Śmierć dinozaurów z Chin: Geolodzy wyrzucają do kosza hipotezę kredowych Pompei

Przed 126 mln lat północno-wschodnie Chiny znajdowały się bliżej bieguna niż dziś i miały nieco chłodniejszy klimat. W gęstych lasach rosły miłorzęby, sagowce, paprocie nasienne i drzewa iglaste. Pomiędzy nimi migotały liczne jeziora. Była to epoka dolnej kredy stanowiąca część ery mezozoicznej. Ziemią rządziły wtedy gady, ale nie tylko one na niej żyły. Leśną krainę zamieszkiwały również bezkręgowce, owady, ryby, żaby, salamandry, jaszczurki, żółwie, prymitywne ptaki, a także ssaki i pterozaury.

O tym wszystkim wiadomo dzięki intensywnym badaniom prowadzonym od trzech dekad w chińskiej prowincji Liaoning. Dokonywane w niej odkrycia zrewolucjonizowały wiedzę o dinozaurach. I nie tylko o nich. Znaleziono tu tysiące doskonale zachowanych skamieniałości zwierząt zagrzebanych w ziemi mniej więcej w tym samym czasie. Tu odkryto pierwsze skamieniałości pierzastych dinozaurów – odciski ich piór przetrwały świetnie w skale. Zachowała się nawet zawartość przewodu pokarmowego jednego z gadów – w chwili śmierci trawił upolowanego wcześniej ssaka. Cały ten skamieniały świat nazwano Yixian (lub Jehol), uznając go za skarbnicę paleontologiczną rangi światowej.

Od początku badaczy nurtowało, w jaki sposób ta wspaniała menażeria zginęła. Skamieniałości wydobyte z formacji Yixian są zwykle kompletne i nie widać na nich śladów większych deformacji. Poza kośćmi zachowały się też tkanki miękkie, zawartość żołądków, nawet barwy. Co zatem zabiło tę faunę? Od dwóch dekad dominuje hipoteza, że apokalipsę zwierzętom urządziły wulkany. Najpierw je zabiły, a później zasypały popiołem, a naukowcy dzięki temu zyskali szansę wejrzenia do świata, który istniał dawno temu.

Hipoteza – jak ją nazwano – „kredowych Pompei”, jest bardzo pociągająca. Problem w tym, że – jak twierdzą autorzy badań, które opublikował PNAS – jest też błędna. Scott MacLennan, geolog z Princeton University i jego współpracownicy odrzucają katastroficzną wersję zdarzeń. Uważają, że wszystko odbyło się w sposób dość spokojny, rzecz można – nudny i mało spektakularny.

Naukowcy doszli do tego wniosku po określeniu wieku cyrkonów wyłuskanych z samych skamieniałości oraz otaczających je skał. Dokonali tego, mierząc w cyrkonach proporcję izotopów dwóch pierwiastków: uranu i ołowiu. Wyliczyli, że skamieniałości pochodzą sprzed 125,8 mln lat, a akumulacja ciał zwierząt w osadach trwała łącznie ok. 100 tys. lat i odbyła się w trzech głównych fazach powiązanych z cyklicznymi wzrostami wilgotności klimatu. One, według badaczy, miały zaś związek z precesją (zmianą kierunku) osi Ziemi.

Dalsze, bardzo szczegółowe badania struktury osadów otaczających poszczególne okazy doprowadziły zespół MacLennana do wniosku, że zwierzęta ginęły podczas spoczynku, gdy przebywały w swoich podziemnych norach – te prawdopodobnie zapadały się po ulewnych deszczach. A ciała ofiar nie uległy rozkładowi, lecz zostały zakonserwowane w warunkach beztlenowych.

„Dla poszczególnych osobników był to oczywiście nagły zgon, ale generalnie nic dramatycznego się nie działo. Ot, zwykłe następstwo życia i śmierci” – komentuje uczestniczący w badaniach Paul Olsen, znany paleobiolog z Columbia University. – „Na Ziemi jest prawdopodobnie znacznie więcej takich miejsc jak Yixian, ale tylko tu tak intensywnie rozkopano skały z tego okresu”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.