Słoniczka Trąbka zmarła, ale pomogła rozwikłać tajemnicę precyzji słoniowej trąby

Trąba słonia, język człowieka, ramię ośmiornicy – wszystkie te narządy poruszają się bez rusztowania kostnego. To czyni je swoistymi ewenementami w świecie zwierząt, w którym ruch odbywa się zwykle poprzez przyciągnięcie lub odepchnięcie jednej trwałej struktury (np. kości) od drugiej. Słoniowy „nos” jest w tej kategorii najbardziej wszechstronnym aparatem, ponieważ potrafi zarazem przenosić ważące setki kilogramów konary drzew, jak i zerwać jedno źdźbło trawy bez uszkodzenia go. Te równoczesne siła oraz delikatność, wytrzymałość oraz precyzja fascynowały uczonych od dawna. Dlatego analizowali oni anatomię słoniowej trąby, chcąc jak najlepiej zrozumieć, jak ta struktura jest zbudowana i w jaki sposób działa.

Dotychczasowe analizy bazowały jednak przede wszystkim na badaniach sekcyjnych oraz na szacunkach anatomicznych. Dlatego dane, jakie w nich uzyskiwano, były mało szczegółowe. Teraz na łamach „Current Biology” opublikowano najdokładniejszą jak do tej pory analizę anatomii słoniowej trąby.

Badania zaczęły się od nieszczęśliwego wypadku. W 2015 r. ogrodzie w zoologicznym w Lipsku przyszło na świat słoniątko, które nazwano Rüsselchen (niem. Trąbka). Samiczka została tuż po porodzie prawdopodobnie przygnieciona przez matkę i miała złamaną nogę. Mimo skomplikowanej operacji zwierzę nie wstawało i nie pobierało pokarmu. Dlatego w 6 dniu jego życia opiekunowie oraz lekarze weterynarii podjęli decyzję o eutanazji. Ciało zamrożono na potrzeby przyszłych badań.

Siedem lat później trąbę słoniczki przebadano za pomocą tomografii komputerowej o bardzo wysokiej rozdzielczości (wyższej, niż np. ta, którą stosuje się w szpitalach). Dzięki temu udało się wyodrębnić grupy mięśni budujących ten narząd. Odkryto, że składa się on z niemal 90 tys. pojedynczych pęczków mięśniowych, czyli struktur, które działają razem, by wywołać określony efekt ruchowy. Wcześniejsze szacunki były bardzo rozstrzelone: jedne wskazywały, że pęczków może być 30 tys., inne, że nawet 150 tys.

Dane z tomografii komputerowej wykazały, że bazę trąby tworzy 8 podłużnych mięśni po lewej i tyle samo po prawej stronie, a także jeden, biegnący przez środek mięsień – kończący się pomiędzy nozdrzami zwierzęcia. Struktury te odpowiadają przede wszystkim za ruchy do góry i na dół oraz na boki. Do tego dochodzi cała masa mięśni biegnących nie podłużnie, lecz poprzecznie i promieniście. Występują one w przewadze na grzbiecie i po bokach trąby, za to jest ich mniej od spodu. To dlatego „nos” słonia w neutralnej pozycji jest nieco podwinięty – dominujące pod spodem mięśnie podłużne „ściągają” ten narząd jak gumka.

Sekret precyzji, do jakiej zdolny jest słoń, kryje się jednak nie w dużych grupach mięśniowych trąby, lecz w owych maleńkich pęczkach, które występują w największym zagęszczeniu w tzw. palcu (górna część koniuszka) oraz w wardze (dolna część końcówki). W tym miejscu są grubości ludzkiego włosa (mniej niż 0,05 mm) i długości mysiego palca (ok. 2 mm).

Autorzy analizy uważają, że ich odkrycia przyczynią się nie tylko do lepszego zrozumienia anatomii trąby słonia, ale też mogą dać początek perfekcyjnym ramionom robotycznym.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.