Aleksandra Pękowska Fot. Anna Amarowicz / pulsar Aleksandra Pękowska Fot. Anna Amarowicz / pulsar Anna Amarowicz / pulsar
Struktura

Podkast 125. Aleksandra Pękowska: Widzimy tylko małą część prawdy

Wspierają, goją, karmią, bronią, asystują. Czym są astrocyty – milczący bohaterowie drugiego planu, bez których funkcjonowanie neuronów byłoby niemożliwe? Rozmowa z badaczką tych niezwykłych komórek, dr hab. Aleksandrą Pękowską, profesorką Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, kierowniczką Dioscuri Centre for Chromatin Biology and Epigenomics.

W rankingu najbardziej niedocenianych komórek złożonych organizmów zajęłyby z pewnością jedną z najwyższych pozycji. Są rusztowaniem dla innych komórek, tych bardziej znanych – neuronów. Pełnią kluczową rolę w procesach gojenia. Optymalizują warunki, zapewniając tzw. homeostazę. Zarządzają energetyką mózgu. Stanowią barierę między tym delikatnym organem a układem krwionośnym. Warunkują przebieg wszystkich procesów zachodzących w sieci neuronów.

Można wręcz powiedzieć, że astrocyty są jak szyja, która kręci głową – i nie będzie w tym wielkiej przesady. Choć trafniejsze będzie sformułowanie, że tworzą wyrafinowany, zsynchronizowany w procesie ewolucji duet. Parę, w której to one podlegały znacznie większym zmianom i udoskonaleniom niż komórki, którymi się „opiekują“. A jeszcze stosunkowo niedawno uważano, że jedynie wypełniają przestrzeń między neuronami, stabilizując środowisko ośrodkowego układu nerwowego…

Aleksandra Pękowska, znawczyni tych fascynujących komórek, opowiada o najnowszych wynikach badań prowadzonych w jej pracowni, polegających – w największym skrócie – na porównaniu aktywności rozmaitych genów w astrocytach trzech gatunków naczelnych: makaków, szympansów i ludzi. „Nasze“ astrocyty okazują się być zupełnie wyjątkowe – i to na wiele sposobów.

Badaczka mówi też o tym, co w istocie, na najgłębszym poziomie, jest przedmiotem dociekań biologów, a zwłaszcza biologów obliczeniowych. – Widzimy tylko małą część prawdy – wyznaje. – Trzeba być pokornym wobec danych.

Cieszymy się, że słuchacie naszych podkastów. Powstają one także dzięki wsparciu naszych cyfrowych prenumeratorów. Aby do nich dołączyć – i skorzystać w pełni z oferty pulsara, „Scientific American” oraz „Wiedzy i Życia” – zajrzyjcie tutaj.

WSZYSTKIE SYGNAŁY PULSARA ZNAJDZIECIE TUTAJ