Zimno stworzyło zwierzęta

Przez co najmniej 3 mld lat nasz glob zamieszkiwały wyłącznie jednokomórkowce. Nagle historia przyspieszyła. Wszystko zaczęło się od niemal całkowitego zlodowacenia Ziemi. Co najmniej dwukrotnie została ona przykryta lodem, który od północy i południa dotarł do strefy podzwrotnikowej. Wolna od niego była strefa o szerokości kilku tysięcy kilometrów, ciągnąca się wzdłuż równika. Kryzys temperaturowy przyszedł ok. 720 mln lat temu, a skończył przed 635 mln lat.

Choć badacze spierają się na temat przyczyn początku i końca tej Ziemi-śnieżki, jak nazywają ów moment w dziejach globu, w jednej sprawie są zgodni: kryzys miał kolosalne znaczenie dla ewolucji życia na naszej planecie. Życie, które przetrwało inwazję lodu w oazach podrównikowych, bujnie rozkwitło. Do niedawna przeważała jednak opinia, że pierwsze organizmy wielokomórkowe pojawiły się dopiero po tej epoce chłodu, gdy w atmosferze przybyło tlenu, a do oceanów spłynęły z wodami polodowcowymi gigantyczne ilości związków mineralnych, pochodzących ze skał erodowanych przez lód.

Ostatnio jednak część badaczy sugeruje, że świt zwierząt mógł przypaść na moment skrajnego zmrożenia Ziemi. Takim wnioskiem zakończyły się symulacje przeprowadzone w renomowanym Santa Fe Institute. Powstał tam model komputerowy środowiska przyrodniczego Ziemi-śnieżki, dzięki któremu analizowano, jak rozmaite czynniki mogły zachęcić mikroorganizmy do łączenia się w organizmy wielokomórkowe. Wyniki sugerują, że dwa – gęstość wody oraz niedobór pokarmu – miały kluczowe znaczenie. Gdy zasoby się skurczyły, łatwiej było je zdobyć, będąc większym. Gęstsza woda sprzyjała łączeniu się komórek. Kiedy chłód minął, ci więksi już pozostali. Publikacja ukazała się w „Proceedings of the Royal Society B”.