbełtaną materią doświadczenia. Jakby próbował pomieścić w sobie jednoimienne ładunki elektryczne: teorię i życie.

Wygodnie jest rozważać kwestie natury przemocy wśród elokwentnych rozmówców, nad brzegiem jeziora, którego nazwa historycznie budzi grozę, w kraju, który od dekad pracuje nad zbiorową winą za hekatombę drugiej wojny światowej. Sasha jednak wybudziła mnie z tej bezpiecznej komy.

Czytając go zastanawiałem się, jak on to robi, w jaki sposób osiąga efekty luzu, intelektualnej i egzystencjalnej wiarygodności. W jaki sposób potrafi obejść solenną melodię poezji polskiej.

Jest poetką głęboko intelektualną, dokonuje literalnego aktu diagnozy gorączki, która towarzyszy starciu między „słowami i rzeczami” tego świata.

Austriacki artysta budował uparcie literacki akcelerator, w którym rozpędzał do prędkości światła słowa, by bombardować nimi śmierć.

Cudowne passusy, które poświęca hasłu „science has failed”, rozciągają jego refleksje ku widmowej postaci Isacca Newtona, o której rzecze: „Jest jednym z nas?”. Oto jest pytanie stawiane współczesnym, ludziom z taksydermii, istotom wypchanym szklaną watą pustki i zawieszonym w nieważkości świata płynnej ponowoczesności, która oddycha „eterem pieniądza”.

Istnieje oczywiście słowo poliglota. Nie oddaje ono jednak daru, jaki ma Kania. Czym innym bowiem jest biegłość posługiwania się językami obcymi, a czym innym umiejętność odnalezienia w tych językach ich najwybitniejszych praktyków.

Tak jakby chciała literaturze odmówić prawa do świadczenia życiu w jego nagiej prawdzie. Wykonuje krok w tył do biblioteki. Komplikuje swój wiersz, wikła go w wiele tematyk jednocześnie.

Od dawna żyjemy w obozie życia, który stworzył Libera. Dziś mówimy już z wewnątrz jego przejmującej architektury, mieszkamy w panoptykonie z wieżyczkami strażniczymi.

Ogarnęła nas potrzeba jasności. Świat został pozbawiony właściwego mu ciężaru. Zdjęcia Łuczaka ów ciężar mi przywracają, kotwiczą moje doświadczenie nieważkości w przystani pamięci.

Niepozorne zdanko Marcina Świetlickiego: „Jest później niż myślicie”. Można pod nie podpiąć większość współczesnych lęków. Ewa Lipska wydaje mi się ich koryfeuszką. Być może dlatego czuję do niej specyficzną, gorzką miętę.

Będąc umysłem niezwykle ścisłym w naukach humanistycznych, Sławek oferuje tej humanistyce szczyptę „szaleństwa i literatury”. Jest on zaprzeczeniem autorytetu, który „nadzoruje i karze”.

Kiedy czytam jego najnowszą książkę odnoszę wrażenie, że ujmuje się za prawem do samotności istotnej. Ogromny paradoks współczesności polega wszak na budowaniu iluzorycznych wspólnot.

Ta antologia powinna być punktem odniesienia w debacie publicznej o skutkach pandemii. Takiej, która w Polsce jak na razie się nie odbyła.

Tłumaczenie literatury, a więc świata, wydaje mi się dziś szczególnie istotne, chyba nawet bardziej niż tłumaczenie zasad działania elektrowni jądrowej.

Był dawcą syntez, z którymi można było polemizować. Im bardziej doinwestowywał krytycznie wielkości Miłosza czy Barańczaka, tym silniej motywował do działania kontestacyjnego, z którego kiełkowały języki równie silne etycznie i estetycznie niepodległe.

Zeszliśmy z peronu i natychmiastowo udaliśmy się na piwo. Widząc moje skrępowanie, Wodziński natychmiast skrócił dystans. Miał w sobie coś z szamana. Dosłownie zarażał sobą, choć własne ego podawał w dużej dawce ironii. Faktycznie zdawał się jakimś wcieleniem Sokratesa. Bardziej pytał, niż twierdził.

Hasło reklamowe mojego miasta brzmi: przyszłość jest tu. Mało tego. W Gliwicach przyszłość już była. Bienek był jej prekursorem: twórczym kodyfikatorem siły, jaka płynie z doświadczenia kultur współistnienia i moderacji różnic między nami – ludźmi późnej nowoczesności, do której historia wróciła z wojennym koszmarem w Ukrainie.

Najkrótszy, poetycki tekst Szczelin istnienia to Powaga ścierek. Nie znam drugiego, równie pojemnego filozoficznie fragmentu, który posiłkuje się metaforą, a zarazem tej metafory sobie odmawia. Dokładnie tak jak z naszym życiem, które próbujemy rozciągać między obrzydliwą materialnością, a pragnieniem jej transgresji, w dowolnym kierunku, byle dalej od gnilnego zapachu mijającego czasu.

Zajął się w swoich wierszach zaimkowym pseudonimowaniem Boga, którego imion wyliczał bez liku. Od pisanego wielką literą „Ty” po „Radiologa bez Twarzy”. Przeciekawie wypada to ostatnie określenie w kontekście współczesnych paradygmatu naukowego, dla którego wiara nie stanowi koniecznego impulsu poszukiwawczego.

Tom „Ararat” jest czymś na kształt siatki wywiadowczej, jaką zakłada język poetycki na nieme, psychiczne i wrogie terytorium. To, gdzie działają siły i mechanizmy, których pierwsze rozpoznanie zawdzięczamy Freudowi, po którym nikt już nie mógł czuć się niewinną istotą rzuconą w świat.

Zaiste przerażająca – w kontekście wojny w Ukrainie – jest aktualność dzieła Wirpszy. Wydaje się ono rodzajem profetycznej wizji, w której nie ma już miejsca na religijne i historiozoficzne argumentacje dla ślepej przemocy i woli podboju w imię całkowicie fikcjonalnej idei światowego imperium.

Jeżeli przyjmiemy, że język matematyki to mowa Bogów, a poezja stanowi tej mowy przekład, to rolę bezstronnego negocjatora obsadza w tej diadzie Hans Magnus Enzenzberger.