Wygląda na to, że każdemu większemu wahnięciu klimatu towarzyszą bardzo zmienne i skrajne humory pogody. Mała epoka lodowa to trwający ok. 500 lat okres w dziejach Europy, podczas którego temperatury na kontynencie były najniższe w całym holocenie, czyli w ciągu ostatnich 12 tys. lat. Ochłodzenie trwało od XIV do XIX w., ale prawdziwe załamanie nastąpiło pod koniec XVI, gdy temperatury w Europie zjechały dość nagle o 1–2ºC i tkwiły w tym dole przez pół stulecia. Lodowce alpejskie urosły wtedy tak, że opuściły doliny i zaczęły zbliżać się do ludzkich osad.