Pulsar - wyjątkowy portal naukowy. Pulsar - wyjątkowy portal naukowy. Operation Cetaces / Archiwum
Środowisko

Wieloryby rozmawiają jak ludzie, ale nie na temat

Pieśni wielorybów podlegają takim samym prawom językowym jak ludzka mowa. Ich wokalizacje wykazują zdumiewające podobieństwa do naszego języka pod względem struktury statystycznej i wydajności komunikacyjnej.

Nie zdarza się często, żeby w dwóch czasopismach naukowych tego samego wydawcy ukazały się dwa artykuły na ten sam temat i to niemal jednocześnie. Pierwszy z nich publikuje „Science Advances”, a jego autorem jest Mason Youngblood ze Stony Brook University. Przeanalizował on dane z wielu artykułów naukowych dotyczących ponad 65 tys. sekwencji wokalnych u 16 gatunków waleni. Następnie porównał je z 51 językami ludzkimi. Chciał sprawdzić, czy komunikacja tych morskich ssaków podlega dwóm fundamentalnym prawom językowym.

Pierwsze, prawo Menzeratha, jest jak naturalna zasada równowagi: im dłuższa cała wypowiedź, tym krótsze są jej części składowe. Ludzie w długich zdaniach zazwyczaj używają krótszych słów. Analogicznie – wieloryby. Aż 11 z 16 badanych gatunków „stosowało” prawo Menzeratha, czasem nawet w większym stopniu niż my.

Drugie, znane jako prawo Zipfa o skróceniu, mówi, że częściej używane elementy (np. słowa czy frazy) są krótsze. Wśród badanych wielorybów podobnie postępują dwa gatunki – humbak i płetwal błękitny. Natomiast więcej gatunków (spośród wymienionych w publikacji) wykazuje tendencję do skracania elementów wokalnych pod koniec sekwencji, w przeciwieństwie do tego, co obserwujemy w mowie ludzkiej, gdzie końcowe sylaby są zwykle wydłużane. Może to wynikać z adaptacji do życia w wodzie i konieczności wstrzymywania oddechu.

W pieśniach humbaków niektóre sekwencje pojawiają się bardzo często, a inne rzadko – zgodnie z tzw. rozkładem Zipfa, matematyczną regułą, która jest uniwersalna dla wszystkich ludzkich języków.Operation Cetaces/ArchiwumW pieśniach humbaków niektóre sekwencje pojawiają się bardzo często, a inne rzadko – zgodnie z tzw. rozkładem Zipfa, matematyczną regułą, która jest uniwersalna dla wszystkich ludzkich języków.

Z kolei w „Science” ukazała się praca międzynarodowego zespołu naukowców, który zastosował nowatorskie podejście do analizy pieśni humbaków. Mają one złożoną, hierarchiczną strukturę: pojedyncze dźwięki (zwane „elementami” lub „jednostkami dźwiękowymi”) łączą się we „frazy”, te zaś powtarzają się, tworząc „tematy”, które układają się w całe pieśni. Naukowcy wykorzystali metody badania tego, jak niemowlęta uczą się rozpoznawać słowa w strumieniu ludzkiej mowy.

Badacze posłużyli się algorytmami śledzącymi, jak często określone dźwięki występują razem. Okazało się, że w pieśniach humbaków niektóre sekwencje pojawiają się bardzo często, a inne rzadko – zgodnie z tzw. rozkładem Zipfa, matematyczną regułą, która jest uniwersalna dla wszystkich ludzkich języków. Taki rozkład ułatwia niemowlętom naukę rozpoznawania słów. Odkrycie podobnego wzorca u wielorybów sugeruje, że i one organizują swoje wokalizacje w sposób ułatwiający młodym osobnikom uczenie się pieśni.

To zaskakujące podobieństwo między nami a potężnymi morskimi ssakami jest tym bardziej niezwykłe, że pieśni humbaków prawdopodobnie nie przekazują konkretnych znaczeń. Pełnią funkcję podobną do muzyki, czyli służą komunikacji emocjonalnej i/lub społecznej.

Opisane odkrycia są szczególnie interesujące, gdyż dotyczą stosunkowo odległych od nas zwierząt. Wskazuje to, że w toku ewolucji mogą niezależnie pojawiać się podobne struktury komunikacji – szczególnie gdy jest ona złożona, przekazywana kulturowo i powinna być efektywna. Badacze podkreślają jednak, że podobieństwo formy nie musi oznaczać podobieństwa funkcji. Struktura przypominająca ludzki język może wynikać z dążenia do efektywności komunikacji, nawet jeśli przekazywane informacje nie mają charakteru semantycznego (czyli nie niosą ze sobą konkretnego, przypisanego im znaczenia), jak w ludzkim języku.


Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną