A prowadzić nas będą żyroskopy

W 1913 r. Georges Sagnac opisał efekt podziału wiązki światła na dwie części, z których każda podąża po torze kołowym w przeciwnym kierunku. Jak głosił, kiedy urządzenie, w którym dochodzi do takiego rozdzielenia, obraca się, jedna z wiązek będzie docierała do detektora szybciej niż druga, co pozwala na precyzyjne określenie kąta obrotu. W latach 70. pojawiły się pomysły, aby wykorzystać ten efekt do budowy systemów nawigacyjnych. Problem miniaturyzacji pozostawił jednak tę koncepcję daleko w tyle za rozwijającą się elektroniką.

W roku 2018 zespół z Caltech w USA dokonał przełomu – opracował żyroskop optyczny wielkości kilku milimetrów. Od tamtej pory zainteresowanie tą gałęzią technologii wzrosło. Na targach CES 2024 została zaprezentowana propozycja od firmy Anello Photonics. Jej udało się zwiększyć wydajność i siłę sygnału, zmniejszyć szumy i zużycie energii, a to wszystko w ramach układu na tyle małego, że się mieścił w dłoni. Z kolei na CES 2025 firma OSCP zaprezentowała system jeszcze bardziej pomniejszony i bardziej energooszczędny.

Precyzyjny pomiar kąta obrotu można z powodzeniem wykorzystać w autonomicznych pojazdach lub w statkach morskich do utrzymania prawidłowego toru jazdy, bez korzystania z satelitów. Może też stanowić system kontrolny nawigacji satelitarnej – jakiś system nadrzędny sprawdzałby, czy odczyty z żyroskopu zgadzają się z odczytami satelitarnymi, aby uniknąć błędów lub cyberataków. W dalszej przyszłości takie żyroskopy mogłyby znaleźć zastosowanie w mniejszej skali, np. pomagałyby ludziom poruszać się w miejscach o ograniczonej widoczności albo po nieznanym terenie. Może nie jest to technologia, która w pełni zastąpi Google Maps, ale – jak mówi dyrektor Anello, Mario Paniccia – może stać się kompasem nowego pokolenia.