Nagroda Nobla 2024 z fizjologii lub medycyny: Victor Ambros i Gary Ruvkun za znaczenie mikroRNA

Kolejny raz Nagroda Nobla trafia do badaczy zajmujących się biologią molekularną. I w centrum uwagi już drugi rok z rzędu są cząsteczki RNA. Odkrycia, których dokonali Victor Ambros i Gary Ruvkun pomogły określić, jak rozwijają się i funkcjonują komórki.

Kim są laureaci?

Prof. Victor Ambros urodził się w 1953 r. w amerykańskim Hanover w New Hampshire. Jego ojciec był polskim uchodźcą wojennym. W 1975 r. Ambros uzyskał licencjat z biologii w Massachusetts Institute of Technology (MIT), cztery lata później zdobył tam doktorat pod kierunkiem laureata Nagrody Nobla Davida Baltimore'a. Kontynuował swoje badania w MIT jako pierwszy doktor habilitowany w laboratorium przyszłego laureata Nagrody Nobla H. Roberta Horvitza. W 1984 r. został wykładowcą na Uniwersytecie Harvarda, a obecnie pracuje w University of Massachusetts Medical School w Worcester.

W 1993 r. Ambros i jego współpracownicy Rosalind Lee oraz Rhonda Feinbaum poinformowali w czasopiśmie „Cell”, że odkryli jednoniciowe, niekodujące białek cząsteczki regulatorowego RNA w organizmie nicienia Caenorhabditis elegans, będącego od ponad 50 lat modelem badawczym. Dzięki temu organizmowi mogli prowadzić swoje dalsze prace, do których dołączył drugi tegoroczny Noblista.

Prof. Gary Ruvkun, który urodził się w 1952 r. w Berkeley w Kalifornii. Obecnie pracuje w Massachusetts General Hospital i jest profesorem genetyki w Harvard Medical School w Bostonie.

Co oznacza ich odkrycie?

Mówiąc wprost: chodzi o fundamentalną zasadę regulującą sposób regulacji aktywności genów w komórkach, z jakich zbudowane są tkanki i całe organizmy, oczywiście także ludzkie. Informacje przechowywane w chromosomach tychże komórek można porównać do instrukcji obsługi – każda zawiera te same chromosomy, więc dokładnie ten sam zestaw genów i ten sam zestaw instrukcji. Różne typy komórek – np. mięśniowe lub nerwowe – mają jednak bardzo różne cechy. I właśnie regulacja genów pozwala każdej komórce wybrać tylko odpowiednie dla siebie instrukcje, aby móc w organizmie wszechstronnie pełnić swoją funkcję. Wskutek tego tylko właściwy zestaw genów może być aktywny w każdym rodzaju komórki.

Victor Ambros i Gary Ruvkun byli zainteresowani tym, jak rozwijają się te różne typy komórek. A dzięki ich badaniom okazało się, że to właśnie mikroRNA ma zasadnicze znaczenie dla tego procesu. A co za tym idzie: dla rozwoju i funkcjonowania całego organizmu. Bo każde zboczenie z kursu może prowadzić do zaistnienia nowotworów, cukrzycy lub schorzeń autoimmunologicznych.

O laureatach:

Victor Ambros urodził się w 1953 roku w Hanover, New Hampshire, USA. Uzyskał tytuł doktora w Massachusetts Institute of Technology (MIT), Cambridge, MA, w 1979 roku, gdzie również prowadził badania podoktoranckie w latach 1979-1985. W 1985 roku został głównym badaczem na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge, MA.W latach 1992-2007 był profesorem w Dartmouth Medical School, a obecnie jest profesorem nauk przyrodniczych Silverman na University of Massachusetts Medical School w Worcester, MA.

Gary Ruvkun urodził się w 1952 roku w Berkeley, Kalifornia, USA. Tytuł doktora uzyskał na Uniwersytecie Harvarda w 1982 roku. Był stypendystą podoktoranckim w Massachusetts Institute of Technology (MIT), Cambridge, MA, 1982-1985. W 1985 r. został głównym badaczem w Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School, gdzie obecnie jest profesorem genetyki.