Rośliny tkankowe wyssały dwutlenek węgla z dewońskiej atmosfery

Pierwsze lasy pojawiły się na Ziemi ok. 385 mln lat temu. Dotychczas uważano, że to właśnie dzięki nim w późnym dewonie spadło stężenie dwutlenku węgla w atmosferze. I to nie tylko ze względu na fotosyntezę, która go z niej „wysysała”. Sądzono, że dużą rolę odgrywał tu nowatorski „wynalazek” drzew, czyli rozbudowany, sięgający bardzo daleko w głąb gleby system korzeniowy. Korzenie, które tak intensywnie penetrowały ziemię, miały doprowadzać do wietrzenia kontynentalnego, co przyczyniało się do zwiększonej sekwestracji (wyłapywania) węgla przez oceany. To z kolei miało doprowadzić do dziesięciokrotnego spadku zawartości dwutlenku węgla w atmosferze i obniżenia średniej globalnej temperatury. Najnowsza analiza – opublikowana właśnie w „Nature Communications” – przynosi jednak dwie konkluzje, które te opinie podważają.

Po pierwsze – przed pojawieniem się na świecie drzew stężenie CO2 wcale nie było tak wysokie, jak uważano. Przewyższało bowiem współczesne stężenie nie dziesięciokrotnie, lecz zaledwie półtorakrotnie. Po drugie zaś, to wcale nie lasy odegrały najważniejszą rolę w obniżeniu poziomu tego gazu w powietrzu.

Analizy geochemiczne wskazują, że poziom gazu cieplarnianego zmniejszyły na długo przed tym, jak na scenie pojawiły się lasy, wczesne rośliny tkankowe – bardziej skomplikowane niż np. mchy, ale z o wiele mniej rozbudowanym systemem korzeniowym niż drzewa. Co zatem z ochłodzeniem klimatu, o którym wiadomo, że zbiegło się w czasie z początkiem panowania drzew na naszej planecie? Nowoczesne modelowania paleoklimatyczne wskazują, że półtorakrotne obniżenie zawartości gazu cieplarnianego, do którego doszło za sprawą lasów, było wystarczające dla osiągnięcia takiego efektu. Słowem: to pierwotne rośliny tkankowe wykonały większość „pracy”, ale duże kompleksy drzewne, z rozbudowanymi systemami korzeniowymi przejęły po nich pałeczkę i stały się istotnym czynnikiem, który wprowadził ówczesną Ziemię na drogę ochłodzenia.