Środek Ziemi: ciągła presja sprawia, że sztywny jest tylko w teorii

W 1909 r. chorwacki badacz Andrij Mohorovičic wyznaczył granicę między skorupą Ziemi a jej płaszczem. Pięć lat później Amerykanin Beno Gutenberg oddzielił płaszcz od znajdującego się poniżej żelaznego jądra planety. W 1936 r. duńska badaczka Inge Lehmans po przeanalizowaniu zapisów sejsmografów doszła do wniosku, że to jądro jest podzielone na dwie warstwy: płynną zewnętrzną i sztywną wewnętrzną. Ta druga tkwi w środku globu niczym pestka w brzoskwini. Średnica tej pestki wynosi – wedle najdokładniejszych pomiarów – ok. 2440 km, a jej właściwości i zachowanie fascynują od dawna naukowców. Do pewnego stopnia żyje bowiem własnym życiem – m.in. zwalnia i przyspiesza swoje obroty niezależnie od reszty globu, czasami wyprzedzając go, a czasami się w stosunku do niego spóźniając; potrafi też przechylić się w jedną lub drugą stronę, a każda taka wolta wpływa na ziemskie pole magnetyczne.

Najnowszą cegiełkę wiedzy na temat jądra wewnętrznego – wiedzy, dodajmy, pozyskiwanej pośrednio, czyli dzięki analizie fal sejsmicznych wzbudzanych podczas największych trzęsień ziemi – dołożył zespół, którym kierował geofizyk John Vidale. Badacze skupili się nie na „nadpobudliwości ruchowej” jądra wewnętrznego, ale na budowie fizycznej tych jego warstw, które sąsiadują z jądrem zewnętrznym. „Analizowaliśmy sejsmogramy, czyli zapisy drgań skorupy ziemskiej z wielu dekad, a im dłużej to robiliśmy, tym częściej dochodziliśmy do wniosku, że jądro wewnętrzne nie jest aż tak sztywne z wierzchu, jak dotychczas sądzono” – mówi Vidal.

Naukowcy wybrali do analizy 121 trzęsień ziemi, które w latach 1991–2024 wystąpiły w pobliżu antarktycznego archipelagu South Sandwich Islands. Były one na tyle silne, że część wzbudzonych przez nie fal sejsmicznych przeniknęło przez centralne rejony globu i zostało zarejestrowanych po drugiej stronie planety przez sejsmografy na Alasce i w północnej Kanadzie.

„Nasze obserwacje wskazują, że jądro wewnętrzne Ziemi ulega plastycznym deformacjom pod naciskiem jądra zewnętrznego. W efekcie to pierwsze zmienia swój kształt, co może wyjaśniać, dlaczego czasami ono zwalnia, a innym razem przyspiesza. Nie jest całkowicie sztywna bryła, a raczej ciało, które ugina się i odkształca pod presją” – podsumowuje Vidale.

Wyniki badań zespołu opublikowało czasopismo „Nature Geoscience”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.