Samorodki ze wstrząsu

Ten od wieków ceniony metal pochodzi z wnętrza skorupy ziemskiej. Jego głównym pierwotnym źródłem są przecinające starsze skały żyły kwarcu, gdzie przybiera zwykle postać złota rodzimego – minerału zbudowanego wyłącznie z atomów złota. Jednak zawartość kruszcu w takich miejscach jest bardzo zmienna. W jednych może go być niewiele, w innych powstają brylaste skupienia zwane samorodkami. Te są oczywiście najcenniejsze.

Jak wskazują opublikowane niedawno w „Nature Geoscience” badania, do formowania się pierwotnych samorodków mogą się przyczyniać trzęsienia ziemi. Naukowcy z Monash University w Australii tłumaczą, że fale sejsmiczne powodują powstanie pola elektrycznego w kwarcu, będącym piezoelektrykiem, czyli kryształem, który na naprężenia mechaniczne reaguje wytworzeniem ładunku elektrycznego. Eksperyment polegał na umieszczeniu kryształów kwarcu w cieczy z rozpuszczoną odrobiną soli złota i wykonaniu symulacji trzęsienia ziemi poprzez generowanie fal sejsmicznych. Pod wpływem działających na kwarc naprężeń pojawił się w nim ładunek elektryczny. Był na tyle duży, że na powierzchni minerału zaczęły się zbierać nanocząstki złota.

Taki sam proces może zachodzić w naturze: gorące wody ze źródeł hydrotermalnych z rozpuszczonym w nich złotem wnikają szczelinami do żył kwarcowych, a gdy dochodzi do wstrząsu sejsmicznego, złoto akumuluje się najchętniej tam, gdzie w kwarcu ujawnia się najsilniej zjawisko piezoelektryczne. Podczas kolejnych wstrząsów sytuacja się powtarza, aż w końcu pojawia się samorodek.