Podkast 104. Marcin Miłkowski: Daniel Dennett to był wielki człowiek

3 października 2023 r. do rąk anglojęzycznych czytelników trafiła książka „I’ve Been Thinking”, kronika zdarzeń życiowych spisana ręką jej uczestnika – Daniela C. Dennetta, potężnej figury współczesnej filozofii.

Mawiał o sobie: „dobry myśliciel”. Mówiono o nim: „uważa skromność za cnotę, którą należy zachować na wyjątkowe okazje”. Nakłaniany przez lata do spisania wspomnień, przez długi czas znajdował tylko wymówki. Aż w końcu coś się przełamało. Tym bardziej więc ucieszyła ta wyjątkowa książka.

28 marca 2024 r., pół roku po premierze, Dennett zmarł. Medycyna nieraz wspinała się na wyżyny swoich możliwości, wyrywając go z objęć śmierci – tym razem jednak bez sukcesu. „I’ve Been Thinking” okazała się jego ostatnią okazją do rozmowy, najbardziej osobistym wykładem, w których był wirtuozem.

11 września 2024 r. Copernicus Center Press wydał jego polskie tłumaczenie, autorstwa Łukasza Kurka (pulsar jest patronem medialnym). Z tej okazji do studia zaprosiliśmy Marcina Miłkowskiego, niezrównanego znawcę myśli Dennetta, a także tłumacza jego wcześniejszych książek.

Dennett uważał, że filozofia jest dziedziną konstytutywnie nieformalną; jest tym, czym zajmujemy się, gdy nie wiemy jeszcze, jakie pytania należy zadać. Sam był mistrzem tego podejścia. Niezrównanym gawędziarzem, zwornikiem wielu dziedzin wiedzy. Trudno sobie wyobrazić filozofię ostatniego półwiecza bez jego obecności – jawnej i ukrytej. Świadomość, jaźń, wolna wola – wszyscy myślimy o tych pojęciach „Dennettem”.

„Autobiografia” Daniel C. Dennett przekład: Łukasz Kurek Copernicus Center Press 560 str. ok. 65 zł

Miłkowski zauważa, że liczba cytowań publikacji tego filozofa nie daje mu „żółtej koszulki lidera”. Jednak ta liczba wprowadza tylko zamieszanie. Jego dorobek jest bowiem na tyle fundamentalny, że wręcz nie wypada go cytować.

– Daniel Dennett był jak magnes – mówi Miłkowski. – Ludzie chcieli myśleć z nim lub przeciwko niemu.

Jak będzie teraz, kiedy go zabrakło?