Kiedy Ganges zmienił bieg

Delta Gangesu i Brahmaputry ma powierzchnię ponad 105 tys. km kw. i uznawana jest – obok ujścia Amazonki – za największą na świecie. Tyle że w tej drugiej mieszka niewiele osób, natomiast ta pierwsza – choć to obszar trzykrotnie mniejszy od terytorium Polski – jest domem dla prawie 300 mln ludzi. Stąd bierze się zainteresowanie sejsmologów tą krainą leżącą w niewielkiej odległości od łuku Himalajów, gdzie silne trzęsienia ziemi powtarzają się regularnie.

Naukowcy badają nie tylko współczesne drżenia skorupy ziemskiej, lecz także starają się zrekonstruować przeszłość sejsmiczną danego regionu. W tym celu analizują oczywiście źródła historyczne. Przede wszystkim jednak przyglądają się skałom, szukając w nich śladów dawnych kataklizmów, a także zdjęciom satelitarnym, bo z kosmosu czasem łatwiej otworzyć przeszłość rzeźby terenu, niż z poziomu Ziemi.

Tak właśnie postąpiła Liz Chamberlain z Wageningen Universiteit, główna autorka publikacji w „Nature Communications”. Jej zespół znalazł w warstwach skalnych oraz na zdjęciach satelitarnych bliznę, którą pozostawiło w krajobrazie delty silne trzęsienie ziemi sprzed – jak wykazało datowanie próbek skał – ok. 2,5 tys. lat. Konsekwencją tego wstrząsu było nagłe przesunięcie się głównego ramienia Gangesu. Według naukowców wywołało to powódź tak wielką, że gdyby doszło do niej dziś, zagroziłaby życiu, zdrowiu i dobytkowi wielu milionów ludzi.

Ganges, zanim dotrze do wód Zatoki Bengalskiej, płynie rozległym obniżeniem tektonicznym, czyli Niziną Gangesu. Sąsiaduje ona od północy z jedną z najpotężniejszych na Ziemi stref aktywności sejsmicznej. Wzdłuż tej strefy dochodzi do kolizji dwóch płyt litosfery i równocześnie masywnych bloków kontynentalnych – sunące na północ Indie zderzyły się tu dziesiątki milionów lat temu z Euroazją. Skały pomiędzy nimi zostały ściśnięte i wypiętrzone, formując Himalaje. Proces ten wciąż trwa (najwyższe góry świata rosną), a towarzyszą mu silne trzęsienia. Głównie nękają one Nepal, północne Indie i północny Pakistan, ale od czasu do czasu dostaje się też nisko położonym terenom położonym nieco dalej na południe, takim jak dolina i delta Gangesu.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.