Rzymska Brytania: niemal współczesna historia gospodarcza

O tym, że polepszenie jakości życia wiązało się głównie z rozwojem aglomeracji, bo prowadziło to do zwiększonej specjalizacji oraz wymiany towarów luksusowych i wiedzy, wiadomo od dawna. Powstawanie coraz większych osad wiązało się ze wzrostem korzyści dla ich mieszkańców. Dlatego międzynarodowy zespół postanowił zbadać trzy wskaźniki społeczno-ekonomiczne dostępne w zapisach archeologicznych z czasów panowania Rzymian na terenie Wielkiej Brytanii.

Naukowcy zebrali dane z 775 stanowisk z pierwszych wieków naszej ery, w tym 652 osad. Sprawdzali ilość i klasę odnalezionej ceramiki oraz to, jak w kolejnych wiekach zmieniały się wielkość domów i ich liczba. Dodatkowo wzięli pod uwagę zachowane monety i tzw. skarby, czyli intencjonalne zdeponowane w bezpiecznych miejscach podczas okresów niestabilności wartościowe przedmioty, takiej jak biżuteria). Ich analizy sugerują, że warunki życia mieszkańców Brytanii rzymskiej poprawiały się stopniowo – nie doszło do nagłego i skokowego wzrostu poziomu życia, tylko do trwałego rozwoju.

Kluczowymi czynnikami były tu znaczne obniżenie kosztów transportu oraz rozwój instytucji i technologii związanych z wymianą społeczno-ekonomiczną. Budowa dróg, ulepszenie pojazdów kołowych oraz wykorzystanie silniejszych zwierząt pociągowych ułatwiły handel i wymianę towarów. A wprowadzenie monet oraz rozwój prawnych i instytucjonalnych ram handlu przyczyniły się do zwiększenia efektywności gospodarki.

Badania wykazały także, że różnice między starożytnymi a współczesnymi gospodarkami to bardziej kwestia stopnia niż rodzaju. Mechanizmy generujące wzrost gospodarczy w starożytności były podobne do tych, które obserwujemy dzisiaj, choć działały na mniejszą skalę i w wolniejszym tempie. Poza tym podstawowe zasady ekonomiczne – jak korzyści z wielkości i efektywność aglomeracji – już wtedy miały znaczenie, co podważa tradycyjne przekonania o stagnacji gospodarczej starożytnych społeczeństw.

Intensywny rozwój gospodarczy już w rzymskiej Brytanii miał też jednak konsekwencje negatywne. Z wcześniejszych badań wynika, że doszło wówczas do znacznej degradacji środowiska spowodowanej wzrostem populacji, zwiększonymi potrzebami transportowymi oraz rozwojem przemysłu wydobywczego. Zaczęła się wycinka lasów na wielką skalę, co fatalnie wpłynęło na ekosystem, w tym erozję gleby i zmniejszenie bioróżnorodności. Nie pomagał też rozwój sieci dróg oraz przemysł wydobywczy, zwłaszcza górnictwo (głównie toksycznych rud ołowiu), które doprowadziły do zanieczyszczenia wód oraz gleb. Rzymska obecność w Brytanii spowodowała długotrwałe zmiany, które można zaobserwować w zapisach archeologicznych, analizach palinologicznych, rdzeniach lodowych (np. dziesięciokrotnie wyższe stężania ołowiu w okresie od około 350 p.n.e. do 175 n.e., kiedy rzymskie górnictwo było najbardziej aktywne) i innych badaniach środowiskowych.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.