Pijawki: te, co skaczą i niezgrabnie lądują

Pijawki to jedna z najważniejszych grup wodnych bezkręgowców. Na dodatek – dzięki wykorzystaniu w tradycyjnej medycynie – jedna z bardziej znanych poza światem specjalistów. W czasach, gdy na co drugą przypadłość stosowano upuszczanie krwi, te lekarskie wykonywały to zadanie łagodniej. Wędkarze mogą czasem spotkać pijawkę rybią albo zaobserwować mimochodem kaczą czy żółwią. Większość pijawek nie przysysa się do kręgowców, aby pić ich krew – poluje na mniejsze bezkręgowce. Nawet pijawka końska – wbrew nazwie – nie pije krwi ssaków, tylko jest ważnym w swoim świecie drapieżnikiem.

Występowanie krwiopijnych pijawek nie jest ograniczone do wód. Wilgotne powietrze lasów równikowych i podrównikowych im wystarcza. Historie o pijawkach wpełzających na przechodzących ludzi oraz spadających na nich z gałęzi, są żelaznym elementem wspomnień podróżników. I robią one większe wrażenie niż opowieści o moskitach. W niektórych gawędach nie tylko korzystają z grawitacji, ale aktywnie skaczą na ofiarę.

Spór co do wiarygodności takich podań trwał wśród naukowców od lat. Jedni przekonywali, że to tylko koloryzowanie. Inni jednak dawali temu wiarę. Pełzanie i pływanie to normalne umiejętności robakokształtnych zwierząt. Skakanie, kiedy nie ma się odnóży, choć co do zasady wykonalne, nie jest codziennością.

W ubiegłym roku jednak grupie naukowców z nowojorskiego American Museum of Natural History udało się nie tylko zaobserwować legendarne zachowanie pijawek, ale je sfilmować. Uwiecznili madagaskarskiego przedstawiciela gatunku Chtonobdella fallax (nazwę można by spolszczyć na ziemiopijawka podstępna). Pijawka, siedząc na liściu, zwinęła się jak ściskana sprężyna, co badaczom przywiodło na myśl zachowanie kobry. Następnie wyskoczyła w powietrze. Sam lot, w którym rozciągnęła ciało, opisują jako elegancki, ale w przypadku lądowania nie przyznaliby za wielu punktów za styl.

Naukowcy często zajmują się obalaniem mitów. Tym razem jednak potwierdzili coś, co uchodziło za mit. Przynajmniej w przypadku jednego gatunku. Autorzy publikacji uważają, że badanie mechaniki skoków pijawek to obiecujące pole do eksploracji.