Technologia
Jak cię słyszą (zdalnie), tak cię widzą (realnie)
Osoby używające podczas spotkań online mikrofonów niskiej jakości, są oceniane negatywnie. Dochodzi tu do dyskryminacji – stwierdzają badacze.
Marta Alicja Trzeciak
24 marca 2025
Kosmos
Mars: kwasy tłuszczowe sugerują życie
Nie są to bardzo długie łańcuchy – te, które zidentyfikowano, składają się bowiem z dziesięciu, jedenastu i dwunastu atomów węgla. Niemniej to marsjański rekord.
Andrzej Hołdys
24 marca 2025
Technologia
Aardvark Weather: pogodynka jak błyskawica
Ten program AI do przewidywania pogody zbudowali naukowcy z University of Cambridge oraz Alan Turing Institute w Londynie. Jest dziesiątki razy szybszy i tysiące razy mniej energochłonny od dotychczasowych tego typu modeli.
Andrzej Hołdys
24 marca 2025
Technologia
Gąbka poszukiwaczka, czyli jak odzyskać złoto z odpadów
Eksperymentalna gąbka, opisana w „Proceedings of the National Academy of Sciences USA”, łączy tlenek grafenu (cienki arkusz zbudowany z cząsteczek węgla i tlenu) z chitozanem, cukrem zawartym w pancerzykach krewetek.
Ben Guarino
1 marca 2025
Środowisko
Ziemskie jeziora coraz bardziej się duszą
15535 największych akwenów słodkowodnych na świecie uwzględnili w swojej analizie Yibo Zhang z Chińskiej Akademii Nauk i jego współpracownicy. Ich badania obejmowały okres od 2003 do 2023 r. Wniosek: w dwóch ostatnich dekadach znika z nich tlen.
Andrzej Hołdys
21 marca 2025
Kosmos
Scenariusz dwóch wymierań był zapisany w gwiazdach
Najbliższe potencjalnie supernowe, takie jak Betelgeza czy Antares, dzieli od Ziemi ponad 500 lat świetlnych. Nie stanowią więc bezpośredniego zagrożenia. Bliższe tego typu sąsiadki narobiły jednak kiedyś poważnych szkód.
Jolanta Iwańczuk
21 marca 2025
Środowisko
Dobra wiadomość: zieleń atmosferze węgla nie oddaje
To znaczy, że biosfera lądowa może być znacznie efektywniejszym stabilizatorem ziemskiego klimatu, nić do tej pory sądzono – sugerują badania opublikowane w „Science”.
Andrzej Hołdys
20 marca 2025
Zdrowie
Wspomnienia tworzą się już od pierwszego roku życia. Dlaczego znikają?
Najnowsze badania z wykorzystaniem neuroobrazowania rzucają nowe światło na tzw. amnezję dziecięcą.
Marcin Rotkiewicz
20 marca 2025
Reklama
Człowiek
Sowy i śpiochy mogą mieć depresję i demencję? Nie ma podstaw, by w to wierzyć
Zbyt pochopne wnioski, nadmiernie uproszczone konkluzje, mała grupa badana – to przepis na nieudane doniesienie naukowe.
Marta Alicja Trzeciak
20 marca 2025
Struktura
Figury bogów pachniały przez wieki
Posągi starożytnej Grecji i Rzymu postrzegane są jako piękne, ale zimne figury. Od jakiegoś czasu wiadomo, że były kolorowe. Teraz okazuje się, że niektóre roztaczały woń perfum. Nie one pierwsze zresztą.
Agnieszka Krzemińska
20 marca 2025
Środowisko
Poziom mórz: przyszłość wygląda jak początek holocenu
W jakim maksymalnym tempie może się unosić lustro ziemskich wód? Oszacowali to autorzy badań, które publikuje właśnie „Nature”.
Andrzej Hołdys
19 marca 2025
Zdrowie
Infekcje grzybicze: ich szanse na rozwój właśnie się zmniejszyły
Odkryta przez międzynarodowy zespół naukowców substancja działa inaczej niż stosowane obecnie leki. Nie ma też groźnych skutków ubocznych.
Marcin Rotkiewicz
19 marca 2025
Człowiek
Homo sapiens po niejednej linii dziedziczy
Współcześni ludzie mają w swoim DNA ślady po dwóch pradawnych populacjach. To kolejny dowód na to, że jesteśmy wynikiem milionów lat ewolucyjnych eksperymentów natury. Dostarczyli go naukowców z University of Cambridge.
Agnieszka Krzemińska
19 marca 2025
Zdrowie
Bakterie dostaną ostateczny nakaz eksmisji z tytanowych implantów
Mikroorganizmy są problemem w przypadku wszepu np. stawu biodrowego. Osiadają bowiem na metalu i powodują infekcje. Chińscy naukowcy znaleźli sposób na to, jak się ich pozbyć.
Tomasz Tarnawski
18 marca 2025
Zdrowie
Klimakterium: uciążliwość nie tylko dla ciała, lecz także dla umysłu
Kobiety, które doświadczają szczególnie dotkliwych objawów perimenopauzalnych i menopauzalnych, są również w grupie ryzyka zaburzeń neurologiczno-kognitywnych, w tym demencji. To zagrożenie można jednak zminimalizować.
Marta Alicja Trzeciak
18 marca 2025
Technologia
Chomik jak roślina: zasiliła go energia słoneczna
Ponad miliard lat temu głodna komórka pochłonęła maleńkie sinice. Zamiast jednak po prostu je strawić, zawarła z nimi niezwykłe ewolucyjne porozumienie. Teraz naukowcy próbują odtworzyć ten cud w laboratorium.
Saugat Bolakhe
1 marca 2025
Reklama
Środowisko
Bakterie na rauszu, czyli nowe spojrzenie na cykl węglowy
Niewielkie organizmy ukryte w zakamarkach naszej planety mogą być kluczem do bardziej zrównoważonej energetyki przyszłości.
Jolanta Iwańczuk
18 marca 2025
Środowisko
Życie jak Wenus: wynurzyło się z morskich fal
Rzadkie choć potężne pioruny czy mikrowyładowania pomiędzy kropelkami wody uruchamiały produkcję fundamentalnych dla istnienia organizmów cząsteczek organicznych? Odpowiadają badacze ze Stanford University.
Andrzej Hołdys
17 marca 2025
Zdrowie
Ptasia grypa: zastosowanie znanego leku i powrót do starych szczepionek
Wysoce zjadliwa choroba coraz skuteczniej infekuje ssaki, a patogen, który ją wywołuje, znajduje coraz więcej dróg transmisji. Konieczne jest więc opracowywanie programów zwalczania, prewencji oraz leczenia tej infekcji – również u ludzi. Dwa zespoły badawcze mają nowe propozycje.
Marta Alicja Trzeciak
17 marca 2025
Technologia
Uniepalniacze: nie ma ognia, są toksyny
W urządzeniach elektronicznych istnieje ryzyko zaiskrzenia. Zmniejszają je specjalne dodatki do plastiku. One jednak poza niewątpliwymi zaletami mają poważną wadę, która ujawnia się w każdej kolejnej ich wersji.
Piotr Panek
17 marca 2025
Zdrowie
Ebola: nowy lek będzie przełomem. Być może
Obeldesivir chroni przed śmiercią 100 proc. rezusów zakażonych wirusem – wynika z badań opublikowanych właśnie na łamach „Science Advances”. Wyniki testów przedklinicznych są obiecujące. Są jednak „ale”.
Marta Alicja Trzeciak
14 marca 2025
Środowisko
O zbędnych kolorach ssaków ery dinozaurów
Naukowcy skorzystali z możliwości badania ubarwienie wymarłych zwierząt. Czy świat, w którym żyły, stał się dzięki temu bardziej wizualnie atrakcyjny?
Wojciech Mikołuszko
14 marca 2025
Technologia
Optoelektronika: co już zmieniła, a co jeszcze zmieni
Przemysł z nią związany już na ponad 45 mld dol., do 2030 r. ta kwota ma się zwiększyć do 75 mld dol. Jej rozwój wiele mówi o tym, dokąd zmierza współczesna technologia.
Tomasz Roman Tarnawski
14 marca 2025
Środowisko
Dniepr: rzeka wolna od barier i ciężka od trucizn
Po zniszczeniu tamy w Kachowce w Ukrainie przyroda rzeki szybko powraca do stanu sprzed budowy zapory. Problemem jest to, co pozostało po jej zniknięciu.
Andrzej Hołdys
13 marca 2025
Reklama
Zdrowie
Stwardnienie rozsiane: nowe kryteria, nowe nadzieje
Dotyczące SM wskazówki dla lekarzy zostały pierwszy raz opublikowane w 2001 r. przez zespół prof. Iana McDonalda z Royal College of Physicians w Londynie. Przez ponad dwie dekady były one poprawiane i uzupełniane. Najnowsze modyfikacje pochodzą z 2024 r.
Wojciech Mikołuszko
13 marca 2025
Środowisko
Krater rekordzistę zdradziły stożki na Antypodach
Ślady po uderzeniu meteorytu znaleziono w regionie Pilbara Craton w zachodniej Australii, miejscu już wcześniej słynącym z najstarszych formacji geologicznych na świecie. Ich wiek określa się na prawie 3,5 mld lat.
Jolanta Iwańczuk
13 marca 2025
Zdrowie
Nowy implant to szansa na nowe kroki
Technologia opracowana przez międzynarodową grupę badaczy może istotnie zmienić rehabilitację osób dotkniętych częściowym lub nawet całkowitym paraliżem ciała. Potrzebne są jednak dalsze jej badania.
Marcin Rotkiewicz
12 marca 2025
Człowiek
Szczęka sprzed ponad miliona lat, czyli pytanie o nowego przodka
Kim byli pierwsi Europejczycy? Skąd – o ile w ogóle – przybyli? I jaką wiedzę o ewolucji człowieka mogą nam dać? Odpowiedzi dostarcza nowe odkrycie z w Hiszpanii.
Agnieszka Krzemińska
12 marca 2025
Człowiek
Pokutną zbroję przywdziewali nie tylko mężczyźni
Ustalono płeć szczątków znalezionych w ruinach bizantyjskiego klasztoru Khirbat el-Masani pod Jerozolimą. Tym samym jest pierwszy dowód na to, że surowe praktyki pokutne stosowały także kobiety.
Agnieszka Krzemińska
12 marca 2025
Środowisko
Człowiek i AI odczytują emocje zwierząt. Które mniej się myli?
Naukowcy nagrali psy w różnych sytuacjach, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, a później przemontowali filmy, by zmienić konteksty sytuacji. Badali też spostrzeganie stanu świń czy koni.
Marta Alicja Trzeciak
11 marca 2025
Środowisko
Termosfera słabnie. To źle wróży satelitom
Z powodu emisji gazów cieplarnianych ta warstwa atmosfery staje się nie tylko coraz cieńsza, lecz także traci na gęstości. Ma to konkretne konsekwencje.
Andrzej Hołdys
10 marca 2025
Człowiek
Nierówności są wpisane w DNA miast? Tak, ale niekoniecznie
Drapacze chmur bogaczy sąsiadujące z popadającymi w ruinę kamienicami czynszowymi – to obraz wielu metropolii. Współczesnych, ale też starożytnych. Temu tematowi swoje badania poświęcili naukowcy z Max Planck Institute of Geoanthropology w Jenie.
Agnieszka Krzemińska
10 marca 2025
Reklama
Środowisko
Gdyby nie wulkany, nie mielibyśmy czym oddychać
Zanim doszło do tzw. katastrofy tlenowej, gaz ten już wcześniej na krótko pojawiał się w powietrzu. Działo się tak w fazach intensywnego wulkanizmu. Gdy taka faza przemijała, tlen z atmosfery szybko znikał. Aż przestał.
Andrzej Hołdys
10 marca 2025
Środowisko
Mniej motyli to nie złudzenie
Liczebność tych owadów uskrzydlonych zmniejszyła się w ciągu 20 lat aż o 22 proc. – wykazały badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Co się dzieje i czy można to powstrzymać?
Jolanta Iwańczuk
7 marca 2025
Człowiek
Dziecko z Lapedo ujawniło swój wiek
Czterokrotnie próbowano określić, z jakiego okresu pochodzi jedno z bardziej zagadkowych znalezisk antropologicznych w Europie. Bez wiarygodnego skutku. Wreszcie można odtrąbić sukces.
Andrzej Hołdys
6 marca 2025
Środowisko
Autostrada dinozaurów odkryta w Wielkiej Brytanii
Badania ujawniły ok. 200 śladów sprzed 166 mln lat. Należą one do dziewięciometrowego drapieżnika Megalosaura i ogromnych roślinożernych zauropodów.
Jolanta Iwańczuk
6 marca 2025
Środowisko
Ważki i raki: współżycie trudne i zaskakujące
Jak tężnice wytworne – nawet w stadium jaja – reagują na różne gatunki skorupiaków? Temu postanowił przyjrzeć się zespół pod kierunkiem Szymona Śnieguły z Instytutu Ochrony Przyrody PAN.
Piotr Panek
6 marca 2025
Technologia
Kto mówi podobnie, temu się ufa. Dla AI to może być gratka
Odkrycia niemieckich naukowców niosą istotne implikacje dla rozwoju asystentów głosowych i programów konwertujących tekst na mowę (ang. skrót TTS).
Marcin Rotkiewicz
5 marca 2025
Człowiek
Co homininom mógł ofiarować słoń
Osobniki zamieszkujące Afrykę Wschodnią już 1,5 mln lat temu tworzyły narzędzia nie tylko z kamienia – informują hiszpańscy badacze. Do tej pory sądzono, że inny surowiec stosowano dopiero milion lat później.
Agnieszka Krzemińska
5 marca 2025
Struktura
Śluzowiec: szczególny pomocnik astronoma
Te jednokomórkowe organizmy są mistrzami w eksploracji swojego środowiska. Ich wielojądrowa śluźnia uwypukla się w różnych kierunkach. Gdy natrafi na źródło pożywienia, otaczająca cytoplazmę błona się rozluźnia i cytoplazma w tym kierunku się „przelewa”.
Mark Popinchalk
1 marca 2025
Reklama
Zdrowie
Aktywność fizyczna? Mózg ją uwielbia
Nowe dane bazujące na precyzyjnych pomiarach potwierdzają, że ruch jest kluczowy dla zdrowia psychicznego.
Marta Alicja Trzeciak
4 marca 2025
Zdrowie
Nadwaga: do 2050 r. będzie ją miała połowa dorosłych i jedna trzecia dzieci
Dotychczasowe metody zapobiegania otyłości są nieskuteczne. Pora wdrożyć rozwiązania systemowe – apelują uczeni.
Marta Alicja Trzeciak
4 marca 2025
Kosmos
Planety: posłuszne mikrusy i niesforne olbrzymy
Ponad 1600 globom przyjrzeli się naukowcy. A konkretnie kształtom ich orbit. Mierząc ich ekscentryczność, doszli do ciekawych wniosków.
Andrzej Hołdys
4 marca 2025
Człowiek
Płuca potrafią więcej. Czas na zmiany w podręcznikach
Za produkcję krwinek, czyli hematopoezę, odpowiada w organizmie człowieka szpik kostny. To zdanie właśnie przestało być prawdziwe. A to za sprawą badań naukowców z University of California.
Marta Alicja Trzeciak
3 marca 2025
Kosmos
Wszechświat na wodę nie czekał zbyt długo
Kiedy się pojawiła? Odpowiedzi miały dostarczyć symulacje wykonane za pomocą modeli komputerowych rekonstruujących wybuchy supernowych.
Andrzej Hołdys
3 marca 2025
Środowisko
Plan B dla storczyków
Badaczom z Kobe University udało się rozwikłać zagadkę tajemniczego palczastego wyrostka znajdującego się we wnętrzu kwiatu i podejrzewanego o to, że może być zaangażowany w proces rozmnażania.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 marca 2025
Środowisko
W czasie deszczu koty się myją
Jaki wpływ na zachowanie tych zwierząt mają warunki atmosferyczne? Jak reagują na połączenia dźwięków z obrazami? Odpowiedzi szukali badacze z Nowej Zelandii i Japonii.
Jolanta Iwańczuk
28 lutego 2025
Człowiek
Ucho neandertalczyka wskazuje na wąskie gardło
Ten gatunek jest badany z każdej możliwej strony przez naukowców różnych specjalizacji i za pomocą najnowszych technologii. Nowe analizy każą inaczej spojrzeć na jego genezę.
Agnieszka Krzemińska
28 lutego 2025
Reklama
Środowisko
Nastąpi nowa epoka lodowcowa? To bardzo możliwe
Inwazje i rejterady lodu na Ziemi następują cyklicznie. Rządzą nimi – stwierdził ok. 100 lat temu serbski naukowiec – czynniki kosmiczne. Teraz badacze wyliczyli, kiedy nastąpi kolejna zmiana sytuacji.
Andrzej Hołdys
27 lutego 2025
Środowisko
Plujący Achilles: nowy gatunek skorpiona z Kolumbii
Tego odkrycia dokonano przypadkowo. Naukowcy z Harvard University planowali odławianie ciem, a kiedy zadanie się nie powiodło, w zamian złapali kilka skorpionów. Poszturchali je lekko, aby sprawdzić zachowanie obronne. I bardzo się zdziwili.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 marca 2025
Człowiek
Azjatyccy wyspiarze sprzed 40 tys. lat pływali nowocześnie
Rozwój technologiczny w okresie paleolitu dotyczył wyłącznie Europy i Afryki? Nowe badania podważają to przekonanie.
Agnieszka Krzemińska
27 lutego 2025
Technologia
Bluesky: platforma jak inne, a jednak odmienna
Jest niemal wolna od treści związanych z teoriami spiskowymi, propagandą czy fałszywymi informacjami. Co jeszcze wynika z analizy szwajcarskich badaczy?
Marcin Rotkiewicz
26 lutego 2025
Środowisko
Jeszcze Golfsztrom ponurkuje? Naukowcy umiarkowanie optymistyczni
Europa zamarznie, a słodka woda pochodząca z topnienia lądolodu grenlandzkiego zaszkodzi krążeniu prądów morskich na północnym Atlantyku. O tym katastroficznym scenariuszu mówi się od dekad. Tym częściej, im szybciej rosną temperatury na Ziemi.
Andrzej Hołdys
26 lutego 2025
Człowiek
Homo sapiens sapiens gęstwiny się nie obawiał
Lasy deszczowe przez długi czas były uważane za nieodpowiednie miejsca do zamieszkania przez ludzi. Nowe badania międzynarodowego zespołu naukowców dowodzą jednak, że niesłusznie.
Agnieszka Krzemińska
26 lutego 2025
Człowiek
Dźwięk bywa dla mózgu widoczny
Echolokacja umożliwia niektórym osobom jazdę na rowerze lub grę w koszykówkę, mimo że są od dziecka niewidome. By orientować się w otoczeniu, zwykle wydają głośne, ostre mlaski językiem, słuchając różnic między odbijanymi od przedmiotów dźwiękami.
Simon Makin
1 marca 2025
Struktura
Cenzura zabija. Wskazano pierwszą ofiarę
161 tys. książek wydanych w Chinach między 1660 a 1940 r. przeanalizowali naukowcy. Interesowało ich jakie długofalowe skutki przynoszą ingerencja w publikacje i ich zakazywanie.
Tomasz Targański
25 lutego 2025
Reklama
Człowiek
Hunowie: ile odziedziczyli po wschodnioazjatyckich elitach
Pojawili się w Europie w latach 70. IV w. i założyli bardzo wpływowe, choć krótkotrwałe imperium. Naukowcy od lat spierają się, czy wywodzili się z koczowniczego ludu Xiongnu, którego państwo w Azji Środkowej upadło ok. roku 100.
Agnieszka Krzemińska
25 lutego 2025
Środowisko
Szerszeń pije, ale się nie upija
Choć dieta składająca się wyłącznie z alkoholu doprowadziłaby większość gatunków do wymarcia, autorzy nowych badań twierdzą, że niektóre szerszenie mogą żyć, posilając się wyłącznie mieszaniną cukru i alkoholu w stosunku 2:8. I najwyraźniej im to nie szkodzi.
Rachel Berkowitz
1 marca 2025
Technologia
Siłę i zmiennokształtność robot pokazuje w roju
Każdy fan filmu „Wielka Szóstka” – i nie tylko on – z pewnością marzył o mikrorobotach, który kształtowałyby się wedle jego woli. Zelektryzuje go zatem wieść z „Science Robotics”.
Tomasz Roman Tarnawski
24 lutego 2025
Człowiek
Czaszki przemawiają: Wikingowie chorowali, Iberowie obcinali głowy
Dwa nowe badania archeologiczne ukazują, jak wiele dzięki nowoczesnym metodom badawczym można dowiedzieć się o dawnych społecznościach. Mimo że dotyczą zupełnie różnych kultur i okresów historycznych, ujawniają dramatyczne aspekty życia i śmierci dawnych ludzi.
Agnieszka Krzemińska
24 lutego 2025
Środowisko
Droga do uwielbienia, czyli jak do Chin trafiły koty
Nowe badania nad szczątkami tych zwierząt sugerują, że osobniki prawdziwie udomowione dotarły do Państwa Środka stosunkowo późno – ok. 600 r. Wiadomo także, z jakich terenów.
Agnieszka Krzemińska
21 lutego 2025
Człowiek
Homo się nie spóźnił ani nie nadszedł zbyt wcześnie
Czy na globach takich jak Ziemia pojawienie się inteligentnego życia jest naturalną konsekwencją zmian geologicznych i biologicznych?
Andrzej Hołdys
21 lutego 2025
Zdrowie
Księgi w bibliotece układu odpornościowego zostały otwarte dla AI
Zespół naukowców z kilku amerykańskich ośrodków akademickich opracował właśnie sposób na skuteczne korzystanie z tych zasobów. To może być przełom w diagnostyce medycznej.
Marcin Rotkiewicz
20 lutego 2025
Człowiek
Oczekiwana długość życia w Europie: wzrost został zahamowany
Czy organizmy ludzkie dobiegły do biologicznej mety? A może pewne czynniki ryzyka i nierówności społeczne skutecznie uniemożliwiają dalszy postęp?
Jolanta Iwańczuk
20 lutego 2025
Reklama
Kosmos
Czarne dziury bez osobliwości w centrum? Są piękne wyliczenia
Poszukiwanie równań opisujących rzeczywistość to w istocie dążenie do uproszczeń. Ta myśl kierowała działaniami badaczy z Universitat de Barcelona.
Łukasz Tychoniec
20 lutego 2025
Technologia
A prowadzić nas będą żyroskopy
Systemy GPS to technologia, która na dobre zadomowiła się w naszej codzienności. Jest ona jednak podatna na wiele zakłóceń, ataków oraz błędów wynikających z czynników atmosferycznych. Co jakiś czas pojawiają się więc doniesienia o nowym systemie nawigacyjnym.
Tomasz Roman Tarnawski
20 lutego 2025
Środowisko
Wodór prosto z młodych gór
Zamiast produkować ten pierwiastek w drogich, skomplikowanych i energochłonnych instalacjach, można sięgnąć po ten, który powstał w sposób naturalny – twierdzą naukowcy.
Andrzej Hołdys
19 lutego 2025
Technologia
Współpracownik, który nigdy nie śpi. Powstał asystent naukowy AI
Wygląda na to, że badacze otrzymają do dyspozycji narzędzie zdolne nie tylko do analizy tysięcy publikacji naukowych, lecz także proponujące nowatorskie hipotezy badawcze i projektujące eksperymenty do ich weryfikacji.
Marcin Rotkiewicz
19 lutego 2025
Środowisko
Dwutlenek węgla mogą wchłonąć pola
Jak zmienić zwykłe ziemie uprawne w potężny pochłaniacz atmosferycznego CO2? Zdaniem naukowców wystarczy rozprowadzić na nich dwa minerały otrzymane w zwykłym piecu cementowym. Dodatkowy bonus to zwiększenie plonów.
Andrzej Hołdys
17 lutego 2025
Człowiek
Ostatni grobowiec faraona w Dolinie Królów odnaleziony
Odkrycie grobu Tutanhamona w 1922 r. przez Howarda Cartera na zawsze zmieniło oblicze egiptologii. Po ponad stu latach badacze znaleźli kolejny z czasów XVIII dynastii.
Agnieszka Krzemińska
19 lutego 2025
Człowiek
Szczątki z Tamizy: zbiór nieprzypadkowy
Ofiary bitew lub utonięć, a może zwłoki pochowane wcześniej na cmentarzach, które uległy erozji? Do tych starszych hipotez na temat kości znalezionych w angielskiej rzece badacze dołożyli właśnie kolejną.
Agnieszka Krzemińska
18 lutego 2025
Środowisko
Nie ma jak życie w oceanicznym Hadesie
Zwierzęta z największych oceanicznych otchłani doskonale opanowały sztukę przeobrażania z pozoru niekorzystnego do życia środowiska w taki sposób, aby służyło ich celom.
Andrzej Hołdys
18 lutego 2025
Reklama
Środowisko
Koty: za wodą nie przepadają, a same są prawie jak woda
Przechodzą przez otwory, w których teoretycznie nie powinny się zmieścić. I robią to zazwyczaj bez wahania. Co im to umożliwia? Odpowiedzi szukali węgierscy naukowcy.
Jolanta Iwańczuk
17 lutego 2025
Środowisko
My, dzieci wyjątkowo chłodnej Ziemi
Nasza planeta nie lubi zimna – śnieg i lód pojawiały się na niej bardzo rzadko w ciągu ostatnich 420 mln lat. Obecny okres w dziejach globu to efekt niecodziennego splotu okoliczności, który dla nas okazał się korzystny – twierdzą naukowcy.
Andrzej Hołdys
17 lutego 2025
Środowisko
Jak gąsienice czują osy
Niektóre zwierzęta rozwinęły zdolność wykrywania niewidzialnych pól elektrycznych, które wypełniają otaczający nas świat. Ta na pozór niezwykła umiejętność jest dobrze znana u zwierząt wodnych i określana mianem elektrorecepcji, lecz znacznie rzadziej obserwuje się ją u zwierząt lądowych.
Gennaro Tomma
1 lutego 2025
Człowiek
Mumie pachną drewnem i słodyczą
W tym badaniu udział wzięli nie tylko naukowcy, lecz także wyszkoleni „wąchacze” oraz elektroniczny „nos”. Wyniki okazały się zaskakujące.
Agnieszka Krzemińska
17 lutego 2025
Środowisko
Zwierzęta i globalne ocieplenie: kto szybciej siada do stołu, ten wygrywa
Wyniki tych badań można wykorzystać do skuteczniejszego przewidywania, które gatunki w warunkach globalnego ocieplenia poradzą sobie dobrze, a które – źle. Tak twierdzą naukowcy, którzy przyjrzeli się cyklom życia koników polnych.
Marta Alicja Trzeciak
14 lutego 2025
Środowisko
Środek Ziemi: ciągła presja sprawia, że sztywny jest tylko w teorii
Jądro wewnętrze naszej planety jest stopniowo rozmiękczane – odkryli naukowcy z University of Southern California. Stwierdzili również, dlaczego tak się dzieje.
Andrzej Hołdys
14 lutego 2025
Środowisko
Ochrona zwierząt: rezerwaty to za mało
Stwierdzenie, że nie warto wydzielać terenów chronionych, byłoby fałszywe. Są one niewątpliwie niezbędne. Rzecz w tym, że wskazane jest wprowadzanie dodatkowych rozwiązań.
Marta Alicja Trzeciak
13 lutego 2025
Człowiek
Poparcie dla AfD to wynik nieoczywistych zderzeń
Przed zaplanowanymi na 23 lutego 2025 r. wyborami w Niemczech, trwa dyskusja nad przyczynami rosnącej popularności skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec (AfD). Kamyczek do ogródka dorzucili właśnie uczeni z Johann Wolfgang Goethe-Universität.
Tomasz Targański
13 lutego 2025
Reklama
Zdrowie
Przyszłość odbija się w szklanych kulkach
Jakość obrazowania ultrasonograficznego można podnieść wykorzystują markery zwiększające kontrast i rozdzielczość.
Tomasz Roman Tarnawski
13 lutego 2025
Technologia
ChatGPT czy człowiek – u kogo para z problemami znajdzie lepszą pomoc?
Ciekawy eksperyment porównujący skuteczność AI i ludzi w kontekście terapeutycznym przeprowadzili naukowcy z kilku amerykańskich ośrodków akademickich oraz szwajcarskiego Université de Lausanne.
Marcin Rotkiewicz
12 lutego 2025
Struktura
O neutrinie, które zadziwiło energią
Cząstkę elementarną oznaczoną jako KM3-230213A zarejestrowano dwa lata temu. Teraz badacze opisali w „Nature”, na czym polega jej wyjątkowość.
Tomasz Roman Tarnawski
12 lutego 2025
Środowisko
Żółw tańczy, jak mu pole zagra
Jak sprawdzić, czy żółwie i inne zwierzęta mają magnetorecepcję? Do tej pory analizowano np. anatomię i histologię ich zmysłów lub mózgów. Uczeni z University of North Carolina przeprowadzili zaś tyleż prosty, co pomysłowy eksperyment.
Marta Alicja Trzeciak
12 lutego 2025
Zdrowie
Kiedy organizm zapomina, jak się walczy z Covidem
Mniej więcej 81 proc. przez 12 miesięcy od przechorowania, później 79,5 proc. – taka była skuteczności ochrony przed powtórną infekcją do 2021 r. Dziś sytuacja jest o wiele gorsza – alarmują badacze w „Nature” – i zachęcają do działań.
Marta Alicja Trzeciak
12 lutego 2025
Środowisko
Santorini: możliwa powtórka katastrofy sprzed tysięcy lat?
Czy aktywność sejsmiczna na wyspie jest związana z ruchami tektonicznymi wzdłuż uskoku Amorgos, czy przepowiada erupcję wulkaniczną? Naukowcy ostrożnie odpowiadają i monitorują sytuację.
Jolanta Iwańczuk
10 lutego 2025
Kosmos
Europa studzi nadzieje lodem
Złe informacje docierają z sondy Juno do poszukiwaczy życia na księżycu Jowisza.
Andrzej Hołdys
1 lutego 2025
Człowiek
Cesarstwo Rzymskie: na co wskazuje karmienie piersią
Czy istnieje związek między czasem spożywania przez niemowlęta mleka matki a urbanizacją? Nowa publikacja w „PNAS Nexus” sugeruje, że tak. Skąd ta wiedza? Z zębów.
Tomasz Targański
11 lutego 2025
Reklama
Człowiek
Morsowanie: hartuje i odstresowuje, czy działa jak placebo
Zimnej immersji przypisuje się wiele właściwości prozdrowotnych. By sprawdzić, czy słusznie, naukowcy z University of South Australia przeprowadzili metaanalizę.
Marta Alicja Trzeciak
11 lutego 2025
Człowiek
Kanibalizm w Jaskini Maszyckiej: demonstracja siły i kontroli
Szczątki znalezione w Ojcowskim Parku Narodowym dostarczają dowodów na to, w jaki sposób żyjący 18 tys. lat temu przedstawiciele epoki magdaleńskiej traktowali pokonanych wrogów.
Agnieszka Krzemińska
10 lutego 2025
Środowisko
Co robi ptak, kiedy mocno śpi
Podsłuchiwanie śpiącego ptaka, aby lepiej zrozumieć jego zachowanie na jawie i ewentualny związek tego zachowania ze snem, przypomina „rozwiązywanie zagadki w powieści detektywistycznej”.
David Godkin
1 lutego 2025
Technologia
AlphaGeometry2 lepsza niż złoci medaliści olimpiad matematycznych
Wciąż ma pewne ograniczenia, ale skutecznie rozwiązała 84 proc. zadań, podczas gdy jej poprzedniczka poradziła sobie z 54 proc. problemów.
Marcin Rotkiewicz
10 lutego 2025
Zdrowie
Jak słodkie napoje napędzają cukrzycę
Karmione nimi drobnoustroje zasiedlające jelita mogą wydzielać metabolity, które przenikają do krwioobiegu organizmu żywicielskiego i tam sterują jego gospodarką cukrową.
Marta Alicja Trzeciak
7 lutego 2025
Środowisko
Wulkany na Azorach wpływały na klimat Europy
W sercu Atlantyku kryją się swoiste kapsuły czasu. Ich badania dostarczyły informacji o zmianach klimatu i aktywności wulkanicznej w ciągu ostatnich 4000 lat.
Jolanta Iwańczuk
7 lutego 2025
Struktura
Jajo idealne? Uczeni gotują się do odpowiedzi
Uczeni z Neapolu postanowili rozprawić się z problemem płynnego białka i suchego żółtka. Kilka tygodni wytężonej pracy, laboratorium pełne spektrofotometrów oraz aparatów do rezonansu – i voilà.
Marta Alicja Trzeciak
6 lutego 2025
Środowisko
Wieloryby rozmawiają jak ludzie, ale nie na temat
Pieśni wielorybów podlegają takim samym prawom językowym jak ludzka mowa. Ich wokalizacje wykazują zdumiewające podobieństwa do naszego języka pod względem struktury statystycznej i wydajności komunikacyjnej.
Marcin Rotkiewicz
6 lutego 2025
Reklama
Człowiek
Życie i szkoła nie mówią tym samym językiem
Praktyczne umiejętności arytmetyczne wykorzystywane przez dzieci w codziennym życiu nie przekładają się na zdolności oceniane w warunkach formalnej edukacji. I na odwrót.
Marta Alicja Trzeciak
5 lutego 2025
Człowiek
Gdzie biją genetyczne źródła Indoeuropejczyków
Dzięki genetykom możemy spojrzeć na tę zagadkę z nowej perspektywy. Badania opublikowane w „Nature” pokazują, jak kształtowały się geny ludu, który zdominował olbrzymią część Eurazji.
Agnieszka Krzemińska
5 lutego 2025
Środowisko
Małe faktory mają wielkie znaczenie
W tworzeniu list gatunków chronionych klasyczna miara jakości czasopism naukowych, z których korzystają eksperci, może być kompletnie bezużyteczna.
Piotr Panek
5 lutego 2025
Człowiek
Pocieszanie przez synchronizowanie
Podczas udanych prób poprawiania czyjegoś samopoczucia aktywności mózgów rozmawiających osób zaczynają się do siebie dostrajać.
Maria Zguda
4 lutego 2025
Reklama
Reklama